Van links naar rechts: Caspar Dekkers (Prins Bernardlaan), Michael Janus (Achterstraat), Johan Scholten (Julianastraat), Cor Gunnink (Voordijk), Hans Wijkmans (Molenpark en Molenstraat), Theo Meijer (Meliestraat), Job van Dooren (vz HVL) en Raymond Stein (Wilhelminastraat). Niet op de foto: Patrick van Eekeren (Meliepark, gastheer en fotograaf) en Marcel Figge (Molenhoek, afwezig)
Versterking organisatie
Om beter zicht te krijgen welke problematieken er leven in de verschillende straten was er al een tijdje de wens te werken met straatcoördinatoren. Op 9 april was er daartoe onder leiding van Patrick van Eekeren een aftrap.
De straatcoördinatoren zullen naast het signaleren van relevante ontwikkelingen ook waar nodig het beleid van Het Vlijmens Lint communiceren en toelichten. En zij zullen zorgen voor netwerkversterking en ledenwerving om de organisatie te versterken en het bestaande draagvlak verder uit te bouwen. Kortom een mooie stap in het verder ontwikkelen van onze vereniging.
Zijn er issues op het gebied van erfgoed en groen die u wilt aankaarten, dan kan dat nu dus ook via de straatcoördinator!
Al eerder hebben wij onze waardering uitgesproken over het basisplan van de Grassen. Inmiddels heeft het college ook plannen voor de nadere uitwerking van de Grassen 2 en 3 gepresenteerd. In die plannen valt op dat er een verdichting van de bewoning in deze fases plaats vindt van 650 naar 750 woningen. Volgens het college doet dit geen afbraak aan het dorpse karakter van de plannen, maar met een verdichting van woningen van 15% zal dat in onze inschatting toch wel stevige impact hebben. Temeer daar de Vijfhoevenlaan erg veel verkeersdruk te verwerken zal krijgen en nu weer een stukje meer.
Ogenschijnlijk veel water en groen in de Grassen, lukt het met de verdichting ook om dat werkelijkheid te laten worden bij realisatie?
Groene en waterrijke omgeving draagt bij aan sociaal-culturele resultaten in een woonwijk
Er is inmiddels heel veel onderzoek gedaan naar de effecten van een groene en waterrijke omgeving op het welbevinden van bewoners in een woonwijk. In de in zijn algemeenheid in de literatuur genoemde effecten zijn:
Verbeterde sociale cohesie
Groene ruimtes en waterpartijen fungeren als ontmoetingsplekken waar buurtbewoners elkaar op een informele manier tegenkomen.
Parken, pleinen en oevers nodigen uit tot gezamenlijke activiteiten zoals picknicken, wandelen of sporten, wat sociale banden versterkt.
Groene plekken zorgen voor een veiligere en prettigere omgeving, wat leidt tot een sterkere buurtgemeenschap.
Positieve invloed op gezondheid en welzijn
Contact met natuur vermindert stress en verhoogt het algemene welzijn, wat een positieve invloed heeft op de sociale dynamiek in de wijk.
Groene omgevingen moedigen fysieke activiteit aan, wat niet alleen goed is voor de gezondheid, maar ook bijdraagt aan sociale interactie.
Meer culturele en gemeenschapsactiviteiten
Groene en waterrijke plekken zijn vaak locaties voor culturele evenementen, zoals openluchtconcerten, markten en festivals.
Ze bieden ruimte voor initiatieven zoals buurtmoestuinen of kunstprojecten, die de culturele diversiteit en participatie bevorderen.
Betere integratie van verschillende bevolkingsgroepen
Toegankelijke en aantrekkelijke openbare ruimtes trekken een divers publiek, waardoor de kans op interactie tussen verschillende bevolkingsgroepen toeneemt.
Gemeenschappelijke buitenruimtes helpen bij het verminderen van sociale isolatie, vooral onder ouderen en nieuwe bewoners.
Daarom worden in de ontwikkeling van nieuwe woonwijken ook wel de 3/30/300 regel, bedacht door hoogleraar stedelijke bosbouw Cecil Konijnendijk, gehanteerd:
3 bomen – Iedereen moet vanuit zijn woning minstens drie bomen kunnen zien.
30% bladerdek – Een wijk of buurt moet minstens 30% boomkruinbedekking hebben om de voordelen van stedelijk groen optimaal te benutten.
300 meter tot een park – Iedereen zou binnen 300 meter loopafstand toegang moeten hebben tot een groen park of natuurlijke ruimte.
De gemeente antwoordde op onze vragen dat zijn de vuistregel ken en onderschrijft, maar past hem niet noodzakelijk ook toe past.
Ecologische voorbeeldwijk Geerpark geen voorbeeld voor wat betreft groen
De nieuwe ecologische wijk het Geerpark (alle huizen van het gas af, nul op de meter, veel wateropslag en ook wel groene veldjes) is voor ons een prachtig conceptueel idee en op veel punten mooi uitgevoerd. Maar helaas teleurstellend vooralsnog in de hoeveelheid bomen. En dat is jammer in een juist daarop wel ontworpen wijk. Zij haalt denken wij geenszins de 3/30/300 vuistregel.
Belangrijk dus om in de Grassen wel in deze fase al duidelijk de plaatsbepaling van bomen, ook bomen van de eerste orde, vast te stellen en vast te houden. Anders zal ook in de Grassen de gewenste kwaliteit van de leefomgeving op dit aspect onvoldoende behaald worden.
Woonontwikkeling nabij de Voordijk
Ook geeft het college aan dat zij woonontwikkeling nabij Vijfhoevenlaan 15 door Karats BV voorstelbaar acht, mits wordt gekomen tot een kwalitatief en programmatisch voldoende ontwikkeling. Deze ontwikkeling vindt plaats vlak bij de Voordijk en het binnendijks gelegen oude wiel. Wij verzoeken Karats BV en de gemeente in de te ontwikkelen plannen rekening te houden met de effecten op de groene en cultuurhistorisch belangrijke Voordijk, en het plezier dat fietsers en wandelaars daaraan beleven, waaronder zeker ook de nieuwe bewoners van de Grassen gerekend moeten worden.
Op 21 februari heeft Provinciale Staten van Noord-Brabant een motie aangenomen die gericht is op het beschermen van de gezondheid van omwonenden van geitenhouderijen. Daarin is gevraagd:
Het Rijk te vragen om steun voor een Brabantse pilot voor de monitoring van data in relatie tot gezondheid zoals voorgesteld door de Provinciale Raad Gezondheid Brabant en het Brabants Kennisnetwerk Zoönosen;
Te verkennen welke beleidsopties en mogelijke maatregelen op provinciaal niveau kunnen worden genomen om te voorkomen dat sprake is van ongewenste ontwikkelingen op het gebied van woningbouw en realisatie van voorzieningen voor kwetsbare groepen en gevoelige bestemmingen (in de nabijheid van geitenhouderijen);
Te inventariseren welke grootschalige ruimtelijke ontwikkelingen in de nabijheid van geitenhouderijen problematisch kunnen zijn voor de volksgezondheid in het licht van de uitkomsten van het onderzoek VGO3 (inventarisatie van ‘hot spots’);
Gemeente(rade)n te wijzen op hun verantwoordelijkheid, als bevoegd gezag, om een afweging te maken tussen het gezondheidsbelang en woningbouwbelang;
Over de uitkomsten van de bovengenoemde acties uiterlijk aan het einde van het tweede kwartaal van 2025 aan PS te rapporteren.
Gegeven de studie van het RIVM (zie ons eerdere artikel), de lokatie van de geitenhouderij aan de Voorste Zeedijk en de plannen voor de bouw van de nieuwe woningwijk Grassen, lijkt het dus verstandig, als al eerder door ons aangegeven, na te gaan hoe dit issue fundamenteel op te lossen.
