Op de afbeelding is rechts goed te zien hoe belangrijk het lint is voor de Heusdense Groenstructuur. Alleen rondom Steenenburg staan een vergelijkbare hoeveelheid monumentale bomen
De Bomenstichting heeft na de schouw uit het voorjaar nog een aantal bomen uit onze omgeving opgenomen in het nationale Register van Monumentale Bomen. In het register staan alleen bomen van 80 jaar en ouder, die beeldbepalend zijn en in een goede conditie. Veel fraaie bomen in ons lint halen dat nog net niet, maar zijn wel van groot belang om ook over 30-50 jaar de lijst weer te kunnen aanvullen. De volgende bomen zijn nu ook opgenomen:
Zilveresdoorn – Meliestraat 41b
Zilverlinde – Meliestraat 41b
Bruine beukenlaan – Prins Bernhardlaan
Bruine beuken – Wilhelminastraat 19d
Via DEZE LINK zijn de beschrijvingen van de bomen te zien.
Inmiddels heeft op ons initiatief ook een schouw plaatsgevonden op nog een aantal bomen in de Meliestraat en op de Wolput. Wij houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.
Link met het Groenbeleidsplan 2023-2028
Het belang van inzetten op groen geeft de Gemeente Heusden helder aan in het Groenbeleidsplan 2023-2028. Zij gebruikt daarbij een pleidooi van de Universiteit Wageningen om te investeren in de groene stad, dat wij graag onderschrijven:
Het Groenbeleidsplan 2023-2028, dat dit jaar is vastgesteld door de gemeenteraad streeft er naar om zes ambities te realiseren:
het versterken van de groenstructuur
duurzaam onderhoud van het groen
het opknappen en verbeteren van versleten groen
de natuur van het buitengebied verbinden met de kernen
integraal werken aan opgaves van andere beleidsvelden
de samenwerking zoeken met de inwoners van de gemeente
In het Groenstructuurplan had het groene lint wellicht wat meer aandacht mogen krijgen dan het heeft gekregen, want past wel goed in de ambities. Dat is er bij ons als vereniging wellicht ook wat tussendoor geschoten. Evenzogoed zijn we hierover, conform punt 6, wel in gesprek met de gemeente juist omdat het goed past in de ambities.
Wij zien met name het belang van het groene lint om de groenstructuur te versterken en dan met name voor de verbinding van de natuur van de Biessertpolder/Engelermeer met het verblijfsgroen in Vlijmen dorp, met name het Burgemeester van Greunsvenpark. Het lint zelf wordt nu al veelvuldig recreatief gebruikt door wandelaars en fietsers en wij denken dat dat toe zal nemen met de realisatie van de randweg en het verkeersarmer worden van het lint. Kortom, goed te kijken hoe het groene lint verder ontwikkeld kan worden en niet doorbroken wordt in geval van (uiteraard ook belangrijke) maatschappelijke inpassingsoperaties.
Fiets- en wandelingang de Grassen aan de Meliestraat
De ontwikkeling van de nieuwe wijk de Grassen biedt mogelijkheden om de kwaliteit van het Langstraat lint Julianastraat/Meliestraat te verbeteren. Het Vlijmens Lint heeft aan de projectleider van de Grassen verzocht deze kans niet verloren te laten gaan. De ontwikkeling van de Grassen vindt plaats op de oude van Engelen terreinen aan de Vijfhoevenlaan. De oude loodsen maken plaats voor nieuwbouw.
Op de Meliestraat tussen nummer 27 en 29 zal de voormalige ingang naar deze van Engelen terreinen gebruikt worden om een uitgang voor fietsers en wandelaars te creëren. Deze voormalige ingang is nu uitgevoerd met recentere betontegels. Deze uitvoering is naar mening van de werkgroep (Het Vlijmens Lint, Heemkundekring Onsenoort, Landschapsarchitect Bob van der Vliet) die de waarden van het lint hebben geïnventariseerd niet erg passend bij het karakter van de straat en de omliggende historische bouw. Bovendien vormt deze ingang een gat in de doorlopende groenwaarden van het historische lint.
De huidige ingang naar het voormalige van Engelen terrein met betontegels. Deze ingang moet omgebouwd worden tot een fiets- en wandelpad. De groenwaarden kunnen hier ook versterkt worden.
Een verborgen pareltje achter het hek
Direct achter deze ingang ligt een nu nog door een hek afgesloten wei. Deze wei is een ware verborgen parel in de straat en is al eigendom van de gemeente Heusden. De wei is omzoomd met een 11-tal rode beuken en een 3-tal groene beuken. In de naburige tuinen staan onder andere een nog wat grotere rode beuk en een complete boomgaard. De diepe achter tuinen van de noordkant van de Meliestraat met haar grote volwassen bomen vormen een ecologische structuur van de polder aan de Voordijk tot diep het dorp in. Deze wei met haar bomen vormt in deze structuur een belangrijke schakel.
Door het handhaven van de groenstructuur wordt bovendien het unieke ensemble van historische bebouwing en monumentaal groen vanaf de weg goed behouden. Het behoud van het groengevoel wordt door de werkgroep als essentieel gezien en door inpassingen en andere ontwikkelingen ligt dat steeds wat onder vuur.
Hek aan het einde van de ingang.verbergt nu de prachtige wei met haar rode beuken, een waar pareltje.
Klik op onderstaande foto voor een video van de wei!
Verzoek aan gemeente: gebruik de mogelijkheden voor optimale inpassing
Aan de gemeente is dus verzocht te zorgen voor een inpassing waarbij de parel goed benut wordt en behouden blijft voor Vlijmen. En de ingang naar de wei ook passend wordt in het karakter van de straat. De wei kan bijvoorbeeld benut worden door de waterberging (Wadi) te plaatsen in de wei of bijvoorbeeld daar speelmogelijkheden te creëren voor de kinderen van de nieuwe bewoners. Dat zou meteen een grote aanwinst zijn voor de nieuwe wijk de Grassen.
De gemeente kiest ervoor eerst een bestemmingsplanwijziging door te voeren en daarna pas een stedenbouwkundig plan te presenteren. Wij hebben een sterke voorkeur dat tegelijkertijd te doen. Nu zijn immers de effecten van de wijziging van het bestemmingsplan voor bewoners niet in te schatten. Maar als dat niet mogelijk zou zijn in het bestemmingsplan vast rekening te houden met de wensen van de vereniging en van de directe omwonenden en hierin de aanwijzing van bestemmingsgebieden alvast vast te leggen.
Heeft u zelf als bewoner ideeën over de uitvoering van de Grassen? Dit is dan het moment om dat mee te geven aan de gemeente! Zij kan dan met uw wensen mogelijk nog rekening houden.
Naar aanleiding van de tweede schouw zijn een zestal bomen uit het lint toegevoegd aan het Landelijk Register Monumentale Bomen, waarmee het totaal op elf komt. Het betreft twee 130 jaar oude rode beuken bij huize Meerlandt (Meliestraat 41/41a) , een 120 jaar oude rode beuk bij huize De Melie (Meliestraat 39), twee 120 jaar oude rode beuken bij de villa van voormalige brouwer Corman (Julianastraat 48) en een 90 jaar oude Sequoia bij de villa van de voormalige zadenhandelaar van Engelen (Meliestraat 14). Een aantal bomen in het lint moeten nog een tweede scan krijgen.
Het aantal nieuwe bomen op de lijst is enigszins teleurstellend ten opzichte van het advies van de scanner. De reden hiervoor is dat de Bomenstichting het afgelopen jaar zeer terughoudend is met het opnemen van nieuwe bomen en de criteria voor opname daarom heeft aangescherpt. Desalniettemin is dit een mooi tussenresultaat, temeer omdat er nog de nodige scans moeten worden uitgevoerd.
De Sequoiadendron Giganteum of Mamoetboom, 90 jaar oud, met een gemeten omtrek van 5 meter 70De rode beuk voor huize Meerlandt (Meliestraat 41) is 125 jaar oud, kent een omtrek van 4 meter 10 en heeft een fraaie gedraaide stam.
Op 28 februari 2023 hebben Het Vlijmens Lint, de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, de Federatie Behoud de Langstraatspoorbruggen en de Stichting van GOL naar Beter de Gemeente Heusden verzocht de reeds verleende kapvergunningen in het kader van het GOL in te trekken. Op 1 mei hebben we gerappelleerd en op 22 mei nog maar eens.
Naar de mening van bovenstaande belangengroepen schort er nogal wat aan de verlening van de vergunningen, en zou daarom intrekking en herbeoordeling de beste weg zijn.
Overigens is de Gemeente Heusden al gestopt met het aanvragen van nieuwe vergunningen. En dient de aanvrager namens de overheden, de aannemerscombinatie BesixMourik, ook geen nieuwe aanvragen in.
Grote hoeveelheid bomen in de Biessertpolder, die in veel gevallen onnodig, op de nominatie staan gekapt te worden.
