Informatiebijeenkomst onderhoud monumentale bomen op 26 maart 2024

Als aangekondigd op onze jaarvergadering organiseren wij op 26 maart een informatiebijeenkomst hoe (monumentale) bomen te onderhouden door het geven van de juiste voeding, het uitvoeren van passende snoei en het bestrijden van parasieten. Er zal ook kort aandacht zijn voor het onderhoud aan monumentale hagen.

Het Vlijmens Lint organiseert deze bijeenkomst omdat de kwaliteit van de Vlijmenese Langstraat straten en Ringdijk gerealiseerd wordt door de combinatie van historische bebouwing van woonhuizen en boerderijen en de hoge kwaliteit van groen in de vorm van (monumentale) bomen en lange, groenhoudende hagen en omliggende polders. Mits goed onderhouden hebben bomen bijna het eeuwige leven, maar hoe dat goed te doen daar missen we vaak de juiste kennis voor.

De bijeenkomst zal worden geleid door Ton Stokwielder. Ton is niet alleen boom technicus bij Storix Boom- en Landschapsbeheer, maar ook directeur van Stichting Wereldboom en verbonden aan De Bomenstichting.

De informatiebijeenkomst is in beginsel vrij voor leden van Het Vlijmens Lint, maar een vrijwillige donatie van 15 euro aan De Bomenstichting wordt gewaardeerd. Voor niet leden van Het Vlijmens Lint rekenen wij 15 euro entree. Zowel donatie als bijdrage zal door ons geschonken worden aan De Bomenstichting. Na aanmelding ontvangt u daarvoor een factuur.

De bijeenkomst zal gehouden worden op 26 maart om 20.00 uur in de Korf, Monseigneur van Kesselstraat 29 in Vlijmen. Het is verplicht u vooraf via onderstaande knop daarvoor aan te melden.

Gemeente Heusden wordt gevraagd visie te vertalen in uitvoering

Opnieuw grote belangstelling jaarvergadering Het Vlijmens Lint.

De jaarvergadering van Het Vlijmens Lint was ook dit jaar een groot succes. Zowel door de hoge opkomst als door de inhoudelijke onderwerpen die behandeld werden en de vragen daarover.

Wel visie gemeente, onvoldoende vertaling in uitvoering

Na vaststelling van de jaarstukken de de contributie werd een breed aantal onderwerpen behandeld. Het grote thema van de avond was toch wel hoe, gegeven de grote maatschappelijke druk op de ruimte, het de overheden maar zeer moeizaam af gaat de in vele beleidsnota’s vastgelegde bescherming van waarden ook in voldoende mate in concrete projecten mee te nemen. Mede daardoor dreigen we veel van onze cultuurhistorische en landschappelijke waardes in hoog tempo te verliezen.

Dit probleem speelt eigenlijk in alle projecten waarover we met de overheden in gesprek zijn: het GOL, bestemmingsplan Voordijk 29, bestemmingsplan De Grassen en haar aansluiting op de Meliestraat, de continue druk op het groen en de landschappelijke en cultuurhistorische uitstraling van eigenlijk alle Langstraat linten. Dat laatste betreft wat ons betreft niet alleen de twee Vlijmense linten Meliestraat/Julianastraat/Wolput en de Wilhelminastraat/Achterstraat, maar zeker ook de andere Heusdense linten in Haarsteeg, Elshout, Nieuwkuijk en Drunen. Hetzelfde geldt ook voor de Heusdense Ringdijk.

De Gemeente geeft wel aan dat zij deze waarden wil beschermen, herstellen en ontwikkelen. Maar komt op dit moment nog niet toe aan beschermen, laat staan dat er van herstellen en ontwikkelen sprake is. De door het college opgestelde en door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplannen worden niet of onvoldoende meegenomen in actuele projecten. Maar ook is het opvallend dat, waar de gemeente ‘s-Hertogenbosch regelmatig monumenten en stadsgezichten toevoegt aan haar erfgoed lijst, de Gemeente Heusden dat al (te) lang niet doet. Daardoor gaat veel cultuurhistorisch erfgoed verloren of gaat de omgeving van onze monumenten veel te makkelijk verloren. Zo blijft beleid een papieren tijger.

GOL – HoWaBo 1 – HoWaBo 2: tijd van bezinning lijkt te komen

Door het bestuur werd de stand van zaken betreffende een veelheid aan projecten besproken. Zo stond men stil bij de stand van zaken betreffende het GOL en in het bijzonder de compartimenteringskades van HoWaBo 1 en de ligging van de Bossche Sloot.
Het plan van Het Vlijmens Lint slaat meer water op, beter voor het landschap langs de dijk, bespaart veel onnodige kap van bomen, veroorzaakt veel minder geluid- en zichtoverlast op het Engelermeer, is beter voor het onderhoud van de Bossche Sloot en is veel goedkoper in de uitvoering. En is daarboven veel toekomstbestendiger met het oog op HoWaBo 2.