Sporen van palen en waterputten uit 1000 tot 1400 na Christus bij de Vlijmense Dijk
Op dinsdagmiddag 18 maart om 14.00 uur kunnen omwonenden en geïnteresseerden een kijkje nemen bij de opgravingen aan de Vlijmensedijk nr 67 in Vlijmen.
Direct achter de Vlijmense Dijk is een archeologisch team van onderzoeksbureau BAAC bezig om de resten van het middeleeuwse Vlijmen op te graven. Op deze plek gaat woningcorporatie Woonveste binnenkort 48 woningen bouwen in samenwerking met zorgorganisatie Mijzo. Een groot deel daarvan worden zorgwoningen.
Voorafgaand aan de bouw vinden allerlei milieukundige en bouwkundige onderzoeken plaats. Eén van de voorbereidende onderzoeken is deze archeologische opgraving. Uit een eerder uitgevoerd onderzoek bleek dat er archeologische sporen en vondsten aanwezig zijn uit de Romeinse tijd (12 voor Christus tot 450 na Christus) en Late Middeleeuwen (1050-1500 na Christus). Omdat deze resten bij de bouwwerkzaamheden verloren zouden gaan, worden deze voorafgaand aan de bouw onderzocht door middel van een opgraving.
Het onderzoek heeft tot nu toe al veel interessante sporen en waardevolle vondsten opgeleverd, waaronder een groot aantal waterputten en ook veel paalkuilen die wijzen op plekken waar ooit houten boerderijen en schuren moeten hebben gestaan. De eerste resultaten wijzen op bewoning vanaf circa het jaar 1000 tot 1400 na Christus. Maar ook later was er bewoning aan de dijk, zoals de uit 1699 stammende boerderij op huisnummer 67 bevestigt. Daarnaast zijn ook oudere sporen en vondsten tevoorschijn gekomen uit de Romeinse tijd, waaronder waarschijnlijk ook de sporen van een houten gebouw uit die tijd.
Woonveste, de gemeente Heusden en BAAC nodigen omwonenden en geïnteresseerden uit om de opgraving te bezoeken. Archeologen van BAAC leiden de aanwezigen rond. Aanmelding is niet nodig.
Wanneer: aankomende dinsdag 18 maart om 14:00 uur, eindigt uiterlijk om 15:30 uur Waar: op locatie Vlijmens Dijk 67 in Vlijmen.
De Raad van State heeft de aanpassingen en nadere verklaringen betreffende het Provinciaal Inpassing Plan Gebiedsontwikkeling Oostelijke Langstraat (GOL) als voldoende beoordeeld, waarmee zij het GOL groen licht kan geven. Wij feliciteren de betrokken overheden met deze mijlpaal, want dat is het na zoveel jaren. Het is goed dat er duidelijkheid is gekomen, want de problemen in Vlijmen en Heusden stapelden zich op, en steevast werd, voor het niet verhelpen, verwezen naar de onzekerheid over het GOL.
Financiën nog onzeker, besparingen mogelijk
Inmiddels is het wel duidelijk dat de kosten voor de betrokken partijen veel hoger zijn dan oorspronkelijk begroot. Of alle betrokken betalende partijen, de Provincie Noord-Brabant, Gemeentes Heusden en Waalwijk en Waterschap Aa en Maas allen de portemonnaie willen trekken moet nog blijken. Het is denkbaar dat de vertegenwoordigers geïnteresseerd zijn in besparingen en wij kunnen er desgewenst wel een aantal aandragen.
Ruimte nodige aanpassingen te doen
Wij hopen dat er nu ook ruimte ontstaat de nodige aanpassingen te doen. Het is inmiddels helder dat de compartimenteringsdijken niet op de juiste plaats liggen rekening houdend met de inmiddels beschikbaar gekomen plannen voor de extra wateropslag in HoWaBo 2. Wij praten daar al enige jaren over met de verschillende overheden (waterschap, provincie en gemeente) en hopen dat we daar nu ook eindelijk concrete stappen in kunnen gaan maken.
Ook de andere loop van de Bossche Sloot is zo’n aanpassing. Door de verlegging is het afgraven van de dijkopgang niet nodig en kan veel natuur bespaard blijven. De 40 meter lange ecotunnel, onder wat inmiddels slechts een fietspad is, kan geheel komen te vervallen (en beter elders ingezet worden, bijvoorbeeld bij de opgang naar de Tuinbouwweg). Het vermijden van het van waternavel schoonhouden van een 40 meter lange duiker zal ook veel kopzorgen en jaarlijkse kosten besparen. En door de sloot te laten meanderen in plaats van recht te trekken kunnen we, in lijn met huidige inzichten, ook in de droge zomers meer water vast houden.
Verder is daar de wens van de Provinciale Staten, die wij van harte ondersteunen, om de plannen voor de spoorbruggen/spoordijk te herzien. Niet afgraven en geen lelijke betonnen brug tegen het erfgoed aan is goedkoper en levert geen probleem met zwaar vervuilde grond op, die dan mogelijk in de schone Biessertpolder uit kostenoverweging weer gebruikt zou moeten worden.
Aan de slag met groencompensatie!
In zijn algemeenheid: wat niet gekapt hoeft te worden hoeft ook niet gecompenseerd te worden! Dus kritisch kijken waar kap vermeden kan worden is van groot belang en ook al meerdere keren toegezegd. Wij verwachten daarover met de overheden nu concreet het gesprek aan te kunnen gaan.
Er zal zoals de Projectgroep Gol heeft laten weten een herevaluatie van de bomen moeten plaatsvinden. Door de grote aantallen bomen (in onze inschatting 6000 bomen, de projectgroep Gol heeft geen inschatting), zijn een hoop bomen waar vier jaar geleden een kapvergunning voor is verleend over de grens gegroeid waarvoor wel een vergunning nodig was. Voor zover er monetair gecompenseerd zou moeten gaan worden is ook een monetaire waardering nodig. Monetaire compensatie is overigens nadrukkelijk niet wat wij nastreven: wij vinden dat bomen conform uitgangspunt binnen het plan worden gecompenseerd en indien dat niet mogelijk nabij het plan. Alleen dat past in de natuurdoelstelling die het GOL heeft.
Er zijn volgens ons fouten gemaakt in de toepassing van de vastgestelde compensatie van reeds verleende kapvergunningen voor wat betreft het kappen van delen van rijbeplantingen van 25 bomen of meer en van bosschages van 10 are of meer. En er moeten nog extra kapvergunningen aangevraagd worden. De overheden hebben al aangeven dat zij de wettelijke normen (voortvloeiend uit de Wet Natuurbescherming) zullen volgen en dat deze omissies hersteld zullen worden.
Verder hopen wij dat er nu een ordentelijk dynamisch overzicht komt van alle in het kader van het GOL te kappen bomen en bosschages en welke compensatie daar tegen over moet staan. Dus niet alleen van de te kappen bomen waarvoor reeds een vergunning is verleend, maar de te kappen bomen waarvoor nog geen vergunning is verleend. Het overzicht moet dynamisch zijn in de zin dat dat er met de overheden is afgesproken dat wij actief zullen kijken waar kap vermeden kan worden. En waar niet gekapt wordt hoeft ook niet gecompenseerd te worden. Het is goed als deze aanpassingen steeds transparant te volgen zijn voor alle belanghebbenden.
Last but not least moet een een compensatieplan opgesteld en goedgekeurd worden. Hoe en waar wordt het groen gecompenseerd en hoe en door wie de realisatie van de compensatie wordt gemonitord.