Wat gaat er, in onze opinie, zoal mis bij deze kapvergunningen (bij voorbaat excuus voor de complexiteit van de materie, makkelijker kunnen we het even niet maken….):
Wet- en regelgeving wordt niet goed toegepast. Dat betreft zowel de Wet Natuurbescherming (mate van compensatie), het Groenstructuurplan (hoe en waar compensatie), de Verordening Fysieke Leefomgeving (vooraf compensatieplan) en de Verordening Ruimte Noord Brabant (afwegingen tracé om bomen te sparen)
Voorwaardelijke verplichtingen van het PIP ten aanzien van herplant en fauna worden niet meegenomen als voorwaarde in de kapvergunning
De flora en fauna inventarisatie waarop de besluiten zijn gebaseerd zijn inmiddels variërend van 5 tot 9 jaar oud, dat is inmiddels veel te oud.
Waar de Gemeente Heusden om goede redenen normaal een termijn van 1 jaar hanteert, waarbij de kapvergunning vervalt als dan nog niet geveld is, kiest zij hier voor een open end termijn. De verleende vergunningen zelf zijn inmiddels 2 tot 3 jaar oud en voorlopig ligt uitvoering nog niet in het verschiet
De goedkeuring van de aanvragen is in de gemeente Heusden gemandateerd aan de clustermanager Omgevingsvergunningen. Maar daarbij zijn afwijkingen gemaakt van de regels die zijn vastgesteld in de gemeenteraad met betrekking tot het Groenstructuurplan en de Verordening Fysieke Leefomgeving. Ook is het de vraag of de mandatering had gemogen gegeven de Mandaatkaderregeling Gemeente Heusden, nu er afwijkingen zijn van bestaand beleid en het proces van controversiële aard is. En de mandatering was, de tekst lezend, meer gericht op snelheid dan zorgvuldigheid. Dus dan zijn bovenstaande afwijkingen van regels niet zo vreemd.
Er ontbreekt een normale opstelling van wat er waar gekapt gaat worden en welk deel er gecompenseerd moet gaan worden. Integendeel de vergunningen zijn zodanig gesplitst dat kap van hetzelfde bosschage of van dezelfde bomenrij over meerdere vergunningen verdeeld worden. Wij vragen al sinds februari 2022 om een heldere opstelling, maar vreemd genoeg geven zowel de Provincie als de Gemeente Heusden bij herhaling aan geen overzicht te hebben wat er in het kader van het GOL waar gekapt moet worden en wat er gecompenseerd moet worden, welk deel daarvan al is aangevraagd en goedgekeurd, welk deel wel aangevraagd is, maar nog niet goedgekeurd en wat er nog aangevraagd moet worden.
Burgers en andere belanghebbenden wordt vooralsnog geen mogelijkheid gegeven bezwaar te maken tegen de bij een vergunning horend compensatieplan, terwijl dat wel onderdeel zou moeten zijn van het ruimtelijke ordeningsproces. En dus passend zou zijn conform rechtzekerheid beginselen, zoals ook recent bevestigd door de Raad van State.
De wethouder heeft inmiddels wel aangegeven (maar ondanks de belofte daartoe, nog niet schriftelijk aan ons bevestigd) niet tot kap over te gaan voordat er een geaccepteerd groencompensatie plan is. Waarbij de compensatie op verschillende vlakken ook gelijkwaardig zal zijn. Dus niet herplant van een volwassen boom van 50 jaar oud door een klein boompje van 5 jaar oud. We zijn dus benieuwd waar wij, maar ook burgers en gemeenteraadsleden hun visie kunnen geven op het compensatieplan in zo’n groot project, waar vele honderden bomen zullen sneuvelen.
Ons is door de Provincie beloofd dat dit aan ons en andere belangenverenigingen voorgelegd zal worden, maar wij maken ons nu al zorgen van de wijze van het acceptatieproces. Dit mede door de onduidelijkheid van de overheden op dit punt.
Wij wachten dus met smart op antwoord van de wethouder op ons verzoek om intrekking, komt er geen antwoord dan zullen we na moeten denken over andere methodes om een antwoord af te dwingen.
Groen en natuur langs de Spoordijk (foto Airpro Waalwijk). Bij niet afgraven van de spoordijk hoeft ook niet te worden gekapt.
Het college van de Gemeente Heusden heeft uitvoering gegeven aan de aangenomen motie om de gronden tussen de Engelenseweg, de Voordijk en de nieuwe inprikker van de nieuwe randweg naar Vijfhoevenlaan terug te kopen. Ook heeft de Gemeente bij monde van de wethouders Blankers en van den Bosch aan Het Vlijmens Lint aangegeven dat deze gronden conform de motie zullen worden toegevoegd aan ecologische verbindingszone dan wel groenstructuur. Zie hier ons eerdere bericht over de motie.
Het Vlijmens Lint is erg actief geweest in het proces om de gronden weer terug te krijgen. Deze waren in alle plannen van het GOL voorzien als ecologische verbindingszone en ook zo gepresenteerd aan bewoners en aan de gemeenteraad Heusden, maar zijn, waarschijnlijk in verband met grondruil, op het allerlaatste moment zonder communicatie naar betrokkenen uit de plannen gehaald. Dat wordt nu hersteld en daar zijn wij blij om.
We hopen dat deze aankoop ook de eerste stap is om onze ideeën voor De Groene Rivier te realiseren en met name de zeer smalle ecologische verbindingszone tussen de Biessertpolder en Sompen en Zooislagen te verbreden. En zo een robuuste verbinding te maken tussen de Brabantse rivierdalen en de Maas te realiseren.
Het gebied langs de Engelenseweg en Voordijk met het wiel, bosschage en de Bossche Sloot. De inprikker zal bij de Voordijk komen ter hoogte van de rode boerderij hier links op de foto.
Wij danken zowel de gemeenteraadsleden van de voorgaande Gemeenteraad die de motie destijds ondersteund hebben als het huidige college dat de terugdraaiing mogelijk heeft gemaakt.
Wij zullen nu met het college kijken hoe de verandering ook doorgevoerd kan worden zodat deze driehoek ook opgenomen wordt in de Groenstructuurkaart van de Gemeente Heusden en in het NatuurNetwerkBrabant. Voorts zullen wij met het college overleggen hoe de driehoek gebruikt kan worden in het groencompensatieplan voor het GOL en met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden hoe de driehoek het beste ingericht kan worden.
Raad van State kraakt afwezigheid groencompensatieplan bij verlenen vergunningen N65
De uitspraak van de Raad van State op 21 december 2022 inzake de herinrichting van de N65 bij Vught heeft mogelijk ook belangrijke implicaties voor het GOL. In haar uitspraak stelt de raad dat bij het verlenen van kapvergunningen een groencompensatieplan niet mag ontbreken als voorwaardelijke verplichting ter behoud en herplant. Het ontbreken is in strijd met de ruimtelijke ordening (en met namen de plaats van het groen in de ordening). Maar ook met de rechtszekerheid voor partijen die opkomen voor het belang van groen en desgewenst gefundeerd bezwaar moeten kunnen maken tegen het totaal plan van kap en compensatie van de kap.
Groencompensatie GOL blijft onduidelijk, dus ook onrechtmatig?
Het Vlijmens Lint vraagt al sinds februari 2022 om het groencompensatieplan en verzet zich tegen de onduidelijke en in onze ogen te beperkte en deels onrechtmatige verlening van kapvergunningen in het kader van het GOL. Zie ook ons eerdere bericht hier en daar. Daarin trekt zij deels op de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, de Federatie Behoudt de Langstraatspoorbruggen en de Stichting van GOL naar Beter. Deze partijen hebben de gemeente al eerder verzocht alle kapvergunningen met betrekking tot het GOL in te trekken. Recent heeft Het Vlijmens Lint hierover al een positief eerste gesprek gehad met wethouder Blankers, die open staat de kritiek in meer detail te bespreken. Wij zijn in afwachting van een tweede gesprek met de wethouder en de verantwoordelijke medewerkers in de gemeente. En zullen dan de recente uitspraak van de Raad van State meenemen.
Zaak tegen kapvergunning voor de bestuursrechter
Inmiddels hebben wij ook bericht gehad dat op 12 januari om 15.15 uur de zaak van Het Vlijmens Lint tegen de verleende kapvergunning voor de bestuursrechter in ‘s-Hertogenbosch, Leegwaterlaan 8, behandeld zal worden. Dat is in beginsel een openbare zitting, die voor iedereen toegankelijk is. De kritiek van Het Vlijmens Lint betreft de gebrekkige informatievoorziening en wijze van publiceren van de kapvergunningen. Maar ook de inhoudelijkheid van de kapvergunning, waaronder de noodzaak (ander tracé sloot, andere ligging compartimenteringsdijk), het niet meenemen van voorwaardelijke verplichtingen en de veel te beperkte in de vergunning vastgelegde groencompensatie. Zie ook Kap de Kap. Wij zijn blij duidelijkheid te krijgen over de rechtmatigheid van de verlening van de kapvergunning.