Het Waterschap heeft inmiddels ook aangegeven dat de plannen van Het Vlijmens Lint op een stevig aantal facetten simpelweg beter zijn dat de huidige plannen. En gegeven de ontwikkelingen van HoWaBo 2 zal met name de toekomstbestendigheid van de plannen van het GOL vanzelf een discussiepunt worden. Bovendien blijken de bestaande plannen niet te voldoen om, ingeval van hoogwater, snel de watercompartimenten te vullen. Waardoor ‘s-Hertogenbosch en de A2 ondanks alle investeringen toch nog natte voeten krijgen. Dat is dan toch wel jammer van de vele miljoenen die aan dat GOL/HoWaBO al zijn en nog moeten worden gespendeerd. Aanpassingen zijn dus volgens alle partijen wel aangewezen.
Het goede nieuws is dat de meeste belanghebbenden bij de planvorming Vlijmen Oost het er inmiddels wel over eens zijn hoe de rondweg, waterwerken, natuur en landschap eigenlijk ingericht zou moeten worden en het dus alleen de vraag is hoe de overstap te maken zonder opnieuw door alle goedkeuringsprocedures te gaan.

Voordijk en De Grassen: gemeente en provincie volgen eigen beleid niet

Deze twee gevallen zijn eigenlijk sterk vergelijkbaar. In beide projecten gaat het om inbreidingsplannen die grote consequenties (kunnen) hebben voor de cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarden in ons gebied en ook met grote gevolgen voor toekomstige projecten door de precedentwerking en verslechtering van waarden. Waardoor de totale bescherming ook naar de toekomst verder af kan nemen, zoals dat al in meer gebieden van de Gemeente Heusden het geval is geweest.

De wijze van inbreidingen staat haaks op tal van beleidsplannen. Zoals de Omgevingsvisie Gemeente Heusden, op de Erfgoednota, de Welstandsnota, de Ontwikkelingsvisie Buitengebied,. En gaat in tegen zowel de Provinciale als gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart , de Interim Omgevingsverordening Noord Brabrant en tegen de intenties van het gemeentelijke Groenstructuurplan. Waarom houdt de gemeente niet meer rekening met de door haar eigen beleidsplannen bij uitvoering van plannen? Soms lijkt het er op dat afdelingen binnen de gemeente geheel los van elkaar werken. Sommige afdelingen schrijven plannen, andere afdelingen realiseren projecten en houden daarbij geen rekening met de geschreven plannen.

Ondanks overleg, zienswijzes, inbreng in de gemeenteraad wordt te weinig geluisterd, overlegd, bekeken hoe het wel kan met behoud van de doelstellingen van een project. Waardoor deze processen onnodig in juridische procedures belanden, terwijl de belangen gegeven de beleidsplannen eerder overeen zouden moeten komen dat verschillen.

Dat het wel kan blijkt uit de samenwerking met betrekking tot de realisatie van een zorgcentrum achter de Vlijmense Dijk. Daar wordt goed samengewerkt tussen projectontwikkelaar, gebruiker, gemeente, Heemkundekring, omwonenden en Het Vlijmens Lint. Het lijkt er soms helaas haast op dat bewoners en belangengroepen effectiever de weg kunnen zoeken naar de projectontwikkelaar dan naar de eigen gemeente. Dat zou toch niet zo moeten zijn.

Het Vlijmens Lint blijft zich sterk ontwikkelen

De afgelopen jaren hebben we ons goed in kennis over de verschillende dossiers over een breed front kunnen ontwikkelen. Daar zullen we de komende jaren mee door gaan. Ook is het de intentie dit jaar te starten met contactpersonen per straat, om zo nog directere aansluiting te krijgen met bewoners en eerder te horen wat er speelt. En uiteraard ons draagvlak te verbreden. Het afgelopen jaar is ons aantal leden en supporters wederom fors toegenomen. We zullen het bestuur versterken met meer bestuursleden en ons netwerk verder uitbreiden in het belang van ons erfgoed en groen.

GOL opnieuw uitgesteld door de Raad van State

Weer minimaal anderhalf jaar uitstel?

Wederom zijn de plannen van de overheden voor het GOL door de Raad van State als onvoldoende beoordeeld. Maar opnieuw krijgen diezelfde overheden van de Raad van State de mogelijkheid maatregelen te nemen, het dossier aan te passen en opnieuw in te dienen. Zij krijgen daar 39 weken de tijd voor, maar daarna volgt weer bestudering van de ingediende plannen, mogelijk nieuwe bezwaren en als het dan allemaal akkoord is het opstarten van de projectorganisatie en het (her)uitvoeren van de voorbereiding van bepaalde werkzaamheden.

