Op 26 maart werd door Ton Stokwielder voor Het Vlijmens Lint een zeer inspirerende informatieavond gegeven hoe (monumentale) bomen beter te onderhouden en een langer leven te kunnen geven. Ton (Storix Boom- en Landschapsbeheer, directeur van Stichting Wereldboom en verbonden aan De Bomenstichting.) is niet alleen een zeer ervaren boom technicus, maar vooral ook een holistisch denkende bomenbioloog met een zeer breed inzicht van de interacties tussen bomen en hun omgeving. Onderstaand wat van de geleerde principes.
Een goede bodem is eigenlijk alles
Een gezonde bodem is eigenlijk met afstand de belangrijkste voorwaarde voor een boom. En een gezonde bodem is in beginsel verassend eenvoudig te krijgen.
Een boom moet voeding en water krijgen. Dit kan eenvoudig worden verkregen door bladeren en takjes niet te verwijderen, maar vooral te laten liggen onder een boom. De jaarlijkse humuslaag die ontstaat onder invloed schimmels groeit dan 1 tot 1,5 cm aan. En daarmee komen er onder ander vele regenwormen die kleine kanaaltjes graven in de bodem. De bodem kan daardoor als spons werken. De bodem neemt water makkelijker op en houdt het water ook vast. Bovendien worden door de kanaaltjes twee extra effecten bereikt: enerzijds worden door de capillaire werking van de kanaaltjes in tijde van droogte ook het grondwater wat opgezogen en dus makkelijker bereikt, anderzijds kunnen wortels makkelijker de diepte in groeien. Het omwoelen van de bodem door fauna als zwijnen, andere viervoeters, maar ook kleinere zoogdieren als egels en mollen kan daarbij behulpzaam zijn
Liever rustig ingrijpen in de bodem, alleen wanneer nodig
Volgens Ton is kunstmest in zijn algemeenheid onverstandig om toe te passen. Het verstoort de normale biologische processen in sterke mate. Op korte termijn is geeft het een enorme boost, maar door de verschillende zouten wordt het bodemleven afgedood en geeft dit op langere termijn meer schade.
Als er moet worden ingegrepen voor de korte termijn (bij EHBA (Eerste Hulp Bij Armoede)
is dit het beste met een op maat afgestemd compostmengsel van wormen en schimmelhumus.
Hierbij kan klei en steenmeel worden toegevoegd om de zuurgraad te doen dalen. Enkel
steenmeel strooien is goed voor de bodem, maar heeft als neveneffect dat geleedpotigen
hieraan dood gaan. Het steenmeel is zo fijn, dat het tussen de gewrichten van de kruipers en
sluipers gaat zitten. Om deze reden dient steenmeel aan te worden gebracht in combinatie met
een compostmengsel.
In zijn algemeenheid is het dus beter te zorgen voor het realiseren van de gewenste humuslaag en de natuurlijke bodemgesteldheid, in plaats van kunstmatig in te grijpen.
Snoeien is menselijk ingrijpen
Snoeien is in beginsel een menselijke wens tot ingrijpen in de vorm van een boom. Of indien het vallen van een boom of tak ernstig nadelige gevolgen kan hebben. Normaal gesproken zal een boom zijn eigen natuurlijke (brede) vorm kiezen. Snoeien kan ook nodig zijn de omvang van de boom aan te passen aan de ruimte die de boom ondergronds heeft. Want als die te beperkt is zal je dat aan de bovenkant moeten compenseren.
Niet elke holle boom is ziek
We hoeven niet onmiddellijk angstig te worden als een boom wat holler wordt in de loop van de jaren. Indien de voeding (en dus bodem) goed is zal de boom zal nieuwe jaarringen aanmaken. Onderzoek toont aan dat een oudere, hollere boom makkelijker met de wind meebeweegt en dus juist minder makkelijk afbreekt om omvalt. En de holtes van de bomen bieden een uitstekende ruimte voor een waaier aan biodiversiteit. Zelfs afgebroken bomen zullen vaak weer mooi uitlopen en de boom naar een nieuwe fase brengen.
Wortels te hoog?
In de discussies kwam ook nog een interessante oplossing naar voren voor de oplossing van de het trottoir omhoog drukkende wortels naar voren. Door het zand onder de wortels weg te blazen en het aanbrengen van een drukverdelingsmat kunnen de wortels naar beneden worden gebracht. Wellicht een idee voor de gemeente dat eens met Ton te onderzoeken voor de wortelproblemen bij de trottoirs in de Julianastraat en de Meliestraat?