De Bomenstichting is de nationale autoriteit op het gebied van monumentale bomen. Zij heeft als doel de zorg en aandacht voor bomen in de stad en op het platteland te bevorderen. De Bomenstichting wil bomen de ruimte geven en ze behoeden voor ondoordachte acties. Zij geeft bijvoorbeeld advies over vragen als ziekte van bomen en onderhoud van monumentale bomen en hoe om te gaan met dreigende kap van monumentale bomen. Zij beheert daartoe het Landelijke Register van Monumentale Bomen en beheert het Bomenfonds, een fonds om eigenaren van monumentale bomen tegemoet te komen in de onderhoudskosten.
8 bomen reeds in het Landelijk Register
Binnen het Langstraat lint in de Julianastraat/Meliestraat staan al een achttal bomen in het Landelijk Register van Monumentale Bomen:
Beuk 200 jaar oud – Julianastraat 1
Beuk 200 jaar oud – Julianastraat 11
Plataan 130 jaar oud – Parkeerterrein Gemeentehuis
Plataan 130 jaar oud – Parkeerterrein Gemeentehuis
Treurbeuk 130 jaar oud – Meliestraat 24
Plataan 130 jaar oud – Meliestraat 24
Plataan 130 jaar oud – Meliestraat 24
Moerascipres 170 jaar oud – Meliestraat 35
Het typische groen van de Moerascipres (170 jaar oud) in de Meliestraat
Op verzoek van Het Vlijmens Lint heeft de Bomenstichting op 29 november een eerste (vernieuwde) inventarisatie gemaakt van de monumentale bomen in het Langstraat lint in de Julianastraat/Meliestraat, de Prins Bernhardlaan en de Wilhelminastraat. En dat leverde al snel op dat de lijst van bomen in het lint Julianastraat/Meliestraat fors uitgebreid zal gaan worden met monumentale bomen zoals beuken, lindes, platanen, taxus, zilveresdoorn, lariks en levensboom. Daarnaast was de Bomenstichting ook zeer lovend over onze hagen, met name de hoeveelheid en kwaliteit van de hulst hagen. Ook de beuken in de Prins Bernhardstraat en beuken in de Wilhelminastraat zullen waarschijnlijk op de lijst worden opgenomen. Een definitieve schouw zal plaatsvinden in overleg met de bewoners in het voorjaar.
Prachtige set monumentale lindes in de Julianastraat
De Bomenstichting kent strenge criteria voor opname op de landelijke lijst. Een boom moet minimaal 80 jaar oud zijn, in goede conditie (minimaal nog 10 jaar mee kunnen) en moet daarnaast bijzonder of beeldbepalend zijn. Voor de gemeentelijke lijst komen daarom veel meer bomen voor speciale attentie in aanmerking, maar het is mooi te zien dat de bomenstichting nu al zo enthousiast is over de groene kwaliteiten van bomen en hagen in onze Langstraat straten.
Een aantal partijen hebben bij de gemeente Heusden gezamenlijk bezwaar gemaakt tegen het gebrekkige proces van de groencompensatie van het GOL. De gemeente Heusden stelt als verlener veel te lage compensatie-eisen bij het verlenen van kapvergunningen in het kader van het GOL. De genoemde partijen zijn de Het Vlijmens Lint, Stichting Behoudt de Langstraatspoorbruggen, Stichting van GOL naar Beter en Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden.
In dat verleningsproces van vergunningen heeft de gemeente een driedubbele pet op. De gemeente is naast verlener van de vergunningen ook de achterliggende opdrachtgever van de aanvrager Mourik Besix GOL VOF, de aangewezen hoofdaannemer van het GOL. Maar de gemeente is via de Projectgroep GOL uiteindelijk ook zelf medeverantwoordelijk is voor de realisatie van de groencompensatie.
De eerste onduidelijkheid ontstaat al in de aanvragen van de kapvergunningen. Te kappen bomen, bosschages en delen van laanbeplantingen worden gesplitst over verschillende vergunningen. Het komt voor dat bomen uit een en dezelfde laanbeplanting of aansluitende bosschages in verschillende kapvergunningen terecht komen. Binnen de vergunning worden stukken vervolgens opgesplitst in verschillende vakken, ook al horen ze tot dezelfde bosschage. En wordt er ten onrechte voor het ene stuk wel en het andere stuk geen compensatie vereist.
Door deze verwarrende aanpak lijken de beoordelende ambtenaren het totaaloverzicht kwijt te zijn. En wordt ook niet voldaan aan de publicatieplicht van de omgevingsvergunningen. Zo worden alleen individueel vergunning plichtige bomen helder in de koptekst gepubliceerd, maar niet de ook vergunning plichtige delen van bosschages en delen van laanbeplantingen. Ook is in de publicatie de locatie van de te kappen houtopstanden vaak niet duidelijk. Belanghebbenden missen daardoor de aankondiging of de impact van de aankondiging.
Maar ook in de verlening van de vergunning zelf schort nogal het een en ander. Immers de Wet Natuurbescherming, de Verordening Ruimte Noord-Brabant, de Verordening Fysieke Leefomgeving, het Groenstructuurplan gemeente Heusden: allen stellen zij heldere eisen in geval er een vergunning wordt verleend. Maar deze voorwaarden worden in de aanvragen met betrekking tot het GOL niet of niet voldoende gesteld aan de aanvrager. Er wordt veel te weinig gecompenseerd als door wet- en regelgeving aangegeven en er is geen helder groencompensatieplan vooraf als vereist door de regelgeving. Ook zijn de voorwaardelijke verplichtingen van het Provinciaal Inpassingsplan GOL niet overgenomen in de verleende kapvergunningen.
Al meer dan een half jaar wordt door bovengenoemde partijen aan de Provincie en aan de Gemeente Heusden gevraagd om met een helder overzicht te komen wat er allemaal gekapt wordt in het kader van het GOL en welke bijbehorende compensatie de aanvrager moet realiseren.
Dat overzicht is er nog steeds niet. Evenmin als een helder groencompensatieplan, waarbij de compensatie als vereist in beginsel binnen het plangebied van het GOL zelf zou moeten plaatsvinden. En anders direct buitendorps in de omgeving van het plangebied.
De gezamenlijke partijen hebben de gemeente daarom verzocht om de reeds afgegeven vergunningen in te trekken, of als dat niet lukt haar uitvoerder Mourik Besix te verzoeken zelf de vergunningen in te trekken. En te stoppen met het afgeven van nieuwe vergunningen totdat er een helder overzicht is wat er gekapt gaat worden en wat en hoe er gecompenseerd gaat worden. En bij nieuwe aanvragen partijen, maar ook andere belanghebbenden, ordentelijk te informeren over de aanvraag.
Als bekend is natuurontwikkeling een van de pijlers onder het totale GOL plan. Eerder hebben verschillende partijen al bezwaar gemaakt tegen de in hun ogen onnodige kap van bomen en bosschages in het kader van het GOL. Dit speelt onder andere in Vlijmen Oost in de Biessertpolder maar ook met betrekking tot de bosrijke begroeiing van de af te graven spoordijk tussen Waalwijk en Drunen. Ook wordt door de aanleg van wegen al veel natuur en landschap ingeleverd, nog verergerd door een ongelukkige verkoop van groen van de gemeente Heusden, gelegen in de groenblauwe mantel ’s-Hertogenbosch, in tegenspraak met het groenstructuurplan Heusden. Ook de gebrekkige compensatie geeft partijen het gevoel dat de doelstelling natuurontwikkeling wel met woorden wordt beleden, maar onvoldoende wordt gerealiseerd.
De Biessertpolder is volgens de Provincie en de Gemeente een belangrijk stukje natuurgebied. Het vormt een belangrijke verbinding tussen grotere natuurgebieden. De Biessertpolder is dan ook onderdeel van de groenblauwe mantel van de Provincie Noord Brabant, is onderdeel van de groenstructuur gemeente Heusden, door de Biessertpolder loopt de ecologische verbindingszone en het NatuurNetwerkBrabant.
In het kader van het GOL wil de gemeente wegen en dijken bouwen in de Biessertpolder. Voor de bouw wil de gemeente daarvoor vervuilde grond gebruiken die elders in de gemeente is afgegraven. Daar waar de Biessertpolder schoon is, wil de gemeente dus nu dus zelf deze schone grond belasten met vervuilde grond. De gemeente meent dat dat wel acceptabel is, omdat het van de wet in zijn algemeenheid zou mogen om vervuilde grond te gebruiken onder rijkswegen.
De vraag is of dat inderdaad het geval is. Immers het betreft hier een aangewezen natuurgebied, waar ook andere regels gelden alleen de regels van het Besluit Bodemkwaliteit. Daarnaast betreft het hier een gebied dat bedoeld is als waterberging in geval van hoogwater. En de grond wordt nu juist gebruikt in de nieuw aan te leggen dijken. En dan gelden ook wetten ter bescherming van de waterkwaliteit, des te meer relevant aangezien het zwemwater van het Engelermeer op nog geen 100 meter afstand ligt van de nieuwe weg.