De afwijzing van de plannen hebben met name betrekking op stikstof. Zo gebruikt de overheid mogelijk de stikstofrechten van een boerderij die al gebruik heeft gemaakt van de stoppersregeling. De stoppersregeling die dus juist er op gericht was te werken voor stikstofreductie. Zou je dezelfde boerderij twee keer te gebruiken, reken je jezelf te rijk.

Nog steeds geen overzicht wat er gekapt moet gaan worden

Intussen wachten wij nog steeds op een helder overzicht wat er allemaal gekapt zou moeten worden in het kader van het GOL. Alleen al op het grondgebied van de Gemeente Heusden zijn al voor 656 individueel kapvergunningsplichte bomen een vergunning verleend. Bedacht moet worden dat dat er veel meer niet-vergunning plichtige bomen betreft dan vergunning plichtige bomen. Zo zijn er voor een boomvlak in Vlijmen Oost van 167 bomen maar 12 bomen vergunningsplichtig. Alleen op de Spoordijk al om 532 bomen en 785 meter struiken.

Bovendien staan veel bomen niet op het gebied van de Gemeente Heusden, maar op die van de Gemeentes Waalwijk en ‘s-Hertogenbosch. En nog voor lang niet alle te kappen bomen is al een vergunning is aangevraagd. (En in veel reeds verleende vergunningen zijn cruciale fouten gemaakt, zoals verlening van kap voor niet bestaande kadasternummers.

Een voorzichtige schatting zou dus zijn dat het totaal aan te kappen bomen voor het GOL zo’n 1000 individueel kapvergunningsplichte bomen betreft en zo’n 5000 bomen in totaal.

Het Vlijmens Lint vraagt naar dat ogenschijnlijk simpele overzicht wat er al aangevraagd is en wat er nog aangevraagd moet worden aan te kappen bomen al sinds februari 2022, en ook in de gemeenteraad Heusden zijn daar al meerdere keren vragen over gesteld. Maar kennelijk wensen de overheden die opstelling niet te maken.

Nog steeds geen groencompensatieplan

Wat er gekapt moet gaan worden is echter ook de basis voor het groencompensatieplan. Hoewel het Groenstructuurplan Gemeente Heusden en de Verordening Fysieke Leefomgeving duidelijk vereisen dat voorafgaand aan een vergunning duidelijk is hoe er gecompenseerd gaat worden ontbreekt dat in de vergunningen. Dat is niet gebeurd.

De verleende vergunningen stellen: “Er geldt een herplantplicht ter compensatie van de gekapte bomen. Realisatie van de compensatie vindt plaats binnen twee jaar na het einde van de oplevering van de bouwplaats. Compensatie wordt uitgevoerd conform het Ruimtelijk Kwaliteits- en compensatieplan behorende bij Gebieds Ontwikkeling Langstraat. Het Ruimtelijke Kwaliteits- en Compensatieplan moet voldoen aan het Groenstructuurplan Gemeente Heusden. Compensatie is ook mogelijk door een bijdrage in een compensatiefonds.”

Maar er is geen Ruimtelijk Kwaliteit- en compensatieplan. Er is uitsluitend een Ruimtelijke Kwaliteitsplan en dat beschrijft veel over de kwalitatieve uitgangspunten van het GOL. Maar geeft totaal niet aan wat er waar gekapt gaat worden, hoeveel gecompenseerd wordt, hoe de compensatie er zelf in grove lijnen uitziet of welk deel binnen het plan wat er niet binnen het plan gecompenseerd zou moeten worden en hoeveel elders monetair gecompenseerd zal gaan worden. Ook geeft zij niet aan hoe de compensatie gemonitord wordt.

En de individuele vergunningen geven daarbovenop niet aan hoe de compensatie er dan qua volume en kwaliteit uitziet of wat de monetaire waarde is van wat er niet binnen het plan gecompenseerd kan worden. Zodat elke duidelijkheid voor niet alleen voor de burger, maar ook voor de overheid intern ontbreekt.

RvS N65 Vught – compensatieplan vereist

Intussen heeft de Raad van State in de zaak met betrekking tot de N45 onder andere geoordeeld dat: “De Afdeling begrijpt de wens van de raad om bij de uitvoering van het plan enige ruimte te hebben voor het preciseren van de compensatie van het te verwijderen groen, maar stelt voorop dat een plan voldoende rechtszekerheid moet bieden voor alle betrokken partijen, ook voor de appellanten die zich bekommeren om het groen in de gemeente.” en “Gelet op het voorgaande is de Afdeling van oordeel dat de raad plan 1, vanwege het ontbreken van een voorwaardelijke verplichting over de omgang met het groen, voor zover het verdergaande verplichtingen betreft dan die al op grond van andere wettelijke bepalingen gelden, zoals bijvoorbeeld op grond van de APV en Wnb, heeft vastgesteld in strijd met een goede ruimtelijke ordening en de rechtszekerheid.”