Verkeersafwikkeling binnen het dorp
Nu het plan voor het buiten-dorpse verkeer voorlopig gereed is, is het ook van belang dat er een meer concreet plan komt wat de gevolgen zij voor de verkeersstromen binnen het dorp en hoe we binnen Vlijmen het karakter van het dorp overeind gaan houden. Dat lijkt nog een stevige puzzel te worden, maar gelukkig kunnen we daarbij dan van de laatste gegevens gebruik maken en niet die van flink wat jaren geleden. Het afmaken van de rondwegstructuur lijkt daarbij onvermijdbaar denken wij.
Kortom het GOL heeft het groene licht, maar veel werk zal nog moeten worden gedaan. Het Vlijmens Lint daarbij als altijd constructief blijven zoeken naar goede oplossingen die de landschappelijke waarden op het gebied van erfgoed en groen zoveel mogelijk kunnen behouden en ontwikkelen.
Dat die gezondheidsrisico’s er echter wel kunnen zijn, is hier ter plaatste maar al te goed bekend. Want we hebben in het verleden nogal wat medebewoners die in de periode 2007-2011 ziek zijn geworden van Q-koorts. Q-koorts gaf niet alleen acute klachten, maar leidde in een aantal gevallen ook tot zeer heftige chronische klachten. In de gemeente Heusden werden maar liefst 119 gevallen geregistreerd, maar zeer aannemelijk is dat dat een stevige onderschatting is omdat er ook veel besmettingen zullen zijn geweest met lichtere klachten, die niet in de statistieken zijn verschenen. De verspreiding van de bacterie Coxiella burnetii liep via de lucht over enkele kilometers vanaf besmette geiten- en schapenbedrijven. Het is overigens niet zo dat de huidige problemen Q-koorts gerelateerd zijn.
Ook de gemeente Heusden is bekend met de risico’s
De gemeente is bekend met de risico’s van geitenhouderij nabij bewoning, maar neemt vooralsnog geen echte maatregelen. Zij laat nieuwe bewoners in de Grassen weten dat er een geitenboerderij in de buurt zit en zij laat de asielzoekende Oekraïners een contract tekenen dat zij weten dat zij naast een geitenboerderij wonen, die vooralsnog uiteraard andere problemen aan hun hoofd hebben. Maar dat lost de problemen natuurlijk geenszins op. Structurele oplossingen lijken verstandig om problemen te voorkomen. Daarover zijn recent ook (weer) gezamenlijke vragen gesteld in de gemeenteraad door Heusden Verbindt/ Heusden Transparant. Het college moet nog een antwoord geven op deze vragen.
Groot deel Vlijmen in risico gebied
Een groot deel van Vlijmen ligt binnen de straal van 2 km en valt onder het verhoogde risico. Maar ook een stevig deel, met name de Voordijk en Oekraïners, vallen binnen de 500 meter grens. Dit komt omdat de geitenboerderij relatief nabij het dorp gevestigd is. Zie het onderstaande kaartje.
De 500 meter en de 2 km cirkel rondom de geitenboerderij aan de Voorste Zeedijk. Cirkel omvat een groot deel van Vlijmen dorp.
Zoeken naar een structurele oplossing nodig
Ook wij verzoeken de gemeente vanuit haar zorgplicht daarom te zoeken naar een structurele oplossing en wel door het verplaatsen van de boerderij naar een locatie op grotere afstand van de bewoning. Een bijzonder proces, omdat de boerderij eerder al bij het natuurgebied Het Vlijmens Ven gevestigd was in de gemeente en de gemeente eerder medewerking verleende aan de vestiging van de bouw alhier. Maar dat was wellicht voor de risico’s echt bekend waren. Voor de uitbreiding van de stallen geldt dat voor zover wij het begrijpen niet.
Aan de overheden adviseren wij de verplaatsing te onderzoeken in samenhang met het onderzoek voor de verruimde wateropslag van HoWaBo 2. Dan worden er toch kosten gemaakt en wij denken dat het HoWaBo plan ter plaatste mogelijk eenvoudiger te realiseren is als er daar meer ruimte ontstaat.
Met zo’n 35 personen was de jaarvergadering van Het Vlijmens Lint weer goed bezocht. In een lange presentatie in ontspannen sfeer kwamen een zeer groot aantal onderwerpen waar Het Vlijmens Lint zich mee bezig houdt aan de orde. De agenda geeft een goed beeld van de diversiteit aan onderwerpen die in detail voorbij kwamen. Een drukke agenda: er gebeurt veel in de omgeving!
De terugblik gaf een goed beeld van alles wat het afgelopen jaar bereikt is. Gelukkig wordt er ook wel het een en ander bereikt en lukt het ons steeds beter de juiste wegen te vinden en veel verbinding aan te gaan met geschikte partners. En alles lijkt er op dat er ook veel de komende periode op de rol staat om de aandacht te krijgen. Wordt vervolgd.
Na afloop leidde dat, ondanks de late afloop, toch nog tot een geanimeerde napraat met bijbehorend drankje.
Hoe en waar wordt de kap van deze bomen gecompenseerd?
De fractie van de Partij voor de Dieren in de Provinciale Staten heeft in twee fases vragen gesteld over de groencompensatie van het het GOL. Wij waarderen het zeer dat deze vragen worden gesteld want vragen van volksvertegenwoordigers leggen meer gewicht in de schaal dat de vragen van ons, die wij overigens ook blijven stellen aan provincie en gemeente. Naar de inschatting van het Vlijmens Lint gaat het conservatief berekend om zo’n 1000 individueel van vergunningsplichtige bomen en 5000 niet vergunningplichtige bomen, in totaal 6000 bomen. Zie hier de antwoorden op de vragen van de PvdD.
Overzicht van de te kappen bomen?
De Provincie blijft onduidelijk of er wel of geen overzicht is. Eerder werd ons, maar ook door de fractie van de PvdA/GL in de gemeente Heusden, aangegeven dat er geen overzicht is van de te kappen bomen in het GOL. En dus ook niet wat er gecompenseerd moet gaan worden. In de beantwoording van de eerste vragen op 25 december 2025 geeft de provincie aan dat de aannemer wèl een overzicht zou hebben wat er gekapt moet gaan worden tbv het ontwerp GOL.
Dus hebben wij onmiddellijk aan de provincie gevraagd wanneer dat dan beschikbaar is gekomen omdat wij daar al sinds februari 2022 naar vragen. En of we dat dan mogen hebben. Maar krijgen te horen; “Zoals in de beantwoording staat aangegeven publiceren wij geen integraal overzicht. Onder andere omdat er nog steeds geen onherroepelijk PIP ligt.” Dat gaat sterk in tegen de goede ruimtelijke ordening en rechtzekerheid als aangegeven door de Raad van State in de N65 procedure. Waarom wil de provincie dat niet delen? En dat is precies dat we de provincie hebben gevraagd. En ook of we het overzicht wel zouden krijgen als we een Woo verzoek zouden doen?
Daarop antwoordt de provincie met verwijzing naar vervolgvragen van de Partij voor de Dieren: daarin wordt volgens de provincie een totaaloverzicht meegestuurd. En dat is goed nieuws, immers het eerste stukje informatie dat gedeeld wordt. Echter, het is helemaal geen totaaloverzicht, het is een overzicht van de bomen waarvoor al een kapvergunning is verleend. Niet de bomen waarvoor nog een vergunning moet worden verleend. En ook niet de bomen die vergunningsvrij zijn. Evenmin hoeveel er voor de kap gecompenseerd moet worden. Wij vinden ook geen aansluitingen bij vergunningen. Kortom het meeste blijft onduidelijk en hoe moeilijk kan het nu zijn in een project van 200 miljoen euro een fatsoenlijk excel lijstje te maken?
Compensatie volstrekt onduidelijk
Als je geen overzicht van te kappen bomen en bosschages hebt, wordt het natuurlijk wel heel lastig een compensatieplan te maken. Dat is er dan ook nog niet. De aannemer (sic!) zou dat moeten maken als de goedkeuring van het Gol definitief is. En doet dat op aanwijzing van het bevoegd gezag hoeveel er gecompenseerd moet worden. Maar in de gemeentelijke kapvergunningen wordt voor de compensatie van de verleende kapvergunningen weer verwezen naar het Ruimtelijk kwaliteits- en compensatieplan van het GOL. Dat er dus niet is, want er is dus nog een compensatieplan….
Waar er gecompenseerd gaat worden is ook onduidelijk. Dat zou moeten zijn binnen het plan of anders in het buitengebied direct tegen het plan aan. Maar nu wordt door de Provincie aan de PvdD bevestigd dat binnen de gemeente de ruimte voor compensatie beperkt is. En moet passen binnen het Groenbeleidsplan 2023-2028 (dat is niet het plan wat gold ten tijde van het PIP en ook niet ten tijde van de kapvergunningen). In datzelfde Groenbeleidsplan wordt aangegeven dat de gemeente de huidige natuurlijke herplant van 430 bomen al niet bij kan houden. Dus waar gaat er voor de kap bij ons gecompenseerd worden?
Wat er gecompenseerd gaat worden is ook onduidelijk. Helder moge zijn dat een vergunningplichtige boom (in Heusden pas van toepassing bij een boom met een omtrek van 150 cm op 130 cm hoogte, dus voor langzame groeiers 80-100 jaar oud, voor snelle groeiers 40-60 jaar oud (bron ChatGPT)) niet kan worden vervangen door een enkel nieuw boompje. Hoeveel dat per boom is. is niet aangegeven in verwijzing naar het dus niet bestaande Ruimtelijke kwaliteit- en compensatieplan van het GOL. En als er monetair gecompenseerd gaat worden: er is geen waardebepaling per boom gedefinieerd.
Wij hebben de gemeente al eerder verzocht eens een overzicht te verschaffen wat er is gebeurd met het ge-oormerkte geld dat in compensatiefondsen is gestort. Wat is er al van dat geld is besteed en wat zit er nog in de pot. Bijvoorbeeld om te besteden aan de versterking van de ecologische verbindingszone langs de Voordijk en de ontwikkeling van de Groene Rivier ideeën.
Voorkomen van kap blijft de eerste insteek
Wij hebben al eerder aangegeven dat er veel kap van bomen te voorkomen is door beperkte aanpassingen in het GOL plan, die ook veel andere voordelen opleveren. Alle doelstellingen van het GOL worden dan onverminderd bereikt, maar er is vooral veel minder schade aan de natuur, zowel in kap als in geluid- en zichtoverlast. En er hoeft dus minder gecompenseerd te worden.
Maar het is duidelijk dat de overheden daarover pas willen praten als de uitvoering van het PIP onherroepelijk is. Wat ons betreft (en gezien de uitspraak van de Raad van State in de N65) de omgekeerde wereld. Wij blijven, ook met het coalitieakkoord van de Gemeente Heusden in de hand, sterven naar doorvoering van die aanpassingen. Door verlegging van de dijken (ook volgens het Waterschap een beter en met het oog op HoWaBo2 een meer toekomstgericht plan. Zie dit eerdere artikel.En dit artikel.
Als er gekapt wordt dat compensatie ook concreet in het gebied zelf wordt uitgevoerd.
Toezeggingen eerst plan, voordat de kap wordt uitgevoerd
Op de vraag van de PvdD: “Worden de bomen waarvoor al een kapvergunningen zijn verleend nog niet gekapt tot de plannen, inclusief het compensatieplan, helemaal definitief zijn?” antwoordt de provincie simpelweg: “Ja, zie antwoord op vraag 4”. Dat is in ieder geval helder, zij het dat het antwoord op vraag 4 maar twee elementen bevat, namelijk waarom de kapvergunningen reeds zijn aangevraagd (tijdwinst in de projectplanning) en dat er een conditionele voorwaarde ligt voor kap dat er een onherroepelijke uitspraak ligt van de Raad van State voor het inpassingsplan. Enfin, goed nieuws dus, waarover wij bij het gemeentebestuur ook al hoorden dat de gemeente daar bij de provincie op aandrong.
Goedkeuringsprocedure laat erg te wensen over
Verder geeft de provincie aan dat zij na het onherroepelijk worden van het inpassingsplan informatieavonden zullen organiseren waar de provincie ook het groenplan zal presenteren. En er zal dan alsnog een overzicht worden gemaakt van de te kappen bomen en de te sparen bomen door aanpassing plan. Tegelijkertijd geeft de provincie ook aan dat het compensatieplan niet ter inzage wordt gelegd waarop volksvertegenwoordigers en bewoners een zienswijze en, indien van toepassing, bezwaren kunnen indienen. Het plan wordt uitsluitend door het bevoegd gezag goedgekeurd en het bevoegd gezag zijn hier precies de opdrachtgevers van het plan.
Dat gaat sterk in tegen hetgeen de Raad van State eerder heeft geoordeeld over een ordentelijk proces van ruimtelijke ordening en rechtszekerheid. Immers bij zo’n groot project moeten project, gevolgen en mitigatie van de nadelen tegelijkertijd bekeken kunnen worden.
Voorgestelde ecologische verbindingszone als compensatie aan de schade van Natuur Netwerk Brabant bevat ook de driehoek, maar is vooralsnog uit de plannen gepresenteerde plannen verdwenen.
Driehoek nog niet terug in compensatie
In het kader van het GOL zou de driehoek gelegen tussen de Engelenseweg, de Voordijk en de nieuwe inprikker van de rotonde naar de Vijfhoevenlaan onderdeel worden van de ecologische verbindingszone Vlijmen Oost. Dit als compensatie van de schade van de randweg in de Biessertpolder. De driehoek zou samen met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden nader ingericht worden. In het PIP, maar ook in vele bijlagen en achtergrondrapporten is de driehoek helder aangegeven als ecologische verbindingszone en zo is het ook aan volksvertegenwoordigers, belanghebbenden en omwoners steevast gepresenteerd. Een voor twaalf is er echter, op oneigenlijke gronden waarschijnlijk met het oog op een gewenste grondruil, deze driehoek uit het plangebied verdwenen en zeer ten dele in het PIP doorgevoerd: wel de gebiedsaanpassing, niet de ecologische zone. Waardoor het plan niet allen inconsistent met zichzelf werd, maar ook de facto de compensatie voor de schade aan Natuur Netwerk Brabant veel lager werd dan gepresenteerd en voorgesteld.
In de gemeenteraad van de gemeente Heusden werd op initiatief van D66 op 24 februari 2022 een motie aangenomen om 1. de driehoek, die door de gemeente in de grondruil was verkocht weer terug te kopen en 2. conform plannen weer in te richten als ecologische verbindingszone. De driehoek is teruggekocht en zal voor een klein deel dat al valt binnen de huidige Groenstructuur van de gemeente Heusden ingericht worden als opvang van bedreigde diersoorten die verplaatsing behoeven vanwege de nieuwe wijk de Grassen. Goed dat een deel van het gebied zo weer gebruikt wordt, maar er heeft dus geen uitvoering gegeven voor het tweede deel van de motie. En verreweg het grootste deel van het gebied wordt dus nog steeds niet gepland gebruikt als compensatie van de schade aan Natuur Netwerk Brabant.
De provincie stelt nu dat men meer hectares compenseert voor het verlies in de Biessertpolder dan nodig, ook na het verlies van de driehoek. De achterliggende berekeningen hebben wij niet gehad, dus dat laatste kunnen we niet controleren. Maar wat wel helder is is dat er minder wordt gecompenseerd dan beloofd. En dat de motie van de gemeenteraad voorlopig in ieder geval nog in de ijskast staat.
Wij hopen dus dat in het compensatieplan ook dit punt wordt meegenomen en dat er direct geen sigaar uit eigen doos wordt gepresenteerd dat de compensatie van de kap wordt gerealiseerd aan de driehoek die een voor twaalf uit het gebied is gehaald.
De werkzaamheden voor de ecologische opvangzone voor beschermde diersoorten uit de Grassen zijn gestart
De gemeente is begonnen met de aanleg van een nieuw leefgebied voor de beschermde diersoorten die in het kader van de ontwikkeling van de Grassen verplaats moeten worden. Dat leefgebied zal voor de meeste soorten in het gebied zijn tussen de huidige Nieuwe Bossche sloot, de Engelenseweg en het wiel langs de Voordijk. Voor een ander deel zal de opvang van onder andere buizerds elders plaats vinden bijvoorbeeld in de natte driehoek zuidelijk van de Engelenseweg.
Dit gebied is en was al onderdeel van de gemeentelijke Groenstructuur. Het plan is vooraf door Het Vlijmens Lint, de Natuur- en Milieuvereniging en de Uilenvereniging besproken. Het Vlijmens Lint ziet het plan als een versterking van de natuurlijke biotoop rondom het wiel en mooi in lijn met de plannen van de verdere ontwikkeling van het landschap en de ecologische verbindingszone. Helder is op het kaartje goed te zien hoe goed het aansluit op de reeds aanwezig mooie dijkopgang met wiel en bosschages. En aan de zuidelijke kant over de Engelenseweg aansluit op de natte driehoek, ook onderdeel van de Groenstructuur.
Wel hebben wij nadrukkelijk met de gemeente aangegeven dat het plan geen reden mag zijn om de door ons gewenste en mondeling door het Waterschap ondersteunde wijziging van de Nieuwe Bossche Sloot buiten wiel en bosschage tegen de dijk aan een probleem zou mogen zijn. En met die ruimte is in het ecologische plan, net buiten het wiel om ook rekening gehouden (voorkeurvariant, alternatief is om de hele zone heen). Dat is ook door de gemeente aan ons bevestigd. En als je het plan hieronder bekijkt wordt nog maar eens duidelijk waarom het behoud van de bosschage zowel landschappelijk als ecologisch voor ons van groot belang is.
Plan van de inrichting van het nieuwe ecologische opvanggebied.
Technische tekening van het plan.Nadere uitleg van de landschappelijke inpassing van het plan.Bedoelde doelsoorten beschermde opvang
Monumentale Langstraatspoorbrug en spoordijk zou niet moeten worden aangetast. En bij niet afgraven van de spoordijk hoeft ook geen vervuilde grond in onze Biessert polder te worden gestort.
Niet aantasten brug en dijk!
De spoorbruggen en spoordijk in de Baardwijkse Overlaat is door Europa Nostra op de shortlist gezet als een van de de 14 meest bedreigde erfgoedsites in Europa voor 2025. Europa Nostra dringt er op aan dat: ‘ … het ontwerp zodanig aangepast wordt, dat op respectvolle wijze rekening wordt gehouden met de waarde van het erfgoed en het aanzicht van de originele brugopbouw en dat de spoordijk wordt behouden met de daarop weelderig groeiende natuur die een belangrijke natuurlijke bescherming biedt.’ Voor meer informatie zie het bericht van FBL.
Het Vlijmens Lint steunt de oproep van Europa Nostra en de Federatie Behoudt de Langstraatspoorbruggen (FBL). Vooral de prachtige Langstraat spoorbruggen en bijbehorend groen te behouden voor de toekomst en waar het onnodig is om dat zo aan te tasten. Maar ook omdat het de overheid en daarmee de burger opzadelt met onnodig hoge kosten en een hoop af te voeren verontreinigde grond. Grond die wij niet gebruikt willen zien in de schone Biessertpolder. Zie hier over ons eerdere berichten: hier, hier en hier.
Europa Nostra is een zeer vooraanstaand instituut voor het beschermen en promoten van cultureel en natuurlijk erfgoed. Het is een Europese federatie van erfgoed-Ngo’s, ondersteund door een breed netwerk van overheidsinstanties, particuliere bedrijven en individuen, dat meer dan 40 landen bestrijkt. Het is het grootste en meest representatieve erfgoednetwerk in Europa en onderhoudt nauwe relaties met de Europese Unie, de Raad van Europa, UNESCO en andere internationale instanties. Europa Nostra werd opgericht in 1963 en vierde in 2023 haar 60-jarig jubileum.
Dat Europa Nostra uit heel Europa juist de Langstraatspoorbruggen op haar shortlist zet, wil daarom wel wat zeggen en zou de provincie en gemeente moeten nopen nog eens na te denken over de plannen op dit gebied.
Op 17 februari zal Het Vlijmens Lint in De Korf, Monseigneur van Kesselstraat 29, Vlijmen om 20.00 uur haar jaarvergadering houden. De start van de vergadering is uitsluitend voor leden, vanaf 20.30 uur is de vergadering ook toegankelijk voor niet leden om bij te praten over de meest actuele ontwikkelingen.
Programma: Jaarvergadering 20.00 uur
Formele handelingen ten aanzien van de jaarstukken 2024, vaststelling begroting 2025 (zie bijlage)
Voorstel handhaven jaarcontributie op 20 euro
Informatievergadering 20.30 uur
Terugblik op het afgelopen jaar
Beleid Het Vlijmens Lint 2025 en de nieuwe Omgevingswet
Ontwikkelingen in het kader van het GOL en HoWaBo 2
Ligging dijken en sloot, behoud groen
Groencompensatie en EVZ
Voortgang ontwikkeling en bescherming erfgoed en groen:
Lint Julianastraat/Meliestraat – Ingang de Grassen
Vlijmense Dijk 67
Onderzoek boederijen Voordijk
Wij verwachten weer een goede en inspirerende vergadering te zullen hebben!
Door de landelijke Erfgoedvereniging Heemschut werd de afgelopen week een bijeenkomst georganiseerd over het proces in de nieuwe Omgevingswet. Het bestuur van Het Vlijmens Lint was als toehoorder aanwezig.
De Omgevingswet is er op gemaakt om enerzijds makkelijkere procedures voor overheden en burgers te creëren bij veranderingen in hun omgeving, anderzijds om duidelijke gemeentelijke richtlijnen te maken voor de beoordeling van die veranderingen. Alle gemeentes moeten voor 2032 een omgevingsplan gemaakt hebben, waarbij als interim omgevingsplan de bestaande losse bestemmingsplannen, verordeningen en nota’s gelden. In de definitieve versie worden die plannen allemaal geïntegreerd.
Nieuw begrippen zijn omgevingskwaliteit, de evenwichtige afweging tussen functiewijziging en locatie en de mogelijkheid beleidsregels per gebied of zelfs per straat af te spreken. De gemeente Heusden is al goed gestart met de Omgevingsvisie, dat zal dus de komende jaren vervolgd worden door een Omgevingsplan en door Regels . Een mooie aanleiding om met de gemeente te kijken hoe we in een groeiende gemeente de omgevingskwaliteit kunnen blijven stimuleren.
Hans Buis en Karel Loeff van de Heemschut geven informatie over de nieuwe Omgevingswet
Op verzoek van Het Vlijmens Lint zijn een aantal fraaie bomen aan de Wolput geschouwd door De Bomenstichting. En zijn vervolgens na beoordeling aan de hand van een aantal criteria toegevoegd aan het Landelijke Register van Monumentale bomen.
De beuk (Fagus sylvatica) op Rijksmonument Wolput 30 (een huis van de familie Wagenberg uit 1860) is het grootste voor wat betreft de stamomtrek: 415 cm en kent een hoogte van 23 meter. Twee anderen bomen nieuw op de lijst betreffen twee bruine beuken (Fagus sylvatica ‘Atropunicea’) voor het gemeentemonument Wolput 39 (eveneens een huis van de familie Wagenberg, maar uit 1916). De ene heeft een stamomtrek van 350 cm en een tweede een omtrek van 340 cm. Alle bomen zijn in goede conditie.
Het deel van de Wolput waar deze bomen staan behoort tot het originele Vlijmense Langstraat lint en toont hier een mooie combinatie van monumenten en bijbehorend monumentaal groen. Het vormt samen met de nabijgelegen brink met haar moeraseiken en oude rietgedekte boerderij een mooie entree van Vlijmen dorp.
De drie nieuwe bomen in het Register Monumentale Bomen aan de Wolput
Het bezwaar dat wij samen met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden (zie ons eerdere bericht) hebben ingediend tegen het GOL vanwege de aantasting van de natuur zonder dat daar een duidelijk compensatieplan tegenover staat is door de Raad van State niet ontvankelijk verklaard. Dat betekent dat het bezwaar niet inhoudelijk behandeld wordt. En dat vinden wij jammer want inhoudelijk schort er nogal wat aan.
Niet ontvankelijk
Wij werden niet ontvankelijk verklaard omdat wij in eerdere stadia van het plan geen bezwaar hebben ingediend. Wij waren ons bewust van dit risico. Ons argument dat er inmiddels zoveel veranderingen hebben plaatsgevonden in zowel het plan als de omstandigheden werd kennelijk niet zwaarwegend genoeg gevonden. Ook werden wij niet ontvankelijk verklaard omdat onze bezwaren volgens de Raad meer betrekking hadden op de uitvoering dan op het plan. Een vreemd argument wat ons betreft, want het blijkt dus al in de praktijk dat een plan niet uitgevoerd kan worden, terwijl er nog niet is gestart met de uitvoering, maar dat mag niet meewegen in de beoordeling van het plan. Je zou zeggen dat je dan nog in de planfase zit en nog niet in de uitvoeringsfase. Wij hadden geen trek om het oordeel weer verder aan te vechten, dat was wel mogelijk.
Maar ook nog geen compensatieplan
Jammer, want er is nog steeds geen plan voor de naar onze schatting 6000 te kappen bomen. Noch hoeveel er gecompenseerd gaat worden en ook niet hoe en waar. En hoe de compensatie gemonitord gaat worden. Want de ervaring elders leert, dat zelfs als de plannen goed zijn, de het nogal eens schort aan de uitvoering. Ook is onduidelijk of de compensatieplannen ter goedkeuring voorgelegd gaat worden aan volksvertegenwoordigers en of burgers en belangengroepen ook in staat worden gesteld om hun mening over het voorgestelde plan te uiten, zoals de Raad van State eerder wel oplegde bij de N65.
Terwijl verleende kapvergunningen er wel al naar verwijzen
En dat terwijl er door de gemeente Heusden wel al kapvergunningen zijn verleend waar er wordt gesteld dat er wordt gecompenseerd conform het Ruimtelijk Kwaliteits- en Compensatieplan van het GOL, dat niet bestaat. Er bestaat alleen een Ruimtelijke Kwaliteitsplan, geen Compensatieplan, dat volgens de GOL Projectgroep door de aannemer van het GOL gemaakt moet worden. Dat stelt niet automatisch gerust.
Vervuilde grond
Ook is er nog steeds onduidelijkheid over het wel of niet gebruiken van vervuilde grond die bij eerdere monstername van de af te graven spoordijk tegen of zelfs boven interventiewaarde lagen en waar de vervuiling deels ter plaatse al het grondwater heeft bereikt. Partijmonsters nemen van de grond lijkt in zo’n geval erg ingewikkeld om te voorkomen dat grond boven de interventiewaarde niet in de schone polders komt. Er is nu geen duidelijkheid of die grond er wel of niet komt en er is ook geen duidelijkheid welke mitigerende maatregelen er dan zouden worden genomen. (Zie ook dit bericht)
Geen bericht over ligging dijken
Ook of de dijken, rekening houdend met HoWaBo 2 meteen op de juiste plaats worden gelegd is niet helder. We wachten nu exact een jaar te lang op het antwoord dat ons was toegezegd. (zie ook dit bericht en dit bericht) Dijken nu eerst op de verkeerde plaats aanleggen levert in beginsel minder wateropslag, kost onnodig veel natuur, geeft meer geluidsoverlast op het Engelermeer, kost veel meer geld en is dus in onze ogen maatschappelijk eigenlijk onaanvaardbaar.
Kortom, het blijft allemaal onduidelijk wat er nu echt gaat gebeuren in het kader van het GOL. Wordt vervolgd….!
Door de organisatie van het MINC Café werd het Vlijmens Lint gevraagd op 30 september een spreekbeurt te verzorgen op het MINC café. MINC (Milieu Innovatie Natuur en Creativiteit) is een kennisorganisatie om te komen tot een duurzame samenleving.
Wij bespraken het issue van de groeiende bollenteelt in zijn algemeenheid en lelieteelt in het bijzonder. Door de groei verplaatst de bollenteelt zich naar nieuwe gebieden zoals naar Brabant. Vrijwel alle overheden zijn daar ongelukkig mee (Provincie, Waterschap en Gemeenten) omdat deze teelt over het algemeen gepaard gaat met een cocktail aan pesticiden. Zie daarover onze eerdere berichten; hier en daar.Het is natuurlijk nogal bizar als wij voor vele miljoenen ecologische zones aanleggen en de waterkwaliteit proberen te verbeteren en tegelijkertijd pal naast die zones en dat water de sterk vervuilende bollenteelt toestaan.
De gemeente ‘s-Hertogenbosch heeft op verzoek van de gemeenteraad inmiddels besloten te onderzoeken hoe de de bollenteelt kan worden voorkomen in de gemeente. In de gemeente Opsterland is uitbreiding van de sierteelt opgenomen in het Omgevingsplan. In de Gemeente Heusden heeft de wethouder in de gemeenteraad toegezegd in overleg met de gemeente ‘s-Hertogenbosch te treden hoe de schade van sierteelt te voorkomen en welke (financiële) risico’s er kleven aan de verschillende methodes van begrenzing en de gemeenteraad over de voortgang van dat overleg op de hoogte te houden..
In de pauze van het MINC café werden wij aangesproken door zowel vertegenwoordigers van de gemeente Vught, die ook methodes van beperking onderzochten) als van de Provincie Noord-Brabant die aangaven ons binnenkort te willen uitnodigen om ook mee te denken om beperkingen te onderzoeken en ook over gemeentes onderzoek te willen coördineren. Dat lijkt dus de goede kant op te gaan. Actief lobbyen blijkt nuttig maar ook nodig om verstandiger om te gaan met de bollenteelt en te zorgen dat overheden kaderstellend opereren.
Namens Het Vlijmens Lint praat Job van Dooren een grote schare toehoorders bij over de noodzaak het gebruik van pesticiden in de sierteelt te begrenzen.
Op 27 september werden door projectleider Bertwin van Avezaath en landschapsarchitect Jeroen Goes aan direct omwonenden, de Natuur- en Milieuvereniging Heusden en Het Vlijmens Lint de ideeën over de aansluiting van het nieuwe plan de Grassen op de Meliestraat gepresenteerd. Het Vlijmens Lint verzocht de gemeente eerder met aandacht te kijken naar de invulling van deze aansluiting: zie daarover dit eerdere bericht.
Met de nieuwe plannen zal in onze optiek zowel de stedenbouwkundige kwaliteit van het Langstraat lint kunnen verbeteren als de belangrijke ecologische verbindingszone via de achterzijde van het lint overeind blijven. Want de oude ingang naar het van Engelenterrein was door de werkgroep die de inventarisatie van de kwaliteiten van het lint onderzocht al aangewezen als een punt waar verbetering mogelijk was. En dat wordt door de voorgestelde vergroening, verbetering van de bestrating en vermindering van de doorzicht, mede door goed om te gaan met bouwhoogtes in de trechter, nu gerealiseerd. En doordat de bestaande beuken achter het lint gehandhaafd blijven, maar er ook nieuwe grote bomen worden geplant wordt ook de ecologische zone in stand gehouden. Met de meer specifieke wensen van de bewoners is eveneens op een slimme wijze rekening gehouden.
Zonder wrijving geen glans. Mooi om te zien hoe de gemeente, nadat we best wel wat vragen hebben gesteld en ook de verschillende gemeenteraadsleden een duit in het zak hebben gedaan, nu op dit plan zijn uitgekomen, waarmee zowel de behoefte van de Grassen als het behouden en verbeteren van de bestaande kwaliteitswaarden met elkaar worden verbonden.
Landschapsarchitect Jeroen Goes presenteert zijn ideeën over een goede inpassing.
In het kader van het bestemmingsplan Voordijk 29a heeft Het Vlijmens Lint Heemkundekring Onsenoort gevraagd onderzoek te verrichten naar de ontstaansgeschiedenis van de het buurtschap rondom Voordijk 29. Dat levert interessante inzichten op over het buurtschap aan de Voordijk rondom de wederopbouw boerderij van Voordijk 29, een MIP monument
Onderzoek door de gemeente bleef tot dusver uit
Een onderzoek dat de Gemeente Heusden al had aangekondigd op de Cultuurhistorische waardenkaart 2012, waarin geadviseerd wordt “nader onderzoek naar de cultuurhistorische waarden ten behoeve van eventuele aanwijzing als gemeentelijk monument of anderszins” gedaan wordt. Anderszins zou bijvoorbeeld een aanwijzing als beschermd dorpsgezicht kunnen zijn.
Dat strookt met de verschillende gemeentelijke en provinciale notities, waarin bijvoorbeeld wordt gesteld dat “langs de Voordijk is voornamelijk historische bebouwing gelegen” (GOL 2013) en ” Historische dorpsgebieden en bebouwingslinten zijn uit cultuurhistorisch, architectonisch en stedenbouwkundig oogpunt waardevol. Ze vormen de historische context van veel objecten van cultuurhistorische waarde. (Welstandsnota 2019).
Het onderzoek had echter niet plaatsgevonden, terwijl wel al een bestemmingsplan werd goedgekeurd dat, zonder heldere restricties, naar de mening van Landschapsarchitect Bob van der Vliet de historische bebouwing in sterke mate zal aantasten. Beter is dus eerst beter onderzoek doen en dan, als het opportuun is mee te werken aan een wijziging van het bestemmingsplan, heldere restricties te maken dat inpassing ter plaatse in lijn is met de reeds aanwezige historische bebouwing.
Eigenlijk precies zoals de de gemeente het zegt in haar Omgevingsvisie 2022: We zetten in op het behoud van het aanwezige erfgoed in de gemeente. “Dat doen we onder andere door aantasting van de omgeving rondom erfgoed te voorkomen. Door ook de omgeving (biotoop) van een monument te bewaken kan aantasting van het aanzicht en de waardering van het monument voorkomen worden.” en “We ondersteunen kleinschalige activiteiten, accommodaties en natuurbeleving die aansluiten op de kenmerken en kwaliteiten van ons landelijk gebied.”
Boerderijen gebouwd 150 tot 200 jaar geleden
Heemkundekring Onsenoort heeft maar een zeer beperkte studie kunnen doen, voornamelijk kadaster onderzoek. Maar dat levert, in combinatie met informatie van de bewoners toch al zeer interessante inzichten op. Het onderzoek zou moeten worden gecompleteerd door nader bouwhistorisch onderzoek, zoals historische bronnenanalyse, materiaalanalyse en dendrochronologie. Zodat nader gepreciseerd kan worden in welke mate originele elementen als vorm, gevels, balkconstructies et cetera nog origineel zijn.
Voordijk 29
Voordijk 29 is de wederopbouw boerderij uit 2047 die door onherstelbare oorlogsschade aan zijn voorganger is gebouwd. Is in de MIP inventarisatie van 1994 al op de lijst gekomen.
Voordijk 23
De oudste vermelding van Voordijk 23 in het kadaster is de verkoop van de boerderij in 1839 door van Os, landbouwer. De historie daarvoor is onbekend.
Voordijk 25
Oudste legger kadaster geeft aan een verkoop in 1840, als eigendom van Stevin Hendrik Gerritsen. predikant. Historie daarvoor onbekend, maar op muur in boerderij jaartal 1819: Is dit het bouwjaar?
Voordijk 35
Oudste legger kadaster: Verkocht in 1885 door de Vries, mandenmaker, historie daarvoor onbekend.
Voordijk 37
Volgens legger kadaster gesticht in 1854 (gebouwd 1853) door Johannes Schellekens, landbouwer. Bevat nog veel originele balken en de oorspronkelijke vorm, zoals aangeven door een architect op tekeningen uit 1969, voor de modernisering van de boerderij aan de binnenzijde.
Conclusie meer onderzoek nodig
De onderzochte boerderijen kennen vermeldingen van bouw in 1853 (180 jaar oud) en tussentijdse verkoop tussen 1839 en 1894. Verkoop geeft aan dat zijn daarvoor al gebouwd zijn en dus in ieder geval 150 tot 200 jaar oud zijn. De bouwperiode lijkt ook passend bij de bouwvorm en uiterlijke elementen van de boerderijen. Het totale ensemble vormt voor boerderijen een bijzonder geheel in onze gemeente, het is cultuurhistorisch belangrijk dat een groep boerderijen van deze bouwtijd bij elkaar overeind zijn gebleven. Nader bouwhistorisch onderzoek per boerderij is gewenst om een betere duiding te geven aan de mate waarin originele elementen behouden zijn gebleven. Het zou goed zijn als de gemeente daar alsnog nader onderzoek naar zou doen, en dat geldt voor meer boerderijen aan de Voordijk en de ringdijk in zijn algemeenheid.
Met gepaste tegenzin heeft Het Vlijmens Lint, samen met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden toch een bezwaarprocedure opgestart tegen de groencompensatie van het GOL. Met tegenzin omdat wij al jaren in goed overleg met provincie, waterschap en gemeente proberen helderheid te krijgen en bijsturing op de plannen. Onze voorstellen worden voor ons gevoel wel inhoudelijk gedragen, maar het lijkt maar nauwelijks te lukken om ook enige bijsturing te realiseren. Ook hebben we bij de verschillende overheden het probleem van de (te vroegtijdig afgegeven, veel fouten bevattende) kapvergunningen, en het ontbreken van compensatie al veelvuldig naar voren gebracht, maar helaas zonder succes. We hebben daarom besloten onze zaak dan toch maar voor te houden aan de Raad van State om daar een oordeel over te geven.
Natuurcompensatie in het kader van het GOL verdeeld
Door de aanleg van wegen ontstaat schade aan de natuur. Dat is logisch. Wet- en regelgeving schrijft dan wel voor dat daarvoor gecompenseerd wordt. Dat is temeer logisch daar natuurontwikkeling juist een van de doelstellingen van het GOL is. Tot zover niets vreemd dus. Nu zijn er in het kader van het GOL afspraken gemaakt wie voor welke compensatie verantwoordelijk is: de Projectgroep GOL doet dat voor de schade aan het Natuur Netwerk Brabant (NNB) en de gemeenten doen dat voor de te kappen bomen en bosschages in het kader van het GOL.
Schade aan NNB groter en minder gecompenseerd
Onze kritiek op de compensatie op de schade aan NNB is dat de schade groter is dan voorgesteld in de plannen, maar ook dat de compensatie lager is dan voorgesteld aan burgers, gemeenteraad en statenleden. Immers er wordt in en nabij NNB veel meer gekapt in en nabij de NNB dan voorzien en er kan door eisen waarmee geen rekening gehouden is, minder hersteld worden dan gepresenteerd en zelfs vereist. Bovendien hangt het gebruikt van vervuilde industriegrond in de schone polders nabij de NNB nog boven de markt. Meer (onherstelbare) schade dus. Tegelijkertijd is een een groot stuk grond uit de gepresenteerde compensatie gehaald en niet vervangen of weer terug in de plannen gebracht na heraankoop door de Gemeente Heusden.
Geen enkel compensatieplan voor de bomen
Wij, maar ook gemeenteraadsleden, vragen nu al 2 1/2 jaar naar een opstelling van het aantal bomen en bosschages die in het kader van het GOL gekapt moeten worden. En voor hoeveel en al een kapvergunning is verleend en voor hoeveel dat nog moet gaan gebeuren. Zo’n lijstje zou niet alleen niet erg moeilijk moeten zijn, het is ook de basis voor een compensatieplan. Een plan dat dan ook zou moeten bevatten hoeveel je waar zal gaan compenseren en hoe de realisatie van die compensatie gemonitord gaat worden. En waarbij de compensatie ook reëel moet zijn: je kan niet een eik van 50 jaar vervangen door 1 boompje van 4 jaar.
Maar het lijstje is er niet. En het plan is er ook niet.
Maar er wordt wel naar een plan verwezen in de afgegeven kapvergunningen. Volgens de kapvergunningen moet de aanvrager, de aannemerscombinatie Besix-Mourik compenseren conform het Ruimtelijk Kwaliteit- en Compensatieplan van het GOL. (Opvallend omdat hier nu toch weer het GOL verantwoordelijk lijkt te zijn voor de compensatie van bomen en bosschages.) Dus waar zowel de provinciale Verordening Ruimte Noord-Brabant ten aanzien van de groenblauwe mantel, het Groenstructuurplan Gemeente Heusden en de Verordening Fysieke Leefomgeving Gemeente Heusden allen een compensatieplan vooraf vereisen is dat hier niet gedaan en wordt verwezen naar een niet bestaand plan.
Onze inschatting: minimaal 6000 te kappen bomen
En het gaat niet om klein bier.
We hebben zelf maar eens even geteld wat er al aan kapvergunningen verleend is in het kader van het GOL. Wij zijn gekomen tot een optelling van de kap van 656 individueel vergunningplichtige bomen, alleen al op het grondgebied van de Gemeente Heusden. Maar we missen dan de individuele bomen op het gebied van de gemeenten ‘s-Hertogenbosch en Waalwijk. En we missen de individuele bomen die nog aangevraagd moeten worden. En een veel groter deel van de bomen zijn niet individueel vergunningplichtig, dat zijn alleen bomen met een stamomtrek van 150 cm op een hoogte van 130 cm. Grote bomen dus. Minder grote bomen zijn dus niet vergunningplichtig tenzij zij onderdeel zijn van een bosschage van 10 are of meer of van een laanbeplanting van meer dan 25 bomen. Maar deze hebben we hierboven niet meegeteld. Alleen al op de af te graven Spoordijk tussen Drunen en Waalwijk staan 532 bomen en bijvoorbeeld bij het wiel langs de Voordijk 170 waarvan 16 individueel vergunningplichtig.
Onze inschatting is daarom dat als de overheden wel het lijstje zouden maken dat het dan zal gaan om minimaal 6000 bomen, waarvan minimaal 1000 individueel vergunningsplichtige grote bomen. En daarnaast om een zeer omvangrijk aantal hectares bosschages en struiken.
Met zulke aantallen mag je toch wel zowel een ordentelijke inventarisatie als een professioneel compensatieplan verwachten waarover burgers en volksvertegenwoordigers wat over mogen zeggen. Sterker nog: het is eigenlijk onbegrijpelijk dat de uitvoerende overheden zelf niet over zo’n plan willen beschikken!
N65 uitspraak Raad van State
De Raad van State heeft in de uitspraak over de N65 Vught eigenlijk al helder geoordeeld dat zo’n plan er vooraf wel zou moeten zijn, zowel in het belang van een goede ruimtelijke ordening als in het belang van rechtszekerheid. Wij denken dat de vergelijking met deze zaak erg groot is. En we gaan kijken of de RvS er ook zo over denkt. Maar wat ons betreft hoeven we daar niet op te wachten en hopen we dat de overheden de handschoen nu al oppakken. Dat moet namelijk toch gebeuren, want zelfs als het GOL als totaalproject niet doorgaat, zijn wij er van overtuigd dat de detailplannen met aanpassingen wel door zullen gaan. Dus waarom wachten, als we snel door willen?
Mede naar aanleiding van onze contacten met de Partij voor de Dieren (Eileen Samshuijzen) in ‘s-Hertogenbosch en onze inspraak in de gemeenteraad van ‘s-Hertogenbosch betreffende de bollenteelt nabij het Engelermeer heeft de gemeenteraad op 3 juli een motie aangenomen. In deze motie verzoekt de gemeenteraad het college “te onderzoeken hoe conventionele bollenteelt en andere teelten waarbij (te) veel landbouwgif wordt gebruikt uitgesloten of ingeperkt kunnen worden in onze gemeente, hierbij de ontwikkelingen en mogelijkheden via de VNG mee te laten wegen en te benutten, mogelijkheden in ruimtelijke ordening mee te laten wegen, en de raad hier uiterlijk in Q1 2025 over te informeren.”
Hiermee komt het gemeentelijk beleid in ‘s-Hertogenbosch dus op gang. Het is mooi dat de zorgen breed gedragen worden, want de motie werd met 29 stemmen voor en 1 stem tegen aangenomen. Wij hebben het college van de Gemeente Heusden en een aantal gemeenteraadsleden die over de teelt vragen hebben gesteld geïnformeerd over deze motie, omdat het een goed idee lijkt als de Gemeente Heusden zich aansluit bij het initiatief van ‘s-Hertogenbosch.
Verzoek aan Provincie ook actie te ondernemen
Niet iedere gemeente hoeft immers het wiel zelf uit te vinden en als iets duidelijk is geworden dat de vervuiling niet ophoudt bij gemeentegrenzen. Zo hebben landbouwers in onze gemeente die water oppompen uit bijvoorbeeld de Bossche Sloot nu al last van de pesticiden die stroomopwaarts in de sloot zijn beland.
Daarom hebben we samen met een aantal bewonersgroepen en organisaties in Brabant en daarbuiten middels een open brief het verzoek gedaan aan de Provincie om de conventionele bollenteelt niet toe te laten, dan wel deze te beperken rond kwetsbare gebieden en ruime bufferzones te hanteren. Dat kan via het Omgevingsplan en de Provincie heeft ook de taak om de fysieke leefomgeving voor haar inwoners, flora en fauna gezond te houden. En ook in het kader van de Kader Richtlijn Water is het noodzakelijk om de waterkwaliteit in Brabant te verbeteren, nu de conventionele bollenteelt introduceren of vergroten past daar niet echt in.