De gemeente wilde het gebruik van de vervuilde grond eerst mogelijk maken via een wijziging van de Nota Bodembeheer. De gemeente gaf aan dat de vervuilde grond met name van de af te graven spoordijk, spoorlaan en van het Lips (fietspad) zou komen. Tegen deze wijziging kwam veel verzet tegen in de vorm van ingediende zienswijzes. Onder andere het Vlijmens Lint deed navraag betreffende de gedane onderzoeken, de testen op uitspoeling en afwegingen van kosten en risico. En sprak in op de Informatievergadering Ruimte van 22 juni (zie video van 45:30). Hoewel wij maar zeer beperkte antwoorden kregen besloot de gemeente dit voorstel terug te trekken. Maar helaas is daarmee het gebruik van de vervuilde grond niet van tafel.
Immers nu heeft de gemeente besloten tot een artikel 63 Besluit Bodemkwaliteit te willen gaan om toch vervuilde grond te kunnen gebruiken. En het gaat ineens niet alleen meer om de spoordijk en spoorlaan, maar ook om af te graven grond van Rijksweg A59, Eindstraat en Poel Rijkswaterstaat, Abt van Engelenweg, Wolput, Rotonde Nieuwkuijk en Heidijk. Voor wat betreft de grond van Lips heeft de gemeente zelf al geconstateerd dat de grond te vervuild is om te gebruiken. Uit 4 verschillende onderzoeken van de spoordijk is inmiddels vast komen te staan dat de dijk boven interventiewaarden ernstig is vervuild met Chroom en Nikkel (2020), licht verontreinigd met Lood en Kobalt (2016), mogelijk ernstig verontreinigd met Arseen en Chroom (1996) en sterk verontreinigd met zware metalen en met nikkel en zink verontreinigd grondwater (1994). Ook werden er lichte verontreinigingen met PFAS geconstateerd.
Niet alleen waren dus onze twijfels terecht, maar heeft ook daadwerkelijk uitloging van de vervuiling plaats gevonden. De gemeente geeft aan dat ernstig vervuilde grond niet gebruikt zal worden en dat bij licht verontreinigde grond herkeuringen zullen worden gedaan na afgraving. Maar dit stelt ons toch nog steeds de vraag: waarom überhaupt overwegen deze vervuilde grond in de schone natuurpolder te gebruiken? Nota bene in een GOL project van inmiddels 160 miljoen, maar ook een project dat natuurontwikkeling nota bene als reden van de uitvoering van dit project kent.
Gelukkig hebben een aantal partijen in de gemeenteraad heel expliciet gesteld het met onze visie eens te zijn. Zelfs als het zou mogen, moet je het niet willen. Een gezamenlijke motie van DMP, CDA, Groenlinks/PvdA, HeusdenVerbindt en D66 werd nog even ingetrokken in de gemeenteraad, maar niet nadat de nieuwe wethouder van den Bosch beloofd had de zienswijzes op de Nota Bodembeheer nog eens beter te behandelen en voor de komende informatievergadering meer inzicht te geven in de calculaties en overwegingen. Zie hier de video vanaf 1.02:30. Staat binnenkort dus weer op de agenda op de informatievergadering van 14 september of 19 oktober. Een aantal partijen maken ook melding van hun standpunt op de eigen website of elders: zie de DMP website, de CDA website en de GroenLinks/PvdA website
Wij blijven knokken dat een schone polder niet vervuild wordt door het verplaatsen van vervuilde grond van elders. Wordt vervolgd!
Op initiatief van de gemeenteraadslid Maartje Schmiermann heeft het lid van de Provinciale Staten Jürgen Stoop op 3 juni het GOL gebied in Vlijmen Oost bezocht. Om zo met eigen ogen te bekijken wat de exacte inhoud van de uitvoering van de GOL plannen aan deze kant van de gemeente Heusden zouden betekenen. En natuurlijk wat de alternatieven van Het Vlijmens Lint inhielden. Het statenlid meldde ons dat hij over een aantal zaken in de Provinciale Staten vragen zal gaan stellen. Nu de uitvoering van het plan heel anders uitvalt dan voorzien dreigen immers ook de doelstellingen niet te worden behaald.
Eerder bezocht ook GroenLinks statenlid Tom Ludwig het gebied en stelde vragen in de Provinciale Staten. Dat laatste gold ook voor Partij voor de Dieren statenlid Marco van der Wel al vragen. Ook in de laatste vergadering van de Provinciale Staten bleek dat er ook op provinciaal niveau steeds meer twijfel ontstaat over de uitvoering van de GOL plannen. Bijsturing lijkt dan aangewezen, zeker als de kosten ook steeds verder uit de hand lopen.
Uitleg van voorzitter van Het Vlijmens Lint Job van Dooren aan Jürgen Stoop. Verder op de foto initiatief neemster CDA gemeenteraadslid Maartje Schmiermann en fractieondersteuner Richard Tewes
Het PIP heilig verklaard Het PIP is het vastgestelde Provinciale Inpassings Plan van het GOL, zoals dat door de Provinciale Staten is goedgekeurd. En is de basis van de planvorming zoals die ten basis ligt aan de uitvoering van de GOL plannen. Telkens als wij en andere burgers onze ideeen ter verbetering inbrengen om het plan qua natuur, landschap, waterberging of kosten meer effectief en efficient te maken krijgen we te horen dat dat niet kan omdat het PIP nu eenmaal is vastgesteld en de Provincie en de Gemeente daarvan niet willen afwijken.
Burgerparticipatie: Een wassen neus Dat zijn hele andere geluiden dan de geluiden die we hoorden bij de verkoopbijeenkomsten van het GOL. Steeds hoorden wij toen dat de uitvoering helemaal in overleg met de bewoners zou gaan en dat wij volop input zouden kunnen leveren bij de detailinvulling van het GOL aan onze kant van het plan. Zulks ook conform het nadrukkelijke verzoek van de Provinciale Staten om in dit project burgerparticipatie tot een basis te maken. Helaas komt daar in praktijk maar bitter weinig van terecht. Het “not invented here syndrome” tiert welig of de overheidburelen. En natuurlijk snappen wij dat het voor diezelfde overheden ook buitengewoon complex is om dit soort grote projecten te realiseren, deels door regelgeving, deels door de opzet van zo’n enorm project over zoveel gebieden en met zo veel belanghebbenden.
PIP niet heilig voor overheid zelf Waar het vervelend wordt als de overheid zelf wel de doelpalen verzet tijdens de wedstrijd en wel regelmatig af te wijken van de heilige standaard: het PIP. En winkelt in de onduidelijkheden die altijd in zo’n plan en de uitvoering zitten, maar dat niet wil toepassen op gerechtvaardigde (vaak ook volgens diezelfde overheden) vraagtekens die wij bij de plannen en de uitvoering zet.
Aan uitvoering wordt vastgehouden, niet aan de doelstelling Wij hebben als Het Vlijmens Lint, een vereniging voor erfgoed en groen, geen bezwaar ingediend tegen het GOL plan als zodanig. Met name de integratie van functies wateropslag, verkeersafwikkeling en natuurontwikkeling (en nog wat doelstellingen van een lagere orde) vinden wij prima en hoogst wenselijk gegeven de complexiteit van interfererende belangen. Een holistische wijze van gebiedsontwikkeling, prima dus. Wat een groot probleem is dat als een van die doelstellingen in het nauw komt, omdat de uitvoering anders uitpakt dan gepland, men dan niet terug naar de tekentafel gaat. In feite wordt dan niet meer voldaan aan het PIP, aan de Milieu Effect Rapportage (MER) en aan de grote stapel achtergrondrapporten die aan dat PIP ten grondslag ligt. Met andere woorden, door niet in te grijpen als de uitvoering afwijkt van het plan, wijkt men willens en wetens af van het PIP zelf. En juist dat is nu precies het geval.
Uitvoering blijkt qua natuur anders dan plan Wat zij de afwijkingen dan zoal: in de plannen staat dat de impact op de benoemde kernkwaliteiten van het landschap minimaal zouden zijn. Dat betreft bijvoorbeeld het oplopende groen naar de Voordijk, de bosschages tussen de dijk en het wiel, en de laanbeplantingen langs de Gemeint, de Engelenseweg en de Molenhoek. In de uitvoering blijkt nu dat niet alleen alle gekapt gaat worden, maar dat ook terugplanting anders dan de plannen niet mogelijk is. Omdat het Waterschap 5 meter maairuimte aan beide kanten van de Bossche Sloot nodig heeft. Of omdat de laanbeplanting langs de Engelenseweg die als voorwaardelijke verplichting in het PIP opgenomen is, op last van leidingbeheer niet teruggeplant kan worden. Maar datzelfde geldt ook voor andere bosschages gelegen in de groenblauwe mantel Noord-Brabant en in de groenstructuurkaart van de gemeente Heusden die gekapt worden en blijken niet teruggeplant te kunnen worden. De natuurschade is alleen al door nieuwe inzichten in de uitvoering veel groter dan voorzien in het PIP.
Overheden maken het probleem erger in plaats te compenseren In de MER rapportage en alle voorlopende rapporten van het PIP was een ecologische verbindingszone te zien die de driehoek tussen Voordijk, Engelenseweg en de randweg richting Vijfhoevenlaan bevatte. Niet alleen was dit in alle presentaties en stukken altijd zo getoond aan burgers, gemeenteraadsleden en statenleden, ook stond de afbeelding ook in de PIP zelf. Dit in tegenstelling tot het effect dat de gebiedsaanpassing die de Projectgroep deed vlak voor de totstandkoming van het PIP. Die gebiedsaanpassing werd niet gedaan in het PIP zelf, alleen in een bijlage 32, waaruit een normale burger en burgervertegenwoordiger niet kon opmaken dat dit was gedaan. Het besluit van deze aanpassing is zelfs nooit formeel genomen en er is dus ook geen ja tegen gezegd door statenleden en gemeenteraadsleden. Zij hebben enkel de bestemming verkeer van het gebied afgehaald (die er wat ons betreft nooit op hoefde te zitten). Belangrijk is dat daarmee een stuk compensatie van de extra schade door meer wegen niet wordt ingevuld en dat ook de MER rapporten niet meer valide zijn. Opnieuw een aanpassing van de PIP dus, maar nu bewust en onnodig doorgevoerd. (En sterker nog: daarbij ook direct handelend tegen het Groenstructuurplan Gemeente Heusden, aangezien de grond, in eigendom van de Gemeente Heusden en liggend in de groenstructuur van de gemeente niet verkocht had mogen worden.)
Andere plaats van de compartimentsdijk dan in het PIP aangeven Het PIP is helder: de compartimentsdijk tussen het wateropslagcompartiment Biessertpolder en het compartiment Engelermeer komt te liggen op de nieuwe randweg en niet op de Gemeint. Dat is wat ons betreft logisch: het geeft meer wateropslag en bespaart veel natuur. De Gemeint hoeft niet te worden verhoogd dus de bomen daar kunnen vrijwel allemaal blijven bestaan.
Door het nog aan te leggen fietspad naast de Gemeint verhoogd op de compartimentsdijk aan te leggen en de weg liefst wat verdiept wordt minder geluid- en zichtoverlast veroorzaakt voor de natuur en de recreatie op het Engelermeer. En het is goedkoper, want de nieuwe randweg en andere wegen moeten toch al aangelegd worden, terwijl de Gemeint dan niet opgebroken en verzet moet worden. Laatste voordeel: het is ook meer toekomstbestendig als er nieuwe hoogwateropslag compartimenten bij moeten gaan komen in Vlijmen Oost. En die gaan er komen. En dan kan je daarna alsnog veel van die wegen weer opbreken. Deze oplossing wordt dan ook gesteund door IVN ’s-Hertogenbosch en de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden. De oplossing wordt dan ook gesteund door IVN ’s-Hertogenbosch en de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden.
Waarom doet de Projectgroep GOL dat dan niet? Omdat er voorafgaand aan het PIP ook een notitie is verschenen die een andere uitleg geeft. Normaal is het PIP heilig, zeker als het andere stuk van een latere datum is. Maar kennelijk maken de overheden hiervoor weer graag een uitzondering. Toch niet heilig, dus.
Busbaan vervallen, ecotunnel onnodig behouden Tijdens het PIP werd verondersteld dat de opgang van de Engelenseweg naar de Meliestraat gebruikt zou gaan worden als busbaan. Dat is veranderd, het oordeel is dat de Meliestraat niet geschikt is voor grote autobussen en dat de opgang derhalve nu alleen toegankelijk zal zijn voor fietsers. Je zou zeggen dat er met deze wijziging van het PIP meteen wat breder gekeken wordt naar de consequenties van de plannen. Wij zijn van de landschap en groen, maar luisteren qua flora en fauna ook graag naar andere experts wanneer dat nuttig en nodig is. Er waren al twijfels bij de natuur- en milieuorganisaties over de nuttigheid van een vrij smalle ecotunnel van 40 meter lang onder de opgang van de Engelenseweg naar de Meliestraat. Maar nu de busbaan vervalt en er een fietspad overblijft kan dat geld beter besteed worden aan een wat kortere ecotunnel onder de opgang van de Bellaart naar de Tuinbouwweg. Die weg zal wel erg druk worden met autoverkeer. Dus aanpassingen op PIP, maar daarna geen logica in de opvolging.
Geen doorvertaling van het PIP naar omgevingsvergunningen In het PIP staan een aantal voorwaardelijke verplichtingen waaraan voldaan moet worden anders mag het plan niet uitgevoerd worden. Hierboven stond al het voorbeeld omtrent de herplant van de laanbeplanting langs de Engelenseweg. Echter deze, maar ook andere verplichtingen staan niet in de afgegeven omgevingsvergunningen betreffende de kap van bomen en bosschages, die door de gemeente Heusden zijn afgegeven aan de aannemer van het GOL. De Provincie (en daarmee de aannemer) heeft ons laten weten dat zij bij de groencompensatie, en logischerwijs dan ook deze andere verplichtingen, zich laat leiden door de verplichtingen opgelegd door de verlener, in dit geval de gemeente. Dat levert dan wel weer een forse afwijking van het PIP op.
We zien dit spel van veel te lage verplichtingen overigens ook optreden in de vereiste groencompensatie op grond van de Wet Natuurbescherming, de Verordening Ruimte Noord-Brabant en het Groenstructuurplan Gemeente Heusden. Gevolg van dit handelen is: afwijking van de wat burgers op basis van wetten en verordeningen hadden mogen verwachten bij de uitvoering van het PIP en daarmee opnieuw een afwijking van het PIP zelf en vooral van de te behalen doelstelling natuurontwikkeling als geformuleerd in het PIP.
Vervuilde grond in de Biessertpolder: nieuw hoofdstuk Als je in het kader van het GOL aan natuurontwikkeling wil doen, en je weet dat er een aanzienlijk aantal hectares natuur en hectares agrarische gronden verloren gaan. En als je weet dat er een aanzienlijk aantal hectares verkeer bijkomen. En als je weet dat de oorspronkelijke plannen voor de ecologische verbindingszone als fors uitgekleed waren ten opzichte van de eerste ideeen. En je weet dat de uitvoering verslechterd is ten opzichte van het plan. Waardoor je je natuurdoelstellingen al niet behaalt. Dan ontwikkel je een voorstel om vervuilde industriegrond te gebruiken in en nabij die natuurgebieden middels een wijziging op je Nota Bodembeheer. Daar komen negatieve reacties van burgers en milieuorganisaties op, die zienswijzes indienen met verwijzing naar wet en regelgeving en de intenties in verordeningen. Dan trek je dat plan van tafel en komt met een nieuw plan om die vervuilde grond toch te kunnen gebruiken: via een Besluit Bodemkwaliteit. Wij en anderen zullen weer braaf bezwaar maken, maar hoe passen deze acties in de natuurontwikkeling van het GOL?
In de Provinciale Staten zijn inmiddels ook al een aantal keren vragen gesteld over de belangrijke natuurverbinding Vlijmen Oost. De doelstelling wordt niet bereikt, terwijl de kosten steeds hoger worden. Ook voor statenleden wat ons betreft reden om vraagtekens te zetten bij de uitvoering van het huidige plan en dat plan daarom bij te sturen. Wij hopen dus ook op uw actie van de provinciale politiek op dit punt.
Stug vasthouden aan het gemaakte plan is niet verstandig, zeker niet als door gewijzigde omstandigheden, nieuwe inzichten en ongelukkige acties de doelstellingen van het plan niet meer gerealiseerd worden. Je kunt dan wel snel de ladder willen opklimmen, maar de ladder staat inmiddels tegen de verkeerde muur. Herbezinning is dan op zijn plaats.
Doel wetgeving is helder, tenminste compenseren daar waar schade wordt opgelopen
In geval er tot kap van vergunning plichtige bomen of bosschages wordt overgegaan zijn er wettelijke regels en lokale verordeningen waaraan men is gehouden. Kap moet in deze gevallen leiden tot herplant op dezelfde plaats of groencompensatie op een andere plaats. Het doel van de wetten en verordeningen is natuurlijk de natuur in stand te houden, ook als er soms ingrepen vereist zijn. Duidelijke wetten en regels waaraan iedereen zich te houden heeft, dus ook de overheden zelf, zeker in de wetenschap dat één van de pijlers van het GOL natuurontwikkeling is!
Geen overzicht wat er gekapt wordt.
In het geval van het GOL gaat het op veel punten mis met deze groencompensatie. Ten eerste zijn de aanvragen door de provincie buitengewoon gefragmenteerd, mede waardoor het voor de verlener (de gemeente) en voor burgers en belanghebbenden erg ingewikkeld is om een overzicht te hebben wat er gekapt gaat worden en welke compensatie vereist is. Te kappen percelen worden verdeeld over verschillende vergunningen en binnen vergunningen over verschillende vakken. Vergunningen van aansluitende percelen worden dan ook nog in de tijd verspreid aangevraagd. De overheden lijken zelf geen regie meer te hebben, want kunnen ons en andere belangengroepen nu al maanden geen opgave geven van hetgeen gekapt gaat worden.
Verlening voldoet niet aan wettelijke en lokale vereisten
De Wet Natuurbescherming vereist dat niet alleen individueel vergunning plichtige bomen gecompenseerd worden maar ook bomen en bosschages die onderdeel zijn van een laanbeplanting van 20 bomen of meer of bosschages die onderdeel zijn van een bos of bosschage van 10 are of meer. Ook als er sprake is van gedeeltelijke kap van zo’n laanbeplanting en bosschage. Wij zien dat er bij de verleende vergunningen veel te weinig compensatie wordt opgelegd door de verlener, de gemeente Heusden.
In geval van kap binnen de Groenstructuur Gemeente Heusden moet bovendien vooraf een duidelijk groencompensatieplan te zijn voordat er een vergunning afgegeven kan worden. Als er niet eens bekend is hoeveel er gecompenseerd moet worden is het natuurlijk duidelijk dat aan deze voorwaarde niet wordt voldaan.
Eisen voorwaardelijke verplichting ontbreekt
In het Provinciaal Inpassing Plan van het GOL Oost zijn in de Regels zogenaamde voorwaardelijke verplichtingen gedefinieerd. Zonder de toepassing van de voorwaarde mag het plan niet ten uitvoer worden gebracht. Artikel 5.3.3 geeft aan dat de te kappen laanbeplanting langs de Engelenseweg naar de Meliestraat niet gekapt mag worden, zonder dat deze teruggeplant wordt. De eis ontbreekt in de vergunning. Maar inmiddels kan volgens de provincie ook niet meer voldaan worden als gevolg van instructies van leidingenbeheer. Artikel 5.3.4 geeft aan dat voorafgaand aan de kap langs de oostkant van de Gemeint vleermuizenschermen geplaatst moeten worden en dat deze moeten blijven staan totdat de bomen teruggeplant zijn een een bepaalde diameter en hoogte hebben. Ook deze voorwaardelijke eis ontbreekt in de verleende vergunning.
Zeer gebrekkige communicatie kapvergunningen
Als al eerder aangegeven is de communicatie van de gemeente ten aanzien van de kapvergunningen een compleet zoekplaatje, waar zelfs de eigen ambtenaren niet meer uitkomen. De verplichte locatieaanduiding van de kapvergunning ontbreekt, alleen de vergunningplichtige bomen worden aangekondigd ipv alle vergunningplichtige houtopstanden. Zo kondigt de gemeente in een vergunning 59 bomen aan, terwijl er 10.000 m2 aan bomen en bosschage wordt gekapt en alleen al in één van de vele vakken al 170 bomen worden geteld. Deze gebrekkige communicatie is onderdeel van onze procedure bij de rechtbank.
Veranderende omstandigheden na het verlenen van de kapvergunning
De opnames van het Flora en Fauna onderzoek waarop de gemeente zich baseert zijn inmiddels 4,5 tot 8 jaar oud. Dat is moeilijk nog actueel te noemen. Maar ook andere omstandigheden zijn gewijzigd: zo is sinds de beoordeling van de aanvraag de situatie van het bosschage tussen Voordijk en wiel sterk gewijzigd door de verkoop van gronden. (Verkoop als bekend in tegenspraak met het beleid in het Groenstructuurplan.) Zo ook de mededeling na verlening dat de bomen op de Engelense weg niet teruggeplaatst kunnen worden.
Verzoek tot intrekking van alle kapvergunningen in het kader van het GOL
Naar aanleiding van berichten in de gemeenteraad over de extra waterbergingsopgave heeft de fractie van GroenLinks/PvdA in de gemeenteraad direct al vragen gesteld welke mogelijke consequenties dat zou kunnen hebben voor wat betreft de ecologische verbindingszone, de ligging van de compartimentskades, de ligging van de Bossche Sloot en de kap en verwijdering van bosschages.
Omdat een aantal antwoorden toch niet bevredigend waren heeft de fractie bij monde van Marjo Stevens daarop vervolg vragen gesteld in een zogenaamde artikel 43 procedure. Deze vragen zijn hier te lezen.
Wij zijn blij dat de fractie kritische vragen stelt om onnodige schade aan ons landschap te voorkomen en dubbele kosten te vermijden.
De nieuwe randweg met meer dan 12.000 autobewegingen per dag komt direct aan de westkant van het Engelermeer te liggen. Dat gaat dus veel geluid- en zichtoverlast opleveren voor de recreanten (wandelaars en badgasten) en de natuur op het Engelermeer. Met de gebruikelijke zuidwestenwind zal het geluid van deze auto’s over het water tot ver in het natuurgebied dragen.
Nieuwe randweg en fietspad liggen direct ten westen van het Engelermeer. Eenvoudige oplossingen mogelijk om geluid- en zichtoverlast te verminderen
Het Vlijmens Lint heeft de Provincie daarom verschillende suggesties gedaan om dit probleem niet te laten ontstaan, althans fors te verminderen. Wij stellen voor het geplande fietspad verhoogd te realiseren zodat er een dijk ontstaat tussen de nieuwe randweg en het Engelermeer. Voorts zouden wij graag zien dat de randweg zelf ook een halve meter diep wordt weggelegd, dat is ook beter voor het natuurgebied westelijk van de randweg. Dat is ook veel beter voor de fauna in het westelijk gelegen natte natuurdriehoek. Deze ideeën worden ook gesteund door IVN ‘s-Hertogenbosch en de Natuur-en Milieuvereniging Gemeente Heusden. Het Vlijmens Lint zal ook de gemeenteraad van ‘s-Hertogenbosch benaderen om vragen te stellen over de wijze van aanleg van de randweg en fietspad.
De randweg was in de eerdere plannen bestempeld als compartimentskade tussen het wateropslag compartiment HoWaBo van de Biessertpolder en die van het Engelermeer. Waterschap en Provincie lijken het PIP op dit punt te hebben aangepast, want geven nu aan dat de noordelijke Gemeint daarvoor is aangewezen. En dat zou zou tot gevolg kunnen hebben dat 30 volwassen bomen in rijbeplanting westelijk van de Gemeint onnodig gekapt zouden moeten worden, waarvoor inmiddels inderdaad een kapvergunning voor is verleend. Het Vlijmens Lint maakt daartegen bezwaar: zie onder andere Kap de Kap
PIP Oost pagina 166: “De nieuwe randweg Vlijmen zal als compartimenteringskade fungeren, in plaats van De Gemeint. Binnen het project GOL wordt de barrièrewerking van De Gemeint opgeheven, zodat het gebied tussen De Gemeint en de nieuwe compartimenteringskade onderdeel blijft uitmaken van HoWaBo.”
Wij hebben op 25 april via de griffie een bericht gestuurd naar de Gemeenteraad ‘s-Hertogenbosch met betrekking tot deze problematiek. Met het verzoek dat als de raad met ons van mening dat het de moeite waard is om het geluidsniveau van de randweg (het verlengde van de Bossche randweg) te reduceren en de waterbergende capaciteit voor de Hoogwateraanpak ’s-Hertogenbosch te vergroten, het college te verzoeken hierop actie te nemen. Wij zijn benieuwd naar de reacties uit de raad van ‘s-Hertogenbosch.
Al op 14 februari vroegen wij de Provincie om ons inzicht te geven van de kosten gemoeid gaande met het verleggen van de Bossche Sloot direct langs de Voordijk. Zoals bekend denken wij met een ander tracé niet alleen ecologisch en landschappelijk veel beter uit te zijn (Kap de Kap!), maar ook veel goedkoper.
Om het nieuwe tracé aan te leggen moet er immers het volgende gebeuren: Bomen kappen langs de Voordijk en langs de Gemeint. Vervuilde grond langs de Voordijk afgraven en verwerken (oude schuts, veel lood in de grond). Opbreken en afgraven huidige opgang naar Meliestraat en graven nieuwe sloot tracé, dempen oude sloot tracé, aanleggen funderingen kunstwerken wateronderdoorgang en ecotunnel (onder een fietspad!), opbouwen kunstwerken over 40 meter lang, herstel opbouw Meliestraat en aanleg fietspad, herplant nieuwe groenstructuur. Dat is een stevige en dus dure operatie.
Ook met onze alternatieven zijn kosten gemoeid, want de sloot moet verlegd worden. Maar die zijn evident veel lager en verschillend voor de twee alternatieven: nieuwe sloot langs de oostkant van het wiel, of terug naar de bestaande sloot. Deel kappen en sloot graven langs de Gemeint blijft overeind en sloot graven hetzij langs het wiel hetzij naar de bestaande sloot ook. En in het geval tracé langs het wiel (onze voorkeursvariant) komt daar ook nog een eenvoudig bruggetje en dempen oude sloot bij. Maar alle kunstwerken over 40 meter, het afgraven en verwerken van de vervuilde grond, het afgraven van de huidige opgang en maken van een fietspad, de grote herplant: het is allemaal niet nodig. En dus evident veel goedkoper.
Hoeveel goedkoper? Dat wil de Provincie ons niet zeggen. En ook niet hoeveel het eigen plan kost. Waarom niet? Eerst omdat de Provincie het niet zou weten. Waarop wij vroegen het dan maar op te vragen bij de aannemer. En nu na twee maanden: omdat het marktgevoelige informatie zou zijn. Pardon? Ja, marktgevoelige informatie.
Dus nu hebben we de Provincie maar gevraagd wat er marktgevoelig aan deze informatie is. En zullen kijken welke politieke partijen hierover als eerste vragen gaan stellen. Want de kosten van het GOL lopen al uit de hand, dan zou je toch tenminste verwachten dat er gekeken wordt waar ook bespaard kan worden!
Naar aanleiding van het de opdracht de Kap de Kap borden weghalen is ons bestuurslid Chris van Rangelrooij geïnterviewd door Langstraat TV. Bijgaand het resultaat, klik op de afbeelding om de film te starten.
Chris op Langstraat TV, klik op de afbeelding voor het filmpje
Artikel over de actie in het Brabants Dagblad van 16 maart
Op dezelfde dag dat dit artikel werd gepubliceerd in het Brabants Dagblad heeft de vereniging van de gemeente het verzoek gekregen de borden weg te halen van gemeentegrond. Toeval? Wellicht…. Vreemd dat de gemeente de plaatsing van andere bordjes in onze omgeving niet handhaaft? We hebben daarover vragen gesteld aan de gemeente. Maar goed wij zijn de flauwste niet en zullen de borden plaatsen op particuliere grond
Heel veel mensen hebben overigens gebruik gemaakt van de mogelijkheid om de QR code te scannen. En zijn geschrokken nu de plannen van de gemeente duidelijk worden. En steunen inmiddels ook het verzoek van Het Vlijmens Lint om de landschappelijk en ecologisch veel betere alternatieven te overwegen.
Het Vlijmens Lint ziet namelijk haar ledenaantal dagelijks oplopen en blijft vol doorgaan met haar activiteiten en de verleende kapvergunning betwisten, die op onjuiste wijze tot stand is gekomen. Kap de Kap!
De gemeente is nu aan het dubben of zij mogelijk een andere procedure wil volgen om die vervuilde grond toch te kunnen gebruiken. In plaats van het doorgevoerd krijgen van de zogenaamde Tweede Wijziging van de Nota Grondbeheer (waartegen wij bezwaar hebben gemaakt) overweegt zij nu een Artikel 63 Besluit Bodemkwaliteit. Daarmee probeert zij voor zichzelf ruimte te creëren om zwaar vervuilde grond overal in de gemeente via een bodemklassekaart te gebruiken op plaatsen met klasse “Industrie”. Immers als de gemeente 110.000 m3 grond niet in enkele grote projecten kan gebruiken kost dat volgens wethouder van der Poel 4,5 miljoen euro. (We hebben na herhaaldelijk vragen nog steeds geen kostenuitsplitsing van het college ontvangen!)
Graaf de Spoordijk niet af! Dan geen vervuilde grond probleem
Behoudt de mooie spoorbruggen en spoordijk, veel goedkoper om niet af te graven
Prachtige monumentale brug waarvan de spoordijk afgegraven zou worden. Op oude brugpeilers wil men een nieuwe betonnen brug leggen en alle bomen en bosschages langs de dijk kappen. De vervuilde afgegraven grond wil de gemeente vervolgens in de Biessertpolder en de Baardwijkse overlaat gebruiken.
Als vereniging voor erfgoed en groen kunnen wij ons goed vinden in de argumenten van de Federatie Behoudt de Langstraatspoorbruggen. Niets voor niets heeft de FBL in het verleden voor het behoud en herstel van deze prachtige oude bruggen hoge Nederlandse en Europese prijzen ontvangen. Nu op deze grove manier aantasten is dan ook buitengewoon onwenselijk. Zie ook deze video
Maar ook de natuur en bomen rondom de spoordijk verdwijnen in het plan. En zouden gewoon kunnen blijven staan als de afgraving wordt afgeblazen. Daarom is ook de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden al vanaf de start van het GOL tegen het plan.
En dat terwijl de kosten van het afgraven van de dijk en de aanleg van de nieuwe bruggen ongeveer 8 miljoen kost en daarboven op nog een rekening kan komen van het verwerken van de afgegraven vervuilde grond. Als dat niet lukt ligt (en dat denken wij) komt daar nog 4,5 miljoen aan extra kosten bovenop. Voor 12,5 miljoen moeten er in onze omgeving toch zinvollere dingen te doen zijn dan een plan uitvoeren dat niemand wil.
Gezamenlijk verzoek aan de politiek: Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald
De hierboven genoemde partijen hebben daarom de handen maar in elkaar geslagen en nogmaals aan de Gedeputeerde Staten (met kopie naar de statenleden) en het College van de Gemeente Heusden (met kopie naar de gemeenteraadsleden) gevraagd bovengenoemde optie te onderzoeken.
En voorts nog eens met argumenten aangegeven waarom de partijen vinden dat deze grond niet gebruikt kan worden in de Biessertpolder en Baardwijkse Overlaat. Niet alleen vanwege wetgeving (Wet Natuurbescherming, Wet Bodemkwaliteit, Waterwet), niet volgens lokale richtlijnen (Verordening Ruimte Noord-Brabant, specifiek ook tav de Groenblauwe Mantel, Kader Richtlijn Water, Waterbeheersplan). Maar vooral ook vanuit de algemene zorgplicht die de onze bestuurders ten aanzien van het milieu hebben.
De eerste partijen hebben naar wij begrepen al aangegeven de spoordijk te willen handhaven (In Heusden: CDA, Heusden Transparant, Heusden Verbindt, GroenLinks, D66, in Waalwijk Samen Waalwijk). Wij hopen dat de andere partijen zich hierbij aansluiten en zorgen dat de Langstraatspoorbruggen inclusief spoordijk in stand blijft, er dus ook geen vervuilde grond probleem wordt gecreëerd en heel veel geld bespaard wordt.
Nieuwe inzichten en ervaringen geven aan dat er volgens de Waterschappen veel meer opvang van hoogwater nodig is. 36 miljoen kuub water, een enorme opgave. De jacht op zoekgebieden voor deze enorme opgave is geopend, stroomopwaarts en stroomafwaarts van ‘s-Hertogenbosch. Het Vlijmens Lint is van mening dat er in de Biessertpolder en de Bokhovense polder in ieder geval een gebied zeer geschikt is voor wateropslag. En dat gebied is eigenlijk al benoemd in de HoWaBo studie 2008. Maar dat betekent ook dat het huidige plannen van het GOL moeten worden aangepast. Zeker niet in grote mate, maar met een aantal kleine ingrepen kan het toekomstbestendig worden uitgevoerd en kunnen de nieuwe plannen tegen minimale meerkosten worden uitgevoerd.
Het eerste stuk kan gewonnen worden door het compartiment Biessertpolder, dat in het GOL al benoemd is als wateropslagcompartiment uit te breiden. Dit kan door de compartimentskade niet te leggen op de noordelijke Gemeint, maar de randweg te laten volgen langs het Engelermeer, de nieuwe rotonde en de nieuwe aan te leggen inprikker naar de Vijfhoevenlaan. Met deze verschuiving van de kade kan in de natte natuurdriehoek het waterpeil verhoogd worden weggelegd (is nu al onderdeel van het compartiment Engelermeer dat een lager maximaal waterpeil kent dan de Biessertpolder) en anderzijds wordt de driehoek Engelenseweg – Voordijk – Inprikker Vijfhoevenlaan toegevoegd aan het compartiment Biessertpolder.
De dijk langs het Engelemeer zou overigens wat ons betreft gevormd kunnen worden door het reeds in het GOL geplande fietspad verhoogd weg te leggen. Zo kan de verkeershinder van de nieuwe randweg voor recreanten en milieu bij het Engelermeer in zowel geluid als zicht sterk beperkt worden. Mogelijk zelfs in combinatie met het verdiept wegleggen van de randweg zelf. De Gemeint vervalt dan als compartimentskade, hoeft niet verhoogd te worden en de bomen kunnen gespaard blijven.
Een groot deel van de genoemde wegen moeten nu toch al (her)aangelegd worden in het kader van het GOL, en ook de gebieden zijn met uitzondering van een deel van de laatste driehoek al in bezit van de overheden. Voor deze laatste driehoek is in de gemeenteraad Heusden al de wens uitgesproken deze in bezit te krijgen en natuurgebied te maken.
Nieuw wateropslag compartiment De Groene Rivier realiseren, beperkte complexiteit
Een nieuw compartiment betreft het gebied gelegen tussen de nieuwe inprikker Vijfhoevenlaan, Voordijk, de Voorste Zeedijk en de Bellaard. Dit gebied bevat eigenlijk maar een verlaten boerderij en is verder landelijk gebied. Het gebied bestaat uit de dijkopgang, de Bossche Sloot, de ecologische verbindingszone en weidegebieden. Het sluit in het zuiden aan op de Biessertpolder en in het noorden vrijwel aan op Sompen en Zooislagen.
Ook hier geldt dat een groot deel van de infrastructuur al aanwezig is dan wel heraangelegd dient te worden in het kader van het GOL. Immers de rotonde en de inprikker naar de Vijfhoevenlaan dienen nog gebouwd te worden, de Voorste Zeedijk moet nog worden herontwikkeld en ook de Bellaard richting de Tuinbouwweg is gepland om aangepakt te worden.
Maar met een dubbelfunctie waterberging en natuur kan hier ook een robuuste noord/zuid zone worden gecreëerd. Die de Dommelvallei en de Beerze/Kampina via de Bossche Broek, Vughtse Gemeint, Moerputten/Vlijmens Ven en Biessertpolder verbindt met de Maas via Sompen en Zooislagen en Haarsteegs Wiel. En en passant het Engelermeer nog goed aansluit. Kortom een prachtige noord/zuid aansluiting van de Brabantse rivierdalen naar de Maas.
Nieuw wateropslag compartiment Sompen en Hooislagen: geringe aanpassingen
Het laatste water opslag compartiment kan worden gevormd door ook Sompen en Zooislagen te gebruiken als wateropslaggebied bij hoogwater. Van dit bestaande hoogwaardige natuurgebied kunnen met name door gebruik van ophoging van de reeds bestaande grasdijken rondom Zooislagen ook een stevig extra compartiment te maken. Samen met de Voordijk/Inlaagdijk en de opgang Bellaard/Tuinbouwweg wordt de totale bedijking verzorgd. Een stuk gelegen tussen de Bellaard en Sompen en Zooislagen zou dan toegevoegd moeten worden aan Sompen en Zooislagen.
De betreffende wateropslag compartimenten vormen samen een aansluiting op de reeds geplande HoWaBo gebieden en worden gezamenlijk ook een aaneengesloten natuurgebied met mogelijkheden voor recreatie
Calculatie gevonden wateropslag: ruim 2 miljoen kuub water
Groen: 60.000 m2 maal 0,5 meter extra hoogte (3,40 versus 2,90 NAP) ten opzicht van huidige opslag –> 30.000 kuub water Oranje: 50.000 maal 2 meter hoogte –> 100.000 kuub water Blauw: 400.000 m2 maal 2 meter hoogte –> 800.000 kuub water Geel: 750.000 m2 maal 1,5 meter hoogte –> 1.125.000 kuub water Totaal 2.070.000 kuub water
Prachtige geïntegreerde inrichting natuur, landschap, recreatie en waterberging
Door combinatie van functies kan een geweldig aaneengesloten natuurgebied van Dommeldal en Kampina aan de zuidzijde en de Maas aan de noordzijde worden gecreëerd. Dat bevat naast de genoemde gebieden de Bossche Broek, de Vughtse Gemeint, de Moerputten, het Vlijmens Ven, de Bieesertpolder, het nieuwe gebied de Groene Rivier, Sompen en Zooislagen, het Oude Maasje en het Haarsteegs Wiel. Wens is het nieuwe gebied zo in te richten dat het gebruikt kan worden in combinatie met recreatie.
Ook kan het gebied gebruikt worden voor compensatie herplant. Doelstelling is dat te doen met plukken boompartijen bij elkaar zodat de combinatie met openheid polder goed gevonden wordt. Mooi voorbeeld is de huidige opgang Engelenseweg naar de Meliestraat. Over de meer concrete invulling zijn wij in overleg met landschapsarchitect Bob van der Vliet en Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden. Om te komen tot zo goed mogelijk geïntegreerd ontwerp waarbij de functies natuur, landschap, recreatie en waterberging zo goed mogelijk gecombineerd worden.
Bomen, bosschages, natte partijen en polder kunnen prachtig gecombineerd worden langs de lange historische Voordijk, met mooi oplopend groen. Tevens kunnen een aantal weeffouten in de bestaande GOL plannen aangepakt worden, met name het tracé van de Bossche Sloot, waardoor veel onnodige kap niet hoeft plaats te vinden.
Financiering mogelijkheden voor de gemeente gunstig
De financiering kan uit een aantal verschillende bestemmingsfondsen. Naast fondsen voor de HoWaBo zijn er ook andere fondsen beschikbaar vanwege de ligging van de gronden tegen het Natuur Netwerk Brabant aan. Zoals de Subsidie Regeling NatuurNetwerk Brabant voor de aankoop en inrichting van gronden en de Uitvoering Plan Natuur. Daarnaast is er geld beschikbaar als gevolg van de verplichte compensatie van de kap van bomen in het kader van het GOL. Voor de Gemeente Heusden biedt dit dus veel mogelijkheden tot het realiseren van een prachtig aansluitend natuurgebied met recreatie mogelijkheden voor haar bewoners tegen lage investeringen.
Aanpassing GOL plannen verstandig, en wel nu!
In het kader van het GOL wordt nu gepland wegen aan te leggen. Het is natuurlijk meer dan verstandig dat meteen zo te doen dat rekening wordt gehouden met de nieuwe compartimenten. En dan bestaande wensen meteen mee te nemen:
Verschuiving compartimentskade Gemeint naar nieuwe verhoogde fietspad langs het Engelermeer. Voordelen: Bomen op de Gemeint kunnen blijven bestaan. Door verhoging van fietspad aan de oostzijde van de randweg hebben de natuur en de recreanten veel minder geluidslast en zichtlast van het autoverkeer op de nieuwe randweg. Nog mooier: de randweg ook een meter verdiept weg te leggen.
De nieuwe rotonde verhoogd te bouwen. De rotonde wordt deels compartimentskade van compartimenten groen, oranje en blauw.
Het fietspad van de rotonde naar de Meliestraat verhoogd weg leggen: wordt compartimentskade van oranje en blauw
De geplande herinrichting van de Voorste Zeedijk verhoogd uitvoeren. wordt compartimentskade van blauw
Het tracé van de Bossche Sloot wijzigen. Daardoor een veel kortere onder doorsteek onder het fietspad van de rotonde naar de Meliestraat. Veel goedkoper in uitvoering en geen noodzaak tot aantasting van biotoop rondom het wiel in de oksel van de Voordijk/Engelenseweg (toekomstig fietspad). En behoud van de prachtige groene opgang.
De ecotunnel onder fietspad van de rotonde naar de Meliestraat kan vervallen. Veel beter dit geld te investeren als ecotunnel onder de Bellaard naar de Tuinbouwweg.
Nu uitvoeren van de bestaande GOL plannen is simpele kapitaalvernietiging. Meteen uitvoeren zoals je het wil hebben is zinvoller. Steun Het Vlijmens Lint daarom om kosten te besparen, en een veel beter plan uit te voeren!
Het CDA Heusden heeft laten weten dat zij de ideeën van Het Vlijmens Lint voor een robuuste en bredere ecologische verbindingszone langs de Voordijk ondersteunt en de mogelijke realisatie graag nader wil onderzoeken. Zie de website van het CDA voor meer informatie
Zij ziet mogelijkheden De Groen Rivier op te nemen in de planvorming voor het Van Gogh Nationaal Park in oprichting. Dat is een nieuw initiatief waarbij fors geïnvesteerd wordt in de kwaliteit van natuur en landschap in Brabant. De financiering en instandhouding van De Groene Rivier kan hierdoor beter geborgd worden. Zie deze link naar de website van het Van Gogh Nationaal Park.
Ook ziet het CDA Heusden mogelijkheden om de realisatie van de Groene Rivier te combineren met de nieuwe HoWaBo 2021 opgave. Zie Link voor HoWaBo 2021.
Dat is ook de mening van de Vereniging. Wij komen daar binnenkort uitgebreid separaat op terug. Voor meer informatie over de ideeën van Het Vlijmens lint op De Groene Rivier: Zie deze Link
Het CDA Heusden steunt ook de wens van Het Vlijmens Lint en de Natuur- en Milieuvereniging Heusden voor een ander tracé van de Bosche Sloot in de GOL plannen. Hiermee kan veel landschap en natuur bespaard worden en kunnen de GOL plannen ter plaatste veel goedkoper uitgevoerd worden. Zie deze link voor meer informatie.
Wij hopen dat het CDA deze wens ook op provinciaal niveau wil oppakken, zodat dit deel van het GOL plan aangepast zal worden, nu de uitvoering van het GOL totaal anders is dan in haar rapporten eerder aangegeven.