Kortom door zoveel bomen te willen kappen zonder dat er een duidelijk compensatieplan is begeeft de overheid zich niet alleen wederom op glad ijs, maar zou zij dat zelf ook niet moeten willen vanwege een gebrekkig proces aan ruimtelijke ordening. En dat nog afgezien van de vele fouten in de reeds verleende vergunningen, die ongetwijfeld weer aan het bod zullen komen bij de nieuwe aanvragen.

Meer voortgang en beter resultaat in de constructieve modus

Het Vlijmens Lint is duidelijk: we moeten door met de goede delen van de plannen en tegelijkertijd de (evidente) omissies oplossen. Als er niet gekapt hoeft te worden, doe dat dan ook niet. Voer geen plannen uit waarvan je weet dat ze niet toekomstbestendig zijn omdat er inmiddels gewijzigde inzichten of omstandigheden naar voren zijn gekomen. Maak helder waar je wat wil compenseren en hoe je de realisatie gaat monitoren.

En ga met open vizier in gesprek met partijen die ook goede ideeën hebben, in plaats over hen te heen te willen denderen. Wat dat leidt nu al hele lange tijd niet tot de gewenste resultaten en gaat dat ook niet doen.

Ontwikkel ook een plan B dat, eventueel in delen, wel al gerealiseerd kan worden. Vooruitlopend op het GOL of zodat je direct door kan als het GOL in de volgende ronde definitief niet door gaat. In Vlijmen Oost denken we er zo uit te zijn met een paar oplossingen, waarvan bijvoorbeeld het Waterschap zegt dat door ze met haar beperkte wijzigingen simpelweg beter zijn dan de plannen die nu in de boeken staan.

Kortom laten we de komende periode benutten om te kijken wat wel kan!
Zodat de spade zo snel mogelijk de grond in kan.

Visie deskundigen op inpassing Voordijk 29a stroken met ideeën Vlijmens Lint

Visualisatie door architect

Op verzoek van Het Vlijmens lint heeft een architect een meer realistische visualisatie gemaakt van de effecten van het nieuwe bestemmingsplan op de Voordijk. Deze visualisatie leidt bij menigeen tot grote ongerustheid, omdat nu pas helder wordt wat het effect van de plannen in concreto gaat zijn. Wij nodigen de kijker graag uit om voor zichzelf te bepalen deze bouw qua stijl en volume passend is voor de Voordijk.

Impressie van mogelijke realisatie bouw conform bestemmingsplan Voordijk 29a.
Het oranje pand onder aan de foto linksonder is de wederopbouw boerderij. Deze valt sterk weg in het zicht.

U kunt hiermee beter beoordelen of de gemeente Heusden niet tegen haar eigen beleid ingaat bijvoorbeeld van de recent door haar vastgestelde Omgevingsvisie 2022: “We zetten in op het behoud van het aanwezige erfgoed in de gemeente. Dat doen we onder andere door aantasting van de omgeving rondom erfgoed te voorkomen. Door ook de omgeving (biotoop) van een monument te bewaken kan aantasting van het aanzicht en de waardering van het monument voorkomen worden”.
Of hoe conform de Omgevingsvisie Buitengebied 2010 zij bijdraagt aan haar beleidsdoelstelling:“Daarbij wil de gemeente Heusden ook de landschappelijke kwaliteiten en de historische structuren behouden en waar mogelijk versterken. Enerzijds door bestaande gebieden te beschermen, anderzijds door nieuwe landschapsversterkende ontwikkelingen te stimuleren”
En of er wel sprake van is dat “Daar waar de historie zicht- en voelbaar is dient deze met respect behandeld te worden.” zoals de Welstandsnota 2019 vereist.

Of dat de bouw in gaat tegen het beleid van de Provincie Noord-Brabant dat stelt dat een bestemmingsplan in de groen-blauwe mantel: “borgt dat een ontwikkeling gepaard gaat met een positieve bijdrage aan de bescherming en ontwikkeling van de ecologische waarden en kenmerken en landschappelijke waarden en kenmerken.”. En dat duurzame stedelijke ontwikkeling nabij Nauur Netwerk Brabant “plaatsvindt in samenhang en in evenredigheid met een groene en blauwe landschapsontwikkeling binnen het gebied of de naaste omgeving;”

Beoordeling door Landschapsarchitect

De landschapsarchitect is helder na een studie van het gebied. Hij stelt dat: ” Landschappelijk is de dijk een bijzonder krachtig element dat het landschap verdeelt in het groen en blauw van de natuur en agrarische doeleinden enerzijds en de landelijke, groene dorpse bebouwing opgetrokken achter de dijk. De bebouwing bestaat in sterke mate uit traditionele lage dijkbebouwing, veelal met rietgedekte zadeldak constructies en daarvan is ook in sterke mate sprake in de directe omgeving van het hier betreffende plan. Saillant is ook de wederopbouwboerderij in welke tuin het plan gesitueerd is.”

Hij is ook van mening dat geen bebouwing het beste zou zijn gezien het feit dat het plan de dijk in zijn algemeenheid zowel het bouwkundige als de landelijke groene uitstraling van de dijk aantast. Hij acht het contrast met de omliggende boerderijen niet in lijn met geformuleerde intenties in beleidsnota’s.

Met betrekking tot het plan zegt hij onder meer dat de voorgestelde zelfstandige ligging van de woning distantieert zich, midden op de kavel, van alle omliggende bebouwing en blokkeert de zichtlijn vanaf de dijk op de wederopbouwboerderij Voordijk nr. 29. Ook vindt hij dat het nieuwbouw voorstel is te kort op het dijklichaam gesitueerd waardoor het vloerpeil te hoog en de voorgevel zich erg opdringerig aan de Voordijk presenteert. En dat de woning qua bouwmassaliteit niet past bij de reeds bestaande woningen. En er ten onrechte geen eisen zijn gesteld op het gebied van parkeren achter de woning of achter een haag waardoor het gewenste landelijke karakter onnodig extra wordt aangetast.

Hij formuleerde bovendien een aantal eisen als wèl tot bouw besloten zou moeten worden en maakte met visuele schets duidelijk dat met aanpassingen sterke verbeteringen doorgevoerd zouden kunnen worden.

Historisch onderzoek buurtschap

De meeste rijks- en gemeentemonumenten in het buitengebied van de gemeente Heusden dateren van het Monumenten Inventarisatie Project van 1998. Daarna is er behalve door Heemkundekring Onsenoort nooit meer aandacht gegeven aan andere historische gebouwen in onze gemeente. Tijdens de inventarisatie van de waarden van de historische Langstraat linten liepen we al tegen veel mooie voorbeelden van met name oude kopgevelboerderijen aan, die veelal geen status hadden als monument, maar veelal wel mooie gevels met veel detail kennen en een fraaie structuur met bijvoorbeeld oude leilindes. We hebben dat gemis aan status al eerder aangekaart bij de gemeente.

Kennelijk was de destijdse inventarisatie meer gericht op voorname landhuizen als mooie boerderijen, die er toen wellicht nog voldoende waren in de gemeente. En dat was wellicht nog in versterkte mate van toepassing voor de typische dijkhuizen.

Dat speelt denken wij ook in sterke mate voor de boerderijen langs de Voordijk in zijn algemeenheid en die rondom Voordijk 29 in het bijzonder. Er staan daar vier oude rietgedekte boerderijen, waarschijnlijk van (begin) 19e eeuw. Maar waar de historie onvoldoende bekend is. Dat wordt nu alsnog uitgezocht door Heemkundekring Onsenoort. Zo gauw dat is uitgezocht zullen wij ook dat met u delen.

Een van de rietgedekte boerderijen vlak naast Voordijk 29. Deze boerderij is door Notaris Tacx verkocht in 1894.
Uit originele tekeningen blijkt dat de vorm van de boerderij in grote lijnen intact zijn gebleven

Raad van State

Ons beroep bij de Raad van State heeft wat vertraging opgelopen vanwege familiaire omstandigheden bij onze advocaat. Zie ook deze link. Wij zijn voornemens op korte termijn dat alsnog te doen en houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.

Dank voor 2023 en een vruchtbaar 2024 toegewenst!

We hebben 2023 weer achter ons gelaten en kunnen dus de balans gaan opmaken. U kunt dat zelf doen door nog eens door de berichten tijdslijn te lopen, die hieronder te vinden is.

Wat ons betreft hebben we in 2023 veel bereikt voor de doelen die we nastreven: het zorgen dat de kwaliteit van onze landelijke omgeving goed blijft door het erfgoed en groen in onze omgeving te beschermen, te herstellen, maar vooral ook waar mogelijk verder te ontwikkelen. We zijn daartoe samen met onze partners druk in de weer geweest en die willen we hier dan ook graag bedanken voor het afgelopen jaar. De Bomenstichting, de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, IVN ‘s-Hertogenbosch, Brabantse Milieu Federatie, Heemkundekring Onsenoort, Federatie Behoudt de Langstraatspoorbruggen, Stichting Van Gol naar Beter, historisch bouwkundige Bart Beaard en last but not least landschapsarchitect Bob van der Vliet.

We zijn natuurlijk vooral veel bezig met verschillende aspecten van ruimtelijke ordening. De diverse overheden hebben daarbij het primaat en het is belangrijk in een vroeg stadium het overleg met de overheden te voeren. Voor de overheden met hun verschillende complexe prioriteiten en afwegingen is dat niet altijd makkelijk en soms schuurt het ook wel eens. Hoewel niemand daarop eigenlijk zit te wachten hoort het er soms wel bij om zaken scherp te krijgen: zonder wrijving, geen glans.
We merken dat de samenwerking met de verschillende afdelingen van de Gemeente Heusden, het Waterschap Aa en Maas en de Provincie Noord-Brabant al gaande het proces steeds beter worden en we willen de overheden dan ook bedanken voor hun geduld met ons, ook al botst het soms even, vooral als de infrastructurele trein al vetrokken is, voordat er goed overleg is geweest. Wij zullen ons blijven inzetten voor de oude Langstraat straten die we in Vlijmen nog rijk zijn, de dijken en de mooie polders.

We bedanken ook de diverse gemeenteraadsleden die veel van hun vrije tijd hebben willen opofferen voor het algemeen belang. We beseffen ons dat de belangen die wij nastreven maar een klein deel van hun totale takenpakket behelst, maar constateren dat er toch veel belangstelling en ondersteuning gegeven wordt door de gemeenteraadsleden voor deze materie.

Als laatste willen wij ook graag onze vrijwilligers, leden en donateurs bedanken voor hun steun in het afgelopen jaar. Wij kunnen onze doelen niet bereiken en de vereniging niet draaien zonder die steun. Met de leden de balans opmaken zullen we definitief doen op de jaarvergadering die voor onze leden dit jaar op 27 februari gepland staat.

Voor nu wensen wij u een gezond en voorspoedig 2024 toe en we hopen u snel te zien in dit nieuwe jaar!

Beroep bij Raad van State over Voordijk 29

Belang Ringdijk en Voordijk staat niet ter discussie

Het belang van de Ringdijk rondom het Eiland van Heusden wordt breed gedeeld. Niet alleen door verschillende belangengroepen, maar ook door Gemeente en Provincie. Zie ook ons eerdere bericht. Zeker met toenemende druk op de ruimte denken wij dat het van groot belang is goed te definieren welke aspecten van onze omgeving we van grote waarde vinden en daarom binnen alle plannen die ook gerealiseerd moeten worden willen beschermen en waar mogelijk willen herstellen en verder door willen ontwikkelen. De historisch Voordijk is een belangrijk onderdeel aan de oostzijde van de Ringdijk en daar willen we dan ook extra zuinig op zijn. En dat is eigenlijk prima vastgelegd.

Maar praktijk is weerbarstig

De Voordijk zou conform de aanwijzing in de Omgevingsvisie van de Gemeente Heusden, de Cultuurhistorische kaart van zowel Gemeente als Provincie, de Welstandsnota van de Gemeente beschermd moeten zijn. De dijk vormt volgens de Gemeente ook een belangrijke groene verbinding tussen de kern en het buitengebied.
Maar diezelfde Gemeente verleent toch medewerking aan een bestemmingsplan wijziging om de bouw van een veel te hoog bouwwerk pal voor en naast veel lagere historisch boerderijen toe. En dreigt naar onze mening hiermee tevens een precedent te scheppen, waardoor ook naar de toekomst de verschraling van de deze belangrijke dijk dreigt. Zie hierover dit bericht.

Reactie op zienswijze Vlijmens Lint veel te mager

Wij hebben dit ook aangegeven in onze zienswijze op dit bestemmingsplan. Als reactie vermindert de Gemeente ineens het belang van de dijk: “De dijk en omgeving zijn kenmerkend. Maar dat geldt niet minder voor de andere dijken in onze gemeenten met de daarbij behorende bebouwing.” 

Zowel met betrekking tot het onderschreven cultuurhistorische belang als het belang van de groene verbinding wordt wat ons betreft te licht omgesprongen: “Langs de Voordijk wordt inderdaad ingezet op het versterken van de groene verbinding tussen de kern en het buitengebied. Dit betekent niet dat er helemaal geen woningbouw mogelijk is. Dit versterken kan bijvoorbeeld ook worden vormgegeven door het realiseren van meer groen in de openbare ruimte of het toepassen van bepaalde vormen van bestrating. “ We moeten dan maar hopen dat dat later, en onafhankelijk van de nu gekozen wijziging, gerealiseerd wordt. En ook daadwerkelijk beschermt, herstelt en ontwikkelt.
En “De terechte vermelding van de Voordijk en een aantal bouwwerken op de cultuurhistorische waardenkaart, waarop ook de andere dijken en andere cultuurhistorische bouwwerken in de gemeente zijn vermeld, maakt deze dijk met bouwwerken niet meer bijzonder of unieker dan die andere dijken. ” Ja prima dat er ook andere dijken of monumenten worden vermeld, maar die hopen we hopelijk toch ook letterlijk in hun waarde te houden als we ze belangrijk vinden?

Ook wordt de precedent werking hier door de gemeente fraai in beeld gebracht: “De vermelding betekent niet dat er geen woningbouw mogelijk is. Aan de Voordijk is al een mix aan historische bebouwing en modernere bebouwing aanwezig.” Er staat welgeteld nu één modern huis met genoemde nok- en daghoogte en dat huis staat totaal solitair langs de dijk met veel groen er om heen. Dit huis komt pal in de voortuin van een mooie wederopbouwboerderij en direct langs een buurtschap van lage rietgedekte boerderijen, allen individueel vermeld op de cultuurhistorische waardenkaart. Als dit kan, wat kan dan in het vervolg niet met deze redenering in het hoofd en wat houden wij als samenleving op het eind dan over aan omgevingskwaliteit?

Ook de werking van de welstandsnota wordt serieus door de Gemeente in twijfel getrokken: “De welstandsnota vermeldt de Voordijk alleen als zijnde een voorbeeld van dijkbebouwing in Vlijmen. De welstandsnota blijft onveranderd op dit perceel en de rest van de Voordijk van toepassing. Met dien verstande dat deze bepaalt dat dit gebied welstandsvrij is geworden vanaf 2019.” Dus de Gemeente beschrijft de Voordijk nota bene als een voorbeeld van de mooie dijkbebouwing in haar Welstandsnota, geeft daar ook een status aan: H.1.a voor het eerste stuk (waar veel minder historische bebouwing staat), H.1.b voor het direct daarop volgende stuk, waar het hier over gaat. De mindere waardering heeft waarschijnlijk te maken met de gevolgen van inpassingsplannen, zoals dat ook het geval is met het westelijke deel van de Haarsteegsestraat. En haalt vervolgens de welstandtoetsing weg voor H.1.b. Wat overigens niet aangeeft dat het gebied daarmee niet belangrijk meer is, want de meeste gebieden hebben helemaal geen classificatie en dit gebied wel. Maar stelt in een nieuw bestemmings-inpassingsplan waarbij het heel eenvoudig is extra eisen te stellen, deze eisen niet. Wat is dan de waarde van H.1.b in de Welstandsnota nog?

Als klap op de vuurpijl stelt de gemeente: “Het oprichten van een nieuwe woning doet geen afbreuk aan cultuurhistorische waarden van bestaande bebouwing. De nieuwe woning wordt stedenbouwkundig ingepast.”
Daar kijken wij en onze landschappelijke deskundigen, maar waarschijnlijk elke voorbijganger en leek, totaal anders naar. Een gebouw van 8 meter nokhoogte en 6 meter goothoogte pal voor en naast boerderijen met een nokhoogte van 5 meter en goothoogte van 2 meter doet simpelweg heel veel afbreuk, en dat doet het verlies van de groene omgeving rondom deze historische gebouwen ook.

Wij kunnen er dus ook te weinig op vertrouwen dat: “Bij een verzoek om nieuwe woningbouw wordt o.a. getoetst aan bovengenoemde beleidsdocumenten. Daarnaast wordt de planologische en milieukundige inpasbaarheid beoordeeld. Daarmee is voldoende geborgd dat er geen precedentwerking of een kwalitatieve verslechtering van de Voordijk ontstaat.” Want als dit geval nu al zo wordt beoordeeld, dan zal dat na de bouw van dit pand duidelijk niet beter worden.

In beroep bij Raad van State

De kennelijke druk van de projectontwikkelaar om de voortuin te gelde te maken en zo het aantal woningen in Vlijmen met één woning te verruimen gaat wat ons betreft dus te veel in tegen het algemeen belang als verwoord in de eigen beleidsplannen. Wij vinden dat er dus geen goede afweging plaatsgevonden door de mogelijkmakers. Wij hebben de wethouder dan ook laten weten bezwaar te zullen maken bij de Raad van State om die afweging te laten toetsen. En zullen tegelijkertijd kijken of een acceptabele oplossing voor nu en naar de toekomst toe mogelijk te bereiken is in samenspraak met gemeente en projectontwikkelaar om de procesgang indien mogelijk alsnog af te breken. We zitten er immers niet op te wachten, het kost ons en de gemeente tijd en geld, maar we vinden na rijp beraad dat we dat toch moeten doen.

Wij doen dat om dit specifieke geval maar ook om de waarde van beleidsplannen te toetsen. Want wij besteden veel tijd om input te leveren aan beleidsplannen, maar als daar bij nieuwe of te wijzigen bestemmingsplannen, ook na het geven van zienswijzen, geen effect heeft dan doet zich de vraag voor wat de waarde is van die beleidsplannen. Wij denken dat uitvoering conform de plannen zou moeten plaatsvinden en zijn, anders dan wellicht de gemeente, van mening dat daarvan tot nog toe (te) weinig sprake is.

De bewustwording van echte participatie van alle partijen is ook van belang. We zien dat wanneer belanghebbenden zoals omwonenden en Het Vlijmens Lint vroegtijdig serieus worden betrokken en echt kunnen participeren (en dus niet participatie voor de bühne), processen veel makkelijker en dus sneller worden doorlopen. Wordt die fase gemist dan volgt vaak een trager en moeizamer proces. Dat het anders kan laat het geval zien met de Vlijmense dijk 67, waar een veel groter inpassingsplan wel soepel verloopt mede omdat er partijen (projectontwikkelaar, gemeente, omwonenden, Vlijmens Lint) vroegtijdig met elkaar in gesprek zijn. Dat lijkt ons dus een betere vorm van samenwerking naar de toekomst toe. Een mooi voornemen voor het nieuwe jaar?

Gol weer uitgesteld, ruimte om alternatieven nu echt te realiseren?

Beslissing Raad van State nu in februari

De Raad van State heeft haar beslissing betreffende de bezwaren tegen het GOL wederom uitgesteld. Een uitspraak wordt nu in februari verwacht. De bezwaren betreffen onder andere de stikstofgevolgen en de verkeerskundige afhandeling van het GOL.

Alternatieve uitvoering meer kans?

Het Vlijmens Lint is voorstander van een goede verkeersafwikkeling, wateropslag en natuurontwikkeling van de oost-kant van Vlijmen. Zoals die in grote lijnen in het Gol is voorzien. Wij hebben er echter problemen dat uitvoering veel slechter uitpakt dan tijdens de planvorming voorzien en gepresenteerd is aan bewoners en volksvertegenwoordigers. Zo gaat er veel meer landschap en natuur verloren dan is afgesproken en is de groencompensatie vooralsnog volstrekt onduidelijk.

Het Vlijmens Lint heeft verschillende alternatieven aangedragen die veel betere invulling geven aan de doelstellingen van het Gol, en bovendien veel minder geld kosten. En bovendien ook meer toekomstgericht is met het oog op HoWaBo2. De hogere kwaliteit van ons alternatief wordt inmiddels ook bevestigd door het Waterschap Aa en Maas. De alternatieven betreffen met name de betere ligging van de compartimenteringsdijken en de ligging van de Bossche Sloot.

Blauw: loop Bossche Sloot, Rood: nieuwe randweg, Groen: compartimenteringsdijken. Dijk langs het Engelermeer onder aan te leggen fietspad zodat er veel minder geluid en zichtoverlast is voor natuur en recreanten aan het Engelermeer.

Verouderde kapvergunningen intrekken

Door het alternatieve plan hoeft veel minder natuur en landschap aan de oostzijde van Vlijmen te verdwijnen en hoeven er veel minder bomen te worden gekapt. Voor veel van deze bomen zijn jaren geleden al een kapvergunning verleend. In tegenstelling tot landelijke, regionale en gemeentelijke regels is dat echter niet vergezeld gegaan met een deugdelijk groencompensatieplan. Ook zijn er in onze opinie ook nogal wat fouten gemaakt in de verleende vergunningen. Normaal vervalt een kapvergunning automatisch na 1 jaar, maar bij de verlening is in dit geval geen einddatum gesteld. Wel is men gestopt met het aanvragen van nieuwe vergunningen. Om deze redenen heeft Het Vlijmens Lint samen met drie andere organisaties het verzoek gedaan alle verleende, verouderde kapvergunningen in het kader van het Gol in te trekken. Het college moet over dat verzoek een besluit nemen.

Na aanpassingen zo snel mogelijk starten met Gol

Als de ligging van de dijken en de Bossche Sloot aangepast worden en er is een deugdelijk groencompensatieplan kan het Gol wat betreft het Vlijmens Lint zo gauw mogelijk starten. Wij vragen hier al lange tijd om, dus wat ons betreft gebruiken we de extra tijd om deze laatste issues nu door te voeren. Provincie, Waterschap, Gemeente en Het Vlijmens Lint zijn het eigenlijk over al deze punten wel eens geloven wij. Het lijkt alleen al lange tijd vast te liggen op procedures en dat is jammer. Wat daar is niemand bij gebaat en dat houdt ook een hoop andere discussies te veel op.

Beschermen, herstellen, ontwikkelen!

Grote druk op de ruimte vereist actieve politiek

Er is een enorme maatschappelijke druk op de aanwezige ruimte: de groei van de bevolking en bedrijven vereisen meer woningen, meer wegen en infrastructuur, meer scholen en andere voorzieningen. Ook is er meer vraag naar ruimte vanuit klimaatgerichte veranderingen zoals wateropslag, stikstof en extensieve landbouw, maar ook ruimte voor zonneparken en windmolens.

Er ontstaat dus steeds meer druk op de inpasbare ruimte op groen, zowel vanuit de overheid als vanuit de particulier. Een reactief beleid van bescherming van te behouden cultuurhistorische, landschappelijke en natuurwaarden werkt dan niet meer.

Beschermen werkt niet (meer)

We hebben inmiddels moeten constateren dan zelfs als een gebied beschermd lijkt te zijn omdat bijvoorbeeld dijk en de gebouwen op de cultuurhistorischische lijsten staan, het gebied een welstandsklasse H.1.b heeft (er zijn maar drie klasses H.1.a, H.1.b en geen status), de dijk een onderdeel is van de te koesteren ringdijk van het Eiland van Heusden er toch geen bescherming is. En daar waