Visie op de Voordijk noodzakelijk: landschap, groen en bouw

De gemeente heeft een bestemmingsplanwijziging voorgelegd om de bouw van een woning op de Voordijk mogelijk te maken in de voortuin van de historische wederopbouw boerderij Voordijk 29.

In deze voortuin wil men een huis van 8 meter hoogte (en 6 meter goothoogte) realiseren.
De veelal rieten daken van de directe buren zijn significant lager, vaak 5 meter en 2 meter goothoogte.

De te realiseren woning zou 8 meter hoog moeten worden en een dakgoot hoogte kennen van 6 meter. En daarmee niet alleen het zicht ontnemen op de wederopbouw boerderij, maar ook zwaar boven de andere historische boerderijen ter plekke uittornen.

Naar de mening van het Vlijmens Lint zou het goed zijn een veel heldere visie te ontwikkelen op de Voordijk en wat daar aan bebouwing wenselijk is. In de recente Omgevingsvisie van de Gemeente Heusden is de Voordijk aangewezen als onderdeel van de te beschermen historische dijkring.

Historische bebouwing

Maar zowel op de provinciale en gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart is de Voordijk als 13e eeuwse dijk aangewezen als historisch lijnelement. Een groot aantal boerderijen, en ook die rondom Voordijk 29, worden op de cultuurhistorische waardekaart aangemerkt als historische gebouwen. De Voordijk wordt verder beschermd door de Welstandsnota, zij het dat, vreemd genoeg, daar waar de meeste historische gebouwen staan de bescherming wat lager is dan iets zuidelijker aan de Voordijk (H.1.b ipv H.1.a). Wat het Vlijmens Lint betreft zou deze omissie in de Welstandsnota hersteld moeten worden.

Typische historische bebouwing aan de Voordijk. Boerderijen in het groen met een beperkte hoogte.
Het (rieten) dak veelal doorlopend tot laag bij de grond.

Landschappelijke groen van hoge kwaliteit

Maar voor bewoners en de vele passanten (fietsers en wandelaars) is ook het landschappelijk groen van grote waarde. Zo is niet voor niets de Voordijk opgenomen in het fietsroutenetwerk Nederland (knooppunten). De dijk wordt naar de toekomst afgesloten voor het meeste autoverkeer, en zal daarmee nog aantrekkelijker worden als fiets- en wandelroute. Dat temeer nu langs de Voordijk buitendijks ook het NatuurNetwerkBrabant wordt gerealiseerd en ook veel bewoners van de nieuwe wijken De Grassen zal trekken als wandelgebied. Het lijkt Het Vlijmens Lint dus ook van groot belang het groen binnendijks te koesteren en een duidelijke visie te ontwikkelen hoe inpassingen het beeld niet verstoren. Want fietsend of wandelend over de dijk is het zicht nu aan beide kanten bijzonder mooi en waardevol, het zou erg zonde zijn als het binnendijkse beeld door inpassingen zou verdwijnen.

Het groene gevoel aan de beide zijden van de Voordijk.
Meteen na de boerderij links zou het nieuwe hoge huis moeten komen.

Nu geen tussentijds bestemmingsplan goedkeuren

Wat betreft Het Vlijmens Lint is het nu niet opportuun tussentijds, zonder een overkoepelende visie ene bestemmingsplan goed te keuren dat zo duidelijk indruist tegen de intenties van de beleidsnota’s als de Omgevingsvisie Gemeente Heusden, de Cultuurhistorische Waardenkaart Gemeente Heusden en de Welstandsnota Gemeente Heusden. Wij hebben dan ook onze zienswijze inmiddels laten horen aan de gemeente.

Verzoek intrekking kapvergunningen GOL

Op 28 februari 2023 hebben Het Vlijmens Lint, de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, de Federatie Behoud de Langstraatspoorbruggen en de Stichting van GOL naar Beter de Gemeente Heusden verzocht de reeds verleende kapvergunningen in het kader van het GOL in te trekken. Op 1 mei hebben we gerappelleerd en op 22 mei nog maar eens.

Naar de mening van bovenstaande belangengroepen schort er nogal wat aan de verlening van de vergunningen, en zou daarom intrekking en herbeoordeling de beste weg zijn.

Overigens is de Gemeente Heusden al gestopt met het aanvragen van nieuwe vergunningen. En dient de aanvrager namens de overheden, de aannemerscombinatie BesixMourik, ook geen nieuwe aanvragen in.

Grote hoeveelheid bomen in de Biessertpolder, die in veel gevallen onnodig, op de nominatie staan gekapt te worden.

Wat gaat er, in onze opinie, zoal mis bij deze kapvergunningen (bij voorbaat excuus voor de complexiteit van de materie, makkelijker kunnen we het even niet maken….):

  1. Wet- en regelgeving wordt niet goed toegepast. Dat betreft zowel de Wet Natuurbescherming (mate van compensatie), het Groenstructuurplan (hoe en waar compensatie), de Verordening Fysieke Leefomgeving (vooraf compensatieplan) en de Verordening Ruimte Noord Brabant (afwegingen tracé om bomen te sparen)
  2. Voorwaardelijke verplichtingen van het PIP ten aanzien van herplant en fauna worden niet meegenomen als voorwaarde in de kapvergunning
  3. De flora en fauna inventarisatie waarop de besluiten zijn gebaseerd zijn inmiddels variërend van 5 tot 9 jaar oud, dat is inmiddels veel te oud.
  4. Waar de Gemeente Heusden om goede redenen normaal een termijn van 1 jaar hanteert, waarbij de kapvergunning vervalt als dan nog niet geveld is, kiest zij hier voor een open end termijn. De verleende vergunningen zelf zijn inmiddels 2 tot 3 jaar oud en voorlopig ligt uitvoering nog niet in het verschiet
  5. De goedkeuring van de aanvragen is in de gemeente Heusden gemandateerd aan de clustermanager Omgevingsvergunningen. Maar daarbij zijn afwijkingen gemaakt van de regels die zijn vastgesteld in de gemeenteraad met betrekking tot het Groenstructuurplan en de Verordening Fysieke Leefomgeving. Ook is het de vraag of de mandatering had gemogen gegeven de Mandaatkaderregeling Gemeente Heusden, nu er afwijkingen zijn van bestaand beleid en het proces van controversiële aard is. En de mandatering was, de tekst lezend, meer gericht op snelheid dan zorgvuldigheid. Dus dan zijn bovenstaande afwijkingen van regels niet zo vreemd.
  6. Er ontbreekt een normale opstelling van wat er waar gekapt gaat worden en welk deel er gecompenseerd moet gaan worden. Integendeel de vergunningen zijn zodanig gesplitst dat kap van hetzelfde bosschage of van dezelfde bomenrij over meerdere vergunningen verdeeld worden.
    Wij vragen al sinds februari 2022 om een heldere opstelling, maar vreemd genoeg geven zowel de Provincie als de Gemeente Heusden bij herhaling aan geen overzicht te hebben wat er in het kader van het GOL waar gekapt moet worden en wat er gecompenseerd moet worden, welk deel daarvan al is aangevraagd en goedgekeurd, welk deel wel aangevraagd is, maar nog niet goedgekeurd en wat er nog aangevraagd moet worden.
  7. Burgers en andere belanghebbenden wordt vooralsnog geen mogelijkheid gegeven bezwaar te maken tegen de bij een vergunning horend compensatieplan, terwijl dat wel onderdeel zou moeten zijn van het ruimtelijke ordeningsproces. En dus passend zou zijn conform rechtzekerheid beginselen, zoals ook recent bevestigd door de Raad van State.

De wethouder heeft inmiddels wel aangegeven (maar ondanks de belofte daartoe, nog niet schriftelijk aan ons bevestigd) niet tot kap over te gaan voordat er een geaccepteerd groencompensatie plan is. Waarbij de compensatie op verschillende vlakken ook gelijkwaardig zal zijn. Dus niet herplant van een volwassen boom van 50 jaar oud door een klein boompje van 5 jaar oud. We zijn dus benieuwd waar wij, maar ook burgers en gemeenteraadsleden hun visie kunnen geven op het compensatieplan in zo’n groot project, waar vele honderden bomen zullen sneuvelen.

Ons is door de Provincie beloofd dat dit aan ons en andere belangenverenigingen voorgelegd zal worden, maar wij maken ons nu al zorgen van de wijze van het acceptatieproces. Dit mede door de onduidelijkheid van de overheden op dit punt.

Wij wachten dus met smart op antwoord van de wethouder op ons verzoek om intrekking, komt er geen antwoord dan zullen we na moeten denken over andere methodes om een antwoord af te dwingen.

Groen en natuur langs de Spoordijk (foto Airpro Waalwijk). Bij niet afgraven van de spoordijk hoeft ook niet te worden gekapt.

Driehoek Engelenseweg – Voordijk – Inprikker Vijfhoevenlaan aangekocht, wordt natuur

Het college van de Gemeente Heusden heeft uitvoering gegeven aan de aangenomen motie om de gronden tussen de Engelenseweg, de Voordijk en de nieuwe inprikker van de nieuwe randweg naar Vijfhoevenlaan terug te kopen. Ook heeft de Gemeente bij monde van de wethouders Blankers en van den Bosch aan Het Vlijmens Lint aangegeven dat deze gronden conform de motie zullen worden toegevoegd aan ecologische verbindingszone dan wel groenstructuur. Zie hier ons eerdere bericht over de motie.

Het Vlijmens Lint is erg actief geweest in het proces om de gronden weer terug te krijgen. Deze waren in alle plannen van het GOL voorzien als ecologische verbindingszone en ook zo gepresenteerd aan bewoners en aan de gemeenteraad Heusden, maar zijn, waarschijnlijk in verband met grondruil, op het allerlaatste moment zonder communicatie naar betrokkenen uit de plannen gehaald. Dat wordt nu hersteld en daar zijn wij blij om.

We hopen dat deze aankoop ook de eerste stap is om onze ideeën voor De Groene Rivier te realiseren en met name de zeer smalle ecologische verbindingszone tussen de Biessertpolder en Sompen en Zooislagen te verbreden. En zo een robuuste verbinding te maken tussen de Brabantse rivierdalen en de Maas te realiseren.

Het gebied langs de Engelenseweg en Voordijk met het wiel, bosschage en de Bossche Sloot.
De inprikker zal bij de Voordijk komen ter hoogte van de rode boerderij hier links op de foto.

Wij danken zowel de gemeenteraadsleden van de voorgaande Gemeenteraad die de motie destijds ondersteund hebben als het huidige college dat de terugdraaiing mogelijk heeft gemaakt.

Wij zullen nu met het college kijken hoe de verandering ook doorgevoerd kan worden zodat deze driehoek ook opgenomen wordt in de Groenstructuurkaart van de Gemeente Heusden en in het NatuurNetwerkBrabant. Voorts zullen wij met het college overleggen hoe de driehoek gebruikt kan worden in het groencompensatieplan voor het GOL en met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden hoe de driehoek het beste ingericht kan worden.

Geen verschoning bezwaartermijn kapvergunning

De bestuursrechter ‘s-Hertogenbosch heeft op 27 februari 2023 uitspraak gedaan inzake het verzoek dat Het Vlijmens Lint had gedaan om alsnog bezwaar te mogen maken tegen een specifieke kapvergunning in het kader van het GOL. Ons verzoek is helaas afgewezen.

Wij zijn niet alleen teleurgesteld door deze uitkomst, maar ook over de onderbouwing om ons verzoek niet te honoreren. Zo ging de rechter voorbij aan de gebrekkige publicatie (er werden maar 59 te kappen bomen aangekondigd in plaats van ook de overige vergunningplichtige overige houtopstanden, er werd alleen gebruik gemaakt van de voor publiek zeer lastig te volgen kadasternummers in plaats van normale leesbare plaatsbepalingen).

Ook werd kennelijk niet relevant geacht dat de gemeente ons schriftelijk beloofd had ons nader te informeren, hetgeen zij niet deed. De rechter was van mening dat wij dat zelf de voortgang van de procedure maar in de gaten dienden te houden.
En vond het ook niet aan de gemeente om ons als belanghebbende conform AWB 3.41/3.43 te informeren omdat wij, hoewel wij ons als geïnteresseerde hadden gemeld, geen zienswijze hadden ingediend.

Verder is de rechter van mening dat wij direct, nadat wij via de Provincie bekend waren geworden met de kapvergunning, bezwaar hadden moeten maken. Maar wij informeerden bij de gemeente, die ons juist aangaf dat de vergunning juist niet verleend was. En gaat er ook aan voorbij dat wij voor en na die datum al tweemaal preventief bezwaar was gemaakt, waarvan eenmaal voor het bekend worden.

Kortom, wij vinden dat er nogal wat af te dingen is op de uitspraak, en vinden dat de rechter de overheid zo wel erg veel ruimte laat om gedane beloftes niet na te komen. En processen zo in te mogen richten dat aan de basisprincipes van transparant informeren van burgers niet of nauwelijks wordt voldaan. Maar we laten deze procedure nu voor wat het is. Wij hebben veel geleerd hoe bij een volgend voorkomend geval beter te handelen, wanneer dat nodig mocht zijn.

Inmiddels vervolgen wij het proces door samen met de drie andere organisaties met de Gemeente Heusden in gesprek te gaan over het proces van kapvergunningen en groencompensatie in het kader van het GOL. Daarin verzoeken wij gegeven de ommissies in dat proces alle reeds verleende vergunningen in te trekken. Zie ook deze link.

Verhoogde scheurvorming in oude boerderijen en woonhuizen

Grote scheuren in oude huizen als gevolg zwaar verkeer en waterpeil?

Een stevig aantal huizen in onze buurt hebben de laatste tijd veel last van scheurvorming. De problemen spelen zowel op de Voordijk/Inlaagdijk als in het lint Julianastraat/Meliestraat bij de oudere huizen. Op de Voordijk/Inlaagdijk speelt dat zeker bij 11 huizen, in de Julianastraat/Meliestraat hebben wij dit inmiddels ook al van een aantal bewoners gehoord, met name van hen die een woning dichterbij de weg hebben. Wij zullen daar nog nadere informatie over verzamelen.

Wonend in een oud huis weet je dat je op termijn (lichte) scheurvorming kan verwachten. De oudere huizen langs de dijken en langs de Langstraat linten zijn vaak direct op het zand gemetseld. Dat ging tot voor kort eigenlijk prima, de huizen stonden er op wat lichte scheurvorming na 100 of 200 jaar nog prima bij. Maar opvallend is dat meer recent veel bewoners last hebben gekregen van meer en ook veel grotere scheurvorming. En deels geldt dat ook al voor nieuwere huizen.

De reden van deze toegenomen scheurvorming is niet helemaal helder. Bewoners aangesloten bij Monumentenwacht deden navraag bij de inspecteurs maar ook daar komt geen eenduidig antwoord naar voren. De belangrijkste twee redenen die veel genoemd worden zijn zwaar verkeer en het grondwaterpeil.

Zwaar verkeer en grondwaterpeil de oorzaken?

Verkeer op de dijk en in het lint was er altijd al. Maar wat veranderd is, is dat er de landbouw-, graaf- en andere machines die door de straat komen veel groter en met name veel zwaarder zijn geworden dan voorheen. Met name in het lint is goed te zien hoe de straatstenen uitgereden zijn en totaal uit elkaar wijken, precies daar waar de rijbaan is. En dat sluit aan bij het feit dat met name de woningen dicht bij de weg er het meest last van hebben.
Het waterpeil staat ook lager en daardoor klinkt de grond in. Dat is nationaal een probleem en dat zal ook in deze omgeving wel spelen. Waarschijnlijk is er sprake van elkaar versterkende effecten.

Het Vlijmens Lint wil graag dat naast onze karakteristieke oude boerderijen en huizen ook de later gebouwde woningen bewaard blijven en maakt zich dus zorgen over de scheurvorming. Zij is daarom met de gemeente in gesprek met betrekking tot het zware vracht- en landbouwverkeer op de dijk.
Onnodig zwaar verkeer zou niet de route over de dijk moeten nemen maar kan via de polder rijden, wat ook nauwelijks een bezwaar is voor de betrokkenen. Daarom is er inmiddels al een tractor- en vrachtwagenverbod op de Voordijk, maar dat wordt niet altijd even goed gehandhaafd en er zijn ook ogenschijnlijk onnodig ontheffingen verleend.

Landbouwverkeer over randweg, niet over fietspad!

Beleid van de gemeente is om zwaar vracht- en landbouwverkeer buiten de kernen om te laten rijden. Belangrijk is het daarom dat naar de toekomst toe de nieuwe randweg ook gebruikt kan worden door het zware (landbouw)verkeer. Anders zouden de machines door het halve dorp moeten rijden in de toekomst als ze niet over dijk en randweg mogen rijden. De huidige machines zijn ook niet meer de langzame voertuigen van voorheen dus qua doorstroming is dat geen probleem. En de landbouwers moeten natuurlijk wel bij hun percelen kunnen komen.

In het huidige plan zouden ze nog worden gecombineerd met de fietsroutes, maar dat lijkt ons onwenselijk en zeer gevaarlijk. En is ook in tegenspraak met landelijk beleid op dit punt.

Boerderij en hulst- en meidoornhaag Vlijmense Dijk worden behouden

Waterput en oude leilindes voor de boerderij

De boerderij is gelegen aan de Vlijmense Dijk 67. Zij is gebouwd in 1699 en laatstelijk verbouwd in 1924, is een van de oudste gebouwen van Vlijmen. De boerderij heeft een typische wolfsdak constructie met een van origine rieten kap, die nu met zeilen tijdelijk is versterkt. Zij kent een waterput van respectabele leeftijd en een origineel zanderf en is aangewezen als gemeentelijk
monument. Ook de open bergschuur onder zadeldak, met een rietgedekte zijkant, wicht heet zo’n schuur, is bijzonder.

Zeer typerend is ook de zeer oude en monumentale hulst en meidoornhaag die rondom de boerderij gelegen is. Die aan de voorkant maar liefst 125 meter meet. Ook een aantal zeer oude leilindes met een omtrek van meer dan 150 cm omtrek voor haar voorgevel. Al met al een heel mooi authentiek ensemble, dat in het voorliggende plan een duurzame toekomst tegemoet gaat.

Monumentale meidoorn- en hulsthaag omsluiten het perceel

Projectontwikkelaar VB2 Vastgoed (uit Oirschot) en Wooncorporatie Woonveste zijn in gesprek met de gemeente bezig met een inpassingsplan op het terrein behorend bij de boerderij te maken, gelegen tussen de monumentale boerderij aan de Vlijmense Dijk en het Sint-Janshof. Er zullen een zorgcentrum en een aantal sociale woningen worden gerealiseerd. Een maquette van het plan is hieronder te zien.
Woonveste en de gemeente hebben aangegeven dat de boerderij, stal en de haag in zijn huidige omvang beide in ere zullen blijven. Ook het gevoel van de boerderij met het erf overeind zullen blijven, bijvoorbeeld door doorzicht te creëren op een boomgaard om iets vergelijkbaars.

Beeld van totale plan, boerderij, stal en haag blijven staan, en het is de bedoeling dat er een doorzicht op een boomgaard of iets dergelijks blijft bestaan.

Het Vlijmens Lint is positief over de initiële plannen en heeft met de initiatiefnemers afgesproken dat onze landschapsarchitect in overleg kan treden met de landschapsarchitect van de projectontwikkelaar. Het is ook mooi te horen dat de gemeente Heusden vanaf het begin heldere eisen heeft gesteld voor het behoud van dit bijzondere historische ensemble in de gemeente.

Wij zullen erop aandringen dat naast een goede restauratie van de boerderij er ook goede afspraken worden gemaakt dat de kwaliteit en de omvang in het nieuwe plan goed wordt gewaarborgd. De haag in zijn huidige omvang zorgt immers ook voor het behoud van het karakter van de Molenstraat.

Omgevingsvisie Heusden wordt aangepast, mede na input Het Vlijmens Lint

De concept Visie in kaart

Wij hebben van de gemeente vernomen dat de Omgevingsvisie van de gemeente Heusden mede naar aanleiding van onze zienswijze wordt aangepast. Zie ook ons eerder bericht hierover.

Het behoud van de waardevolle historische dorpslinten zal nadrukkelijker zowel in de tekst als op de kaart worden opgenomen.
Ook zal er een aanpassing zijn in ruimtelijke visiekaart voor wat de de noord/zuid natuurverbinding langs de oostkant van Vlijmen. Het Vlijmens Lint is blij dat onze ideeën zijn overgenomen en dat de gewenste aanpassingen worden gedaan.
Voor wat betreft de historische ringdijk rondom het eiland Heusden meent de gemeente dat dat al voldoende in de visie verwerkt is. Ook dit belang wordt dus in ieder geval voldoende onderkent.

We wachten met belangstelling de nieuwe versie van de Omgevingsvisie af.

Presentatie werkgroep inventarisatie Langstraat lint

De oude Voorstraat (Meliestraat – Julianastraat – Voorstraat – Wolput) en Achterstraat (Wilhelminastraat – Achterstraat) linten zijn al duidelijk te zien op deze kaart uit 1747

In juni is een werkgroep bestaand uit vertegenwoordigers van Het Vlijmens Lint, Heemkundekring Onsenoort, Landschapsarchitect Bob van der Vliet en bewoners van de Julianastraat en Prins Bernhardlaan aan de slag gegaan met het vaststellen van de criteria waaraan de herontwikkeling van de Julianastraat zou moeten voldoen. Lees hier meer. Ook de Bomenstichting heeft een eerste inventarisatie gedaan en dat leverde interessante resultaten op. Zie hier meer.

Al snel werd het de werkgroep duidelijk dat het niet zinvol is de Julianastraat los te beoordelen van de Meliestraat. Het is immers duidelijk een en hetzelfde lint, zowel nu als historisch. En historisch hoor daar zelfs het oudere deel van de Wolput bij.

Inmiddels heeft een eerste presentatie van de werkgroep aan de leden van Het Vlijmens Lint onder grote belangstelling plaats gevonden. En ook met de gemeentelijke beleidsambtenaren van Ruimtelijke Ontwikkeling, Groenbeleid en Erfgoed hebben de eerste positieve gesprekken plaats gevonden.

Op 14 maart om 20.00 uur wordt een extra presentatie gehouden in de Korf in Vlijmen voor alle geïnteresseerden. De toegang is gratis, maar u dient zich wel aan te melden via deze pagina. Meld u zich dus aan voor deze interessante presentatie!

Iedereen een goed 2023 toegewenst!

2022 was een prima jaar voor Het Vlijmens Lint, waarin veel gebeurde. Definitief een nieuwe naam, een nieuw logo en veel zichtbaarheid. Het jaar gaf ook een flinke uitbreiding van het aantal leden te zien. Maar het was toch vooral ook een jaar van veel nieuwe contacten, opbouw van ons kennisnetwerk en mede daardoor van nieuwe ideeën. Dank aan iedereen die daaraan heeft meegewerkt.

Voor 2023 hopen we veel tijd te besteden aan de realisatie van die nieuwe ideeën. Zoals de ontwikkeling van de Groene Rivier en de ontwikkeling en bescherming van onze Langstraat linten. We trappen daar in januari flink mee af met de presentatie voor leden van onze inventarisatie van het lint Julianastraat/Meliestraat op 9 januari. Meldt u aan als u dat nog niet gedaan heeft, want het wordt een interessante bijeenkomst!

Gevolg uitspraak RvS N65 Vught voor GOL? Bezwaar tegen kapvergunning 12 januari voor rechter

Raad van State kraakt afwezigheid groencompensatieplan bij verlenen vergunningen N65

De uitspraak van de Raad van State op 21 december 2022 inzake de herinrichting van de N65 bij Vught heeft mogelijk ook belangrijke implicaties voor het GOL. In haar uitspraak stelt de raad dat bij het verlenen van kapvergunningen een groencompensatieplan niet mag ontbreken als voorwaardelijke verplichting ter behoud en herplant. Het ontbreken is in strijd met de ruimtelijke ordening (en met namen de plaats van het groen in de ordening). Maar ook met de rechtszekerheid voor partijen die opkomen voor het belang van groen en desgewenst gefundeerd bezwaar moeten kunnen maken tegen het totaal plan van kap en compensatie van de kap.

Groencompensatie GOL blijft onduidelijk, dus ook onrechtmatig?

Het Vlijmens Lint vraagt al sinds februari 2022 om het groencompensatieplan en verzet zich tegen de onduidelijke en in onze ogen te beperkte en deels onrechtmatige verlening van kapvergunningen in het kader van het GOL. Zie ook ons eerdere bericht hier en daar. Daarin trekt zij deels op de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, de Federatie Behoudt de Langstraatspoorbruggen en de Stichting van GOL naar Beter. Deze partijen hebben de gemeente al eerder verzocht alle kapvergunningen met betrekking tot het GOL in te trekken.
Recent heeft Het Vlijmens Lint hierover al een positief eerste gesprek gehad met wethouder Blankers, die open staat de kritiek in meer detail te bespreken. Wij zijn in afwachting van een tweede gesprek met de wethouder en de verantwoordelijke medewerkers in de gemeente. En zullen dan de recente uitspraak van de Raad van State meenemen.

Zaak tegen kapvergunning voor de bestuursrechter

Inmiddels hebben wij ook bericht gehad dat op 12 januari om 15.15 uur de zaak van Het Vlijmens Lint tegen de verleende kapvergunning voor de bestuursrechter in ‘s-Hertogenbosch, Leegwaterlaan 8, behandeld zal worden. Dat is in beginsel een openbare zitting, die voor iedereen toegankelijk is.
De kritiek van Het Vlijmens Lint betreft de gebrekkige informatievoorziening en wijze van publiceren van de kapvergunningen. Maar ook de inhoudelijkheid van de kapvergunning, waaronder de noodzaak (ander tracé sloot, andere ligging compartimenteringsdijk), het niet meenemen van voorwaardelijke verplichtingen en de veel te beperkte in de vergunning vastgelegde groencompensatie. Zie ook Kap de Kap. Wij zijn blij duidelijkheid te krijgen over de rechtmatigheid van de verlening van de kapvergunning.

Bomenstichting doet inventarisatie monumentale bomen in Langstraat lint

De Bomenstichting de autoriteit in Nederland

De Bomenstichting is de nationale autoriteit op het gebied van monumentale bomen. Zij heeft als doel de zorg en aandacht voor bomen in de stad en op het platteland te bevorderen. De Bomenstichting wil bomen de ruimte geven en ze behoeden voor ondoordachte acties. Zij geeft bijvoorbeeld advies over vragen als ziekte van bomen en onderhoud van monumentale bomen en hoe om te gaan met dreigende kap van monumentale bomen.
Zij beheert daartoe het Landelijke Register van Monumentale Bomen en beheert het Bomenfonds, een fonds om eigenaren van monumentale bomen tegemoet te komen in de onderhoudskosten.

8 bomen reeds in het Landelijk Register

Binnen het Langstraat lint in de Julianastraat/Meliestraat staan al een achttal bomen in het Landelijk Register van Monumentale Bomen:

  • Beuk 200 jaar oud – Julianastraat 1
  • Beuk 200 jaar oud – Julianastraat 13
  • Plataan 130 jaar oud – Parkeerterrein Gemeentehuis
  • Plataan 130 jaar oud – Parkeerterrein Gemeentehuis
  • Treurbeuk 130 jaar oud – Meliestraat 24
  • Plataan 130 jaar oud – Meliestraat 24
  • Plataan 130 jaar oud – Meliestraat 24
  • Moerascipres 170 jaar oud – Meliestraat 35
Het typische groen van de Moerascipres (170 jaar oud) in de Meliestraat

Op verzoek van Het Vlijmens Lint heeft de Bomenstichting op 29 november een eerste (vernieuwde) inventarisatie gemaakt van de monumentale bomen in het Langstraat lint in de Julianastraat/Meliestraat, de Prins Bernhardlaan en de Wilhelminastraat. En dat leverde al snel op dat de lijst van bomen in het lint Julianastraat/Meliestraat fors uitgebreid zal gaan worden met monumentale bomen zoals beuken, lindes, platanen, taxus, zilveresdoorn, lariks en levensboom. Daarnaast was de Bomenstichting ook zeer lovend over onze hagen, met name de hoeveelheid en kwaliteit van de hulst hagen.
Ook de beuken in de Prins Bernhardstraat en beuken in de Wilhelminastraat zullen waarschijnlijk op de lijst worden opgenomen. Een definitieve schouw zal plaatsvinden in overleg met de bewoners in het voorjaar.

Prachtige set monumentale lindes in de Julianastraat

De Bomenstichting kent strenge criteria voor opname op de landelijke lijst. Een boom moet minimaal 80 jaar oud zijn, in goede conditie (minimaal nog 10 jaar mee kunnen) en moet daarnaast bijzonder of beeldbepalend zijn. Voor de gemeentelijke lijst komen daarom veel meer bomen voor speciale attentie in aanmerking, maar het is mooi te zien dat de bomenstichting nu al zo enthousiast is over de groene kwaliteiten van bomen en hagen in onze Langstraat straten.

Monumentale plataan in de Meliestraat

Wisseling van bestuursleden in jaarvergadering

Zeer druk bezochte jaarvergadering

Op de de zeer druk bezochte jaarvergadering op 29 november , waar ruim 50 leden aanwezig waren, werden een aantal besluiten genomen en werden de leden door het bestuur verslag gedaan over de activiteiten over het afgelopen jaar. Zo werden de concept wijziging van de statuten en de financiële rapportage goedgekeurd. Ook werd de laatste stand van zaken met de leden doorgenomen ten aanzien van de werkgroep Julianastraat/Meliestraat, het GOL en plannen ten aanzien van de Groene Rivier.

Druk bezochte vergadering van Het Vlijmens Lint

Bestuurswisseling

Ook werd er een bestuurswisseling door de vergadering geaccordeerd. Na 20 jaar werd afscheid genomen van Chris van Rangelrooij. Chris heeft mee aan de wieg gestaan van onze vereniging en was het langstzittende bestuurslid. Langstzittend is eigenlijk het verkeerde woord, want Chris is iemand van duidelijke actie en heeft in al die jaren helder zijn mening verkondigd. Wij zijn Chris dan ook zeer erkentelijk voor wat hij in al die jaren voor de vereniging en daarmee ook voor Vlijmen heeft betekent. Hartelijk dank Chris!

Chris van Rangelrooij in actie

Het aantredende bestuurslid is Ben van Gorp, vanaf de start van de vereniging al lid en actief in het behoud van de prachtige beuken in de Prins Bernhardlaan. Ben zal voor velen in Vlijmen al een bekende zijn en wij wensen Ben veel succes in zijn nieuwe rol van bestuurslid van Het Vlijmens Lint.

Ben van Gorp gaat met Het Vlijmens Lint voor de hoofdprijs

Omgevingsvisie Gemeente Heusden

Vlijmens Lint dient zienswijze in op Leefomgevingfoto en omgevingsvisie gemeente Heusden

In het kader van de Omgevingswet heeft de gemeente Heusden een Leefomgevingfoto gemaakt en een nieuwe Ontwerp Omgevingsvisie voor de komende periode. Zie deze link voor de verschillende stukken. Het is zeer te waarderen dat de gemeente daar uitgebreid aandacht aan heeft besteed. En zo’n breed palet aan aspecten heeft samen weten te vatten in één document.

De ontwerp omgevingsvisie staat open voor input van bewoners en belanghebbenden. Het Vlijmens Lint heeft ook een zienswijze ingediend. Wat wij jammer vinden dat er in de visie erg weinig aandacht is voor de historische Langstraatlinten in Drunen, Nieuwkuijk, Elshout, Haarsteeg en natuurlijk in Vlijmen. Het lint Julianastraat/Meliestraat is nota bene de straat met de meeste rijks- en gemeentemonumenten van de hele gemeente en kent daarnaast een zeer groot aantal monumentale bomen en een unieke hagenstructuur. Het zou logisch zijn dat niet alleen beter te benoemen, maar ook aandacht te besteden in de visie hoe deze belangrijke waarde in de gemeente niet alleen te behouden maar ook te ontwikkelen.

Ook aan de historische ringdijk en haar bijbehorende polders rondom het eiland van Heusden zou meer aandacht besteed mogen worden . En als laatste hebben wij aandacht gevraagd voor de Groene Rivier om een goede noord-zuid natuurverbinding te maken tussen de natuurgebieden Moerputten, Vlijmens Ven, Biessertpolder, Engelermeer aan de zuidzijde en Sompen en Zooislagen, het Oude Maasje, Haarsteegs Wiel en de Maas aan de noordzijde. Deze zone, de Groene Rivier, kan ook gebruikt worden voor recreatie voor de nieuwe wijk de Grassen. En het verstrekt natuurlijk de functie van de Voordijk als onderdeel van de ringdijk. De groene omkadering van natuurgebieden zou de gemeente zeer bijzonder op de kaart zetten voor bewoners en bezoekers. We hopen daarom dat de gemeente de Groene Rivier in de omgevingsvisie wil verwerken.

Overleg over de Groene Rivier

Het bestuur van Het Vlijmens Lint heeft op 4 oktober overleg gehad met de Projectleiding van HoWaBo2 en de gemeente Heusden. Dit om te bekijken of in het kader van de nieuwe wateropslag opgave van 36 miljoen kuub water er mogelijkheden zijn om dit te combineren met natuur- en recreatieontwikkeling aan de oostkant van Vlijmen. Extra wateropslag voor zowel natte als droge periodes wordt onder andere gezocht in de Bokhovense polder, Baardwijkse polder, bij het gemaal Crèvecoeur en meer in de bovenstroom van de rivieren, maar ook door waterpeil van bestaande wateropslag te verhogen.

Want in de GOL plannen worden middels de hoogwaterdoorgang/ecotunnel weliswaar een verbinding gerealiseerd onder de A59 door die de Moerputten met de Biessertpolder verbindt. En een ecologische verbindingszone langs de Voordijk tussen de Biessertpolder en Sompen en Zooislagen. Maar die zone wordt maar 20 meter smal. En er gaat tegelijkertijd veel veel natuur en landschap verloren in de Biessertpolder. Daarnaast worden de huidige wandelmogelijkheden vanuit Vlijmen naar en langs het Engelermeer flink bemoeilijkt.

De nieuwe HoWaBo 2 ontwikkeling is daarom een uitgelezen mogelijkheid zijn om de weeffouten van de GOL te herstellen en een echte robuuste natuurverbinding te maken. Zie onze ideeën voor de Groene Rivier. Met een verbreding van de ecologische verbindingszone van de Voordijk tot de Voorste Zeedijk, biedt dit gebied naast wateropslag ook goede kansen voor recreatieontwikkeling voor de nieuwe bewoners van de Grassen.

Wij hadden het gevoel dat onze ideeën goed werden ontvangen door het Waterschap en de gemeente en zullen de ontwikkelingen nauwgezet volgen.

Bezwaar tegen gebrekkige proces groencompensatie GOL

Een aantal partijen hebben bij de gemeente Heusden gezamenlijk bezwaar gemaakt tegen het gebrekkige proces van de groencompensatie van het GOL. De gemeente Heusden stelt als verlener veel te lage compensatie-eisen bij het verlenen van kapvergunningen in het kader van het GOL. De genoemde partijen zijn de Het Vlijmens Lint, Stichting Behoudt de Langstraatspoorbruggen, Stichting van GOL naar Beter en Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden.

In dat verleningsproces van vergunningen heeft de gemeente een driedubbele pet op. De gemeente is naast verlener van de vergunningen ook de achterliggende opdrachtgever van de aanvrager Mourik Besix GOL VOF, de aangewezen hoofdaannemer van het GOL. Maar de gemeente is via de Projectgroep GOL uiteindelijk ook zelf medeverantwoordelijk is voor de realisatie van de groencompensatie.

De eerste onduidelijkheid ontstaat al in de aanvragen van de kapvergunningen. Te kappen bomen, bosschages en delen van laanbeplantingen worden gesplitst over verschillende vergunningen. Het komt voor dat bomen uit een en dezelfde laanbeplanting of aansluitende bosschages in verschillende kapvergunningen terecht komen. Binnen de vergunning worden stukken vervolgens opgesplitst in verschillende vakken, ook al horen ze tot dezelfde bosschage. En wordt er ten onrechte voor het ene stuk wel en het andere stuk geen compensatie vereist.

Door deze verwarrende aanpak lijken de beoordelende ambtenaren het totaaloverzicht kwijt te zijn. En wordt ook niet voldaan aan de publicatieplicht van de omgevingsvergunningen. Zo worden alleen individueel vergunning plichtige bomen helder in de koptekst gepubliceerd, maar niet de ook vergunning plichtige delen van bosschages en delen van laanbeplantingen. Ook is in de publicatie de locatie van de te kappen houtopstanden vaak niet duidelijk. Belanghebbenden missen daardoor de aankondiging of de impact van de aankondiging.

Maar ook in de verlening van de vergunning zelf schort nogal het een en ander. Immers de Wet Natuurbescherming, de Verordening Ruimte Noord-Brabant, de Verordening Fysieke Leefomgeving, het Groenstructuurplan gemeente Heusden: allen stellen zij heldere eisen in geval er een vergunning wordt verleend. Maar deze voorwaarden worden in de aanvragen met betrekking tot het GOL niet of niet voldoende gesteld aan de aanvrager. Er wordt veel te weinig gecompenseerd als door wet- en regelgeving aangegeven en er is geen helder groencompensatieplan vooraf als vereist door de regelgeving. Ook zijn de voorwaardelijke verplichtingen van het Provinciaal Inpassingsplan GOL niet overgenomen in de verleende kapvergunningen.

Al meer dan een half jaar wordt door bovengenoemde partijen aan de Provincie en aan de Gemeente Heusden gevraagd om met een helder overzicht te komen wat er allemaal gekapt wordt in het kader van het GOL en welke bijbehorende compensatie de aanvrager moet realiseren.

Dat overzicht is er nog steeds niet. Evenmin als een helder groencompensatieplan, waarbij de compensatie als vereist in beginsel binnen het plangebied van het GOL zelf zou moeten plaatsvinden. En anders direct buitendorps in de omgeving van het plangebied.

De gezamenlijke partijen hebben de gemeente daarom verzocht om de reeds afgegeven vergunningen in te trekken, of als dat niet lukt haar uitvoerder Mourik Besix te verzoeken zelf de vergunningen in te trekken. En te stoppen met het afgeven van nieuwe vergunningen totdat er een helder overzicht is wat er gekapt gaat worden en wat en hoe er gecompenseerd gaat worden. En bij nieuwe aanvragen partijen, maar ook andere belanghebbenden, ordentelijk te informeren over de aanvraag.

Als bekend is natuurontwikkeling een van de pijlers onder het totale GOL plan. Eerder hebben verschillende partijen al bezwaar gemaakt tegen de in hun ogen onnodige kap van bomen en bosschages in het kader van het GOL. Dit speelt onder andere in Vlijmen Oost in de Biessertpolder maar ook met betrekking tot de bosrijke begroeiing van de af te graven spoordijk tussen Waalwijk en Drunen. Ook wordt door de aanleg van wegen al veel natuur en landschap ingeleverd, nog verergerd door een ongelukkige verkoop van groen van de gemeente Heusden, gelegen in de groenblauwe mantel ’s-Hertogenbosch, in tegenspraak met het groenstructuurplan Heusden. Ook de gebrekkige compensatie geeft partijen het gevoel dat de doelstelling natuurontwikkeling wel met woorden wordt beleden, maar onvoldoende wordt gerealiseerd.

Gebruik van vervuilde grond in de Biessertpolder of niet?

De Biessertpolder is volgens de Provincie en de Gemeente een belangrijk stukje natuurgebied. Het vormt een belangrijke verbinding tussen grotere natuurgebieden. De Biessertpolder is dan ook onderdeel van de groenblauwe mantel van de Provincie Noord Brabant, is onderdeel van de groenstructuur gemeente Heusden, door de Biessertpolder loopt de ecologische verbindingszone en het NatuurNetwerkBrabant.

In het kader van het GOL wil de gemeente wegen en dijken bouwen in de Biessertpolder. Voor de bouw wil de gemeente daarvoor vervuilde grond gebruiken die elders in de gemeente is afgegraven. Daar waar de Biessertpolder schoon is, wil de gemeente dus nu dus zelf deze schone grond belasten met vervuilde grond. De gemeente meent dat dat wel acceptabel is, omdat het van de wet in zijn algemeenheid zou mogen om vervuilde grond te gebruiken onder rijkswegen.

De vraag is of dat inderdaad het geval is. Immers het betreft hier een aangewezen natuurgebied, waar ook andere regels gelden alleen de regels van het Besluit Bodemkwaliteit. Daarnaast betreft het hier een gebied dat bedoeld is als waterberging in geval van hoogwater. En de grond wordt nu juist gebruikt in de nieuw aan te leggen dijken. En dan gelden ook wetten ter bescherming van de waterkwaliteit, des te meer relevant aangezien het zwemwater van het Engelermeer op nog geen 100 meter afstand ligt van de nieuwe weg.

De gemeente wilde het gebruik van de vervuilde grond eerst mogelijk maken via een wijziging van de Nota Bodembeheer. De gemeente gaf aan dat de vervuilde grond met name van de af te graven spoordijk, spoorlaan en van het Lips (fietspad) zou komen. Tegen deze wijziging kwam veel verzet tegen in de vorm van ingediende zienswijzes. Onder andere het Vlijmens Lint deed navraag betreffende de gedane onderzoeken, de testen op uitspoeling en afwegingen van kosten en risico. En sprak in op de Informatievergadering Ruimte van 22 juni (zie video van 45:30). Hoewel wij maar zeer beperkte antwoorden kregen besloot de gemeente dit voorstel terug te trekken. Maar helaas is daarmee het gebruik van de vervuilde grond niet van tafel.

Immers nu heeft de gemeente besloten tot een artikel 63 Besluit Bodemkwaliteit te willen gaan om toch vervuilde grond te kunnen gebruiken. En het gaat ineens niet alleen meer om de spoordijk en spoorlaan, maar ook om af te graven grond van Rijksweg A59, Eindstraat en Poel Rijkswaterstaat, Abt van Engelenweg, Wolput, Rotonde Nieuwkuijk en Heidijk. Voor wat betreft de grond van Lips heeft de gemeente zelf al geconstateerd dat de grond te vervuild is om te gebruiken.
Uit 4 verschillende onderzoeken van de spoordijk is inmiddels vast komen te staan dat de dijk boven interventiewaarden ernstig is vervuild met Chroom en Nikkel (2020), licht verontreinigd met Lood en Kobalt (2016), mogelijk ernstig verontreinigd met Arseen en Chroom (1996) en sterk verontreinigd met zware metalen en met nikkel en zink verontreinigd grondwater (1994). Ook werden er lichte verontreinigingen met PFAS geconstateerd.

Niet alleen waren dus onze twijfels terecht, maar heeft ook daadwerkelijk uitloging van de vervuiling plaats gevonden. De gemeente geeft aan dat ernstig vervuilde grond niet gebruikt zal worden en dat bij licht verontreinigde grond herkeuringen zullen worden gedaan na afgraving. Maar dit stelt ons toch nog steeds de vraag: waarom überhaupt overwegen deze vervuilde grond in de schone natuurpolder te gebruiken? Nota bene in een GOL project van inmiddels 160 miljoen, maar ook een project dat natuurontwikkeling nota bene als reden van de uitvoering van dit project kent.

Gelukkig hebben een aantal partijen in de gemeenteraad heel expliciet gesteld het met onze visie eens te zijn. Zelfs als het zou mogen, moet je het niet willen. Een gezamenlijke motie van DMP, CDA, Groenlinks/PvdA, HeusdenVerbindt en D66 werd nog even ingetrokken in de gemeenteraad, maar niet nadat de nieuwe wethouder van den Bosch beloofd had de zienswijzes op de Nota Bodembeheer nog eens beter te behandelen en voor de komende informatievergadering meer inzicht te geven in de calculaties en overwegingen. Zie hier de video vanaf 1.02:30. Staat binnenkort dus weer op de agenda op de informatievergadering van 14 september of 19 oktober. Een aantal partijen maken ook melding van hun standpunt op de eigen website of elders: zie de DMP website, de CDA website en de GroenLinks/PvdA website

Wij blijven knokken dat een schone polder niet vervuild wordt door het verplaatsen van vervuilde grond van elders.
Wordt vervolgd!

Projectgroep Julianastraat aan de slag

Hoe kan het Langstraat karakter van de Julianastraat versterkt worden door de juiste detailinvulling?

Afgelopen week is de onze projectgroep Julianastraat aan de slag gegaan om te kijken aan welke voorwaarden de herinrichting van de Julianastraat zou moeten voldoen om het cultuur-historische karakter van de straat te versterken. De projectgroep wordt gevormd door vertegenwoordigers van Het Vlijmens Lint, Heemkundekring Onsenoort en bewoners van de Julianastraat en de Prins Bernhardlaan.

De combinatie van de Julianastraat en de Meliestraat is het lint met de meeste rijks- en gemeentemonumenten van de gemeente Heusden (in totaal 24 monumenten, waarvan 17 rijksmonumenten). De variatie van bouwstijlen uit verschillende perioden is erg bijzonder: van neogotiek, eclecticisme, art-nouveau, neorenaissance, Amsterdamse School, Delftse School tot Bossche School.
En de straat kent een belangrijke positie als historisch lint op de cultuurhistorische waardenkaart van de Provincie Noord-Brabant. Naast de grote hoeveelheid monumentale bomen is vooral de groen houdende hagen-structuur uniek in Nederland.

We zien echter dat, doordat er geen actief beleid wordt gevoerd de kwaliteit van de straat te handhaven, deze de neiging heeft langzaam terug te lopen. En er is het risico dat zonder heldere visie er bij de herinrichting keuzes worden gemaakt die niet voldoende aansluiten bij het karakter van de straat. Het is duidelijk dat ook de huidige en mogelijke toekomstige verkeersstromen en de bijbehorende verkeersveiligheid daarbij belangrijke factoren zijn.

De projectgroep probeert daarom proactief invulling te geven aan de ontwikkeling van de straat op het gebied van gebouwen en beelden, wijze en soort bestrating van straat en trottoir, invulling bomen en hagen en keuze van straatmeubilair. We willen daarbij kijken zowel naar elementen uit het verleden als naar nieuwe elementen voor de toekomst. Wij hopen weer gebruik te maken van de kennis van onze landschapsarchitect. Zodat we samen met de gemeente dit mooie Langstraat lint mooier kunnen maken. Een straat om trots op te zijn.

CDA statenlid Jürgen Stoop op bezoek

Op initiatief van de gemeenteraadslid Maartje Schmiermann heeft het lid van de Provinciale Staten Jürgen Stoop op 3 juni het GOL gebied in Vlijmen Oost bezocht. Om zo met eigen ogen te bekijken wat de exacte inhoud van de uitvoering van de GOL plannen aan deze kant van de gemeente Heusden zouden betekenen. En natuurlijk wat de alternatieven van Het Vlijmens Lint inhielden. Het statenlid meldde ons dat hij over een aantal zaken in de Provinciale Staten vragen zal gaan stellen. Nu de uitvoering van het plan heel anders uitvalt dan voorzien dreigen immers ook de doelstellingen niet te worden behaald.

Eerder bezocht ook GroenLinks statenlid Tom Ludwig het gebied en stelde vragen in de Provinciale Staten. Dat laatste gold ook voor Partij voor de Dieren statenlid Marco van der Wel al vragen. Ook in de laatste vergadering van de Provinciale Staten bleek dat er ook op provinciaal niveau steeds meer twijfel ontstaat over de uitvoering van de GOL plannen. Bijsturing lijkt dan aangewezen, zeker als de kosten ook steeds verder uit de hand lopen.

Uitleg van voorzitter van Het Vlijmens Lint Job van Dooren aan Jürgen Stoop.
Verder op de foto initiatief neemster CDA gemeenteraadslid Maartje Schmiermann en fractieondersteuner Richard Tewes

Uitvoering GOL is anders dan plan GOL, voldoet daarmee niet aan doelstelling GOL

Het PIP heilig verklaard
Het PIP is het vastgestelde Provinciale Inpassings Plan van het GOL, zoals dat door de Provinciale Staten is goedgekeurd. En is de basis van de planvorming zoals die ten basis ligt aan de uitvoering van de GOL plannen. Telkens als wij en andere burgers onze ideeen ter verbetering inbrengen om het plan qua natuur, landschap, waterberging of kosten meer effectief en efficient te maken krijgen we te horen dat dat niet kan omdat het PIP nu eenmaal is vastgesteld en de Provincie en de Gemeente daarvan niet willen afwijken.

Burgerparticipatie: Een wassen neus
Dat zijn hele andere geluiden dan de geluiden die we hoorden bij de verkoopbijeenkomsten van het GOL. Steeds hoorden wij toen dat de uitvoering helemaal in overleg met de bewoners zou gaan en dat wij volop input zouden kunnen leveren bij de detailinvulling van het GOL aan onze kant van het plan. Zulks ook conform het nadrukkelijke verzoek van de Provinciale Staten om in dit project burgerparticipatie tot een basis te maken. Helaas komt daar in praktijk maar bitter weinig van terecht.
Het “not invented here syndrome” tiert welig of de overheidburelen. En natuurlijk snappen wij dat het voor diezelfde overheden ook buitengewoon complex is om dit soort grote projecten te realiseren, deels door regelgeving, deels door de opzet van zo’n enorm project over zoveel gebieden en met zo veel belanghebbenden.

PIP niet heilig voor overheid zelf
Waar het vervelend wordt als de overheid zelf wel de doelpalen verzet tijdens de wedstrijd en wel regelmatig af te wijken van de heilige standaard: het PIP. En winkelt in de onduidelijkheden die altijd in zo’n plan en de uitvoering zitten, maar dat niet wil toepassen op gerechtvaardigde (vaak ook volgens diezelfde overheden) vraagtekens die wij bij de plannen en de uitvoering zet.

Aan uitvoering wordt vastgehouden, niet aan de doelstelling
Wij hebben als Het Vlijmens Lint, een vereniging voor erfgoed en groen, geen bezwaar ingediend tegen het GOL plan als zodanig. Met name de integratie van functies wateropslag, verkeersafwikkeling en natuurontwikkeling (en nog wat doelstellingen van een lagere orde) vinden wij prima en hoogst wenselijk gegeven de complexiteit van interfererende belangen. Een holistische wijze van gebiedsontwikkeling, prima dus.
Wat een groot probleem is dat als een van die doelstellingen in het nauw komt, omdat de uitvoering anders uitpakt dan gepland, men dan niet terug naar de tekentafel gaat. In feite wordt dan niet meer voldaan aan het PIP, aan de Milieu Effect Rapportage (MER) en aan de grote stapel achtergrondrapporten die aan dat PIP ten grondslag ligt. Met andere woorden, door niet in te grijpen als de uitvoering afwijkt van het plan, wijkt men willens en wetens af van het PIP zelf. En juist dat is nu precies het geval.

Uitvoering blijkt qua natuur anders dan plan
Wat zij de afwijkingen dan zoal: in de plannen staat dat de impact op de benoemde kernkwaliteiten van het landschap minimaal zouden zijn. Dat betreft bijvoorbeeld het oplopende groen naar de Voordijk, de bosschages tussen de dijk en het wiel, en de laanbeplantingen langs de Gemeint, de Engelenseweg en de Molenhoek. In de uitvoering blijkt nu dat niet alleen alle gekapt gaat worden, maar dat ook terugplanting anders dan de plannen niet mogelijk is. Omdat het Waterschap 5 meter maairuimte aan beide kanten van de Bossche Sloot nodig heeft. Of omdat de laanbeplanting langs de Engelenseweg die als voorwaardelijke verplichting in het PIP opgenomen is, op last van leidingbeheer niet teruggeplant kan worden.
Maar datzelfde geldt ook voor andere bosschages gelegen in de groenblauwe mantel Noord-Brabant en in de groenstructuurkaart van de gemeente Heusden die gekapt worden en blijken niet teruggeplant te kunnen worden. De natuurschade is alleen al door nieuwe inzichten in de uitvoering veel groter dan voorzien in het PIP.

Overheden maken het probleem erger in plaats te compenseren
In de MER rapportage en alle voorlopende rapporten van het PIP was een ecologische verbindingszone te zien die de driehoek tussen Voordijk, Engelenseweg en de randweg richting Vijfhoevenlaan bevatte. Niet alleen was dit in alle presentaties en stukken altijd zo getoond aan burgers, gemeenteraadsleden en statenleden, ook stond de afbeelding ook in de PIP zelf. Dit in tegenstelling tot het effect dat de gebiedsaanpassing die de Projectgroep deed vlak voor de totstandkoming van het PIP. Die gebiedsaanpassing werd niet gedaan in het PIP zelf, alleen in een bijlage 32, waaruit een normale burger en burgervertegenwoordiger niet kon opmaken dat dit was gedaan. Het besluit van deze aanpassing is zelfs nooit formeel genomen en er is dus ook geen ja tegen gezegd door statenleden en gemeenteraadsleden. Zij hebben enkel de bestemming verkeer van het gebied afgehaald (die er wat ons betreft nooit op hoefde te zitten).
Belangrijk is dat daarmee een stuk compensatie van de extra schade door meer wegen niet wordt ingevuld en dat ook de MER rapporten niet meer valide zijn. Opnieuw een aanpassing van de PIP dus, maar nu bewust en onnodig doorgevoerd.
(En sterker nog: daarbij ook direct handelend tegen het Groenstructuurplan Gemeente Heusden, aangezien de grond, in eigendom van de Gemeente Heusden en liggend in de groenstructuur van de gemeente niet verkocht had mogen worden.)

Andere plaats van de compartimentsdijk dan in het PIP aangeven
Het PIP is helder: de compartimentsdijk tussen het wateropslagcompartiment Biessertpolder en het compartiment Engelermeer komt te liggen op de nieuwe randweg en niet op de Gemeint. Dat is wat ons betreft logisch: het geeft meer wateropslag en bespaart veel natuur. De Gemeint hoeft niet te worden verhoogd dus de bomen daar kunnen vrijwel allemaal blijven bestaan.

Door het nog aan te leggen fietspad naast de Gemeint verhoogd op de compartimentsdijk aan te leggen en de weg liefst wat verdiept wordt minder geluid- en zichtoverlast veroorzaakt voor de natuur en de recreatie op het Engelermeer. En het is goedkoper, want de nieuwe randweg en andere wegen moeten toch al aangelegd worden, terwijl de Gemeint dan niet opgebroken en verzet moet worden. Laatste voordeel: het is ook meer toekomstbestendig als er nieuwe hoogwateropslag compartimenten bij moeten gaan komen in Vlijmen Oost. En die gaan er komen. En dan kan je daarna alsnog veel van die wegen weer opbreken. Deze oplossing wordt dan ook gesteund door IVN ’s-Hertogenbosch en de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden. De oplossing wordt dan ook gesteund door IVN ’s-Hertogenbosch en de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden.

Waarom doet de Projectgroep GOL dat dan niet? Omdat er voorafgaand aan het PIP ook een notitie is verschenen die een andere uitleg geeft. Normaal is het PIP heilig, zeker als het andere stuk van een latere datum is. Maar kennelijk maken de overheden hiervoor weer graag een uitzondering. Toch niet heilig, dus.

Busbaan vervallen, ecotunnel onnodig behouden
Tijdens het PIP werd verondersteld dat de opgang van de Engelenseweg naar de Meliestraat gebruikt zou gaan worden als busbaan. Dat is veranderd, het oordeel is dat de Meliestraat niet geschikt is voor grote autobussen en dat de opgang derhalve nu alleen toegankelijk zal zijn voor fietsers. Je zou zeggen dat er met deze wijziging van het PIP meteen wat breder gekeken wordt naar de consequenties van de plannen. Wij zijn van de landschap en groen, maar luisteren qua flora en fauna ook graag naar andere experts wanneer dat nuttig en nodig is.
Er waren al twijfels bij de natuur- en milieuorganisaties over de nuttigheid van een vrij smalle ecotunnel van 40 meter lang onder de opgang van de Engelenseweg naar de Meliestraat. Maar nu de busbaan vervalt en er een fietspad overblijft kan dat geld beter besteed worden aan een wat kortere ecotunnel onder de opgang van de Bellaart naar de Tuinbouwweg. Die weg zal wel erg druk worden met autoverkeer. Dus aanpassingen op PIP, maar daarna geen logica in de opvolging.

Geen doorvertaling van het PIP naar omgevingsvergunningen
In het PIP staan een aantal voorwaardelijke verplichtingen waaraan voldaan moet worden anders mag het plan niet uitgevoerd worden. Hierboven stond al het voorbeeld omtrent de herplant van de laanbeplanting langs de Engelenseweg. Echter deze, maar ook andere verplichtingen staan niet in de afgegeven omgevingsvergunningen betreffende de kap van bomen en bosschages, die door de gemeente Heusden zijn afgegeven aan de aannemer van het GOL.
De Provincie (en daarmee de aannemer) heeft ons laten weten dat zij bij de groencompensatie, en logischerwijs dan ook deze andere verplichtingen, zich laat leiden door de verplichtingen opgelegd door de verlener, in dit geval de gemeente. Dat levert dan wel weer een forse afwijking van het PIP op.

We zien dit spel van veel te lage verplichtingen overigens ook optreden in de vereiste groencompensatie op grond van de Wet Natuurbescherming, de Verordening Ruimte Noord-Brabant en het Groenstructuurplan Gemeente Heusden. Gevolg van dit handelen is: afwijking van de wat burgers op basis van wetten en verordeningen hadden mogen verwachten bij de uitvoering van het PIP en daarmee opnieuw een afwijking van het PIP zelf en vooral van de te behalen doelstelling natuurontwikkeling als geformuleerd in het PIP.

Vervuilde grond in de Biessertpolder: nieuw hoofdstuk
Als je in het kader van het GOL aan natuurontwikkeling wil doen, en je weet dat er een aanzienlijk aantal hectares natuur en hectares agrarische gronden verloren gaan. En als je weet dat er een aanzienlijk aantal hectares verkeer bijkomen. En als je weet dat de oorspronkelijke plannen voor de ecologische verbindingszone als fors uitgekleed waren ten opzichte van de eerste ideeen. En je weet dat de uitvoering verslechterd is ten opzichte van het plan. Waardoor je je natuurdoelstellingen al niet behaalt.
Dan ontwikkel je een voorstel om vervuilde industriegrond te gebruiken in en nabij die natuurgebieden middels een wijziging op je Nota Bodembeheer. Daar komen negatieve reacties van burgers en milieuorganisaties op, die zienswijzes indienen met verwijzing naar wet en regelgeving en de intenties in verordeningen. Dan trek je dat plan van tafel en komt met een nieuw plan om die vervuilde grond toch te kunnen gebruiken: via een Besluit Bodemkwaliteit. Wij en anderen zullen weer braaf bezwaar maken, maar hoe passen deze acties in de natuurontwikkeling van het GOL?

Oproep nieuwe coalitie Gemeente Heusden en statenleden Noord-Brabant
De nieuwe coalitie van de gemeente Heusden ziet inmiddels goed dat de plannen van het GOL Vlijmen Oost verbetering zouden behoeven en dat laat men ook wel horen tussen de regels door. Dat is goed nieuws. Zij geven echter ook aan dat het PIP vast staat en dat afspraken niet aangepast kunnen worden.
Gegeven het bovenstaande is dat zo stellig niet met droge ogen te beweren. En wij hopen dus eindelijk op een hoge mate van creativiteit om de plannen en goede gedachten zo uit te voeren dat alle doelstellingen bereikt gaan worden, dus ook die van natuur (en tegen lagere kosten, want dat kan ook)!

In de Provinciale Staten zijn inmiddels ook al een aantal keren vragen gesteld over de belangrijke natuurverbinding Vlijmen Oost. De doelstelling wordt niet bereikt, terwijl de kosten steeds hoger worden. Ook voor statenleden wat ons betreft reden om vraagtekens te zetten bij de uitvoering van het huidige plan en dat plan daarom bij te sturen. Wij hopen dus ook op uw actie van de provinciale politiek op dit punt.

Stug vasthouden aan het gemaakte plan is niet verstandig, zeker niet als door gewijzigde omstandigheden, nieuwe inzichten en ongelukkige acties de doelstellingen van het plan niet meer gerealiseerd worden. Je kunt dan wel snel de ladder willen opklimmen, maar de ladder staat inmiddels tegen de verkeerde muur. Herbezinning is dan op zijn plaats.

Coalitieprogramma: verbetermogelijkheden GOL Vlijmen Oost, kansen Groene Rivier

GOL: verbeteringsmogelijkheden
De nieuwe coalitie van DMP, Gemeentebelangen en VVD is aangetreden. De coalitie wil met vaart door met de realisatie van het GOL, in beginsel een prima streven. Mooi dat zij expliciet aangeeft te willen kijken naar verbetermogelijkheden van het GOL in onze omgeving, ook al denken wij dat er ook breder wel wat te optimaliseren valt. Ook zien wij dat de overheid voor zichzelf wel telkens de ruimte neemt af te wijken van het PIP, dus zien niet in waarom dat met enige creativiteit ook niet zou kunnen op door ons ingebrachte wensen. Waardoor landschap, natuur en kosten bespaard kunnen worden.

Tekst coalitieprogramma: Voor de Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat (GOL) staan het Provinciale Inpassingsplan (PIP) en de afspraken binnen de aanbesteding vast. Deze afspraken kunnen niet worden aangepast. We gaan tempo maken en starten met de uitvoering zodra het kan. Binnen de uitvoering en de ruimte die het PIP en aanbesteding bieden, kijken we nog wel naar verbetermogelijkheden voor Vlijmen-Oost. Dit mag niet tot vertraging leiden.

Natuur en water
Wij zijn positief over een aantal teksten in het coalitieprogramma op gebied van natuur en water, die goede aansluiting geven op onze ideeen met name met betrekking tot De Groene Rivier. (We nemen overigens aan dat de coalitie bedoeld dat zij terughoudend zal zijn bij het kappen van bomen, of onnodig kappen wil vermijden. Niet dat zij terughoudend zal zijn in het onnodig kappen van bomen, want dat zou überhaupt niet moeten voorkomen.)

Tekst coalitieprogramma: Op het gebied van natuur en water staat de ontwikkeling van ecologische verbindingszones centraal. Natuurgebieden moeten toegankelijk zijn en blijven voor fiets- en wandelrecreatie. We hebben aandacht voor zowel doelmatig waterbeheer als de kwaliteit van het oppervlaktewater. Met oog voor flora en fauna.
We werken aan de groei van de biodiversiteit. Onze natuur is de groene longen voor ons bestaan. Verder zijn we terughoudend met het onnodig kappen van bomen.

Wij kijken uit naar een goede samenwerking
Wij wensen het nieuwe college en specifiek de nieuwe verantwoordelijke wethouders Thom Blankers en Johan Meesters veel wijsheid toe in het wegen van belangen om niet alleen het GOL snel te realiseren, maar vooral ook de gedefinieerde doelstellingen te realiseren. Wij zien uit naar een goede samenwerking met de wethouders en wensen hen veel succes in de nieuwe rol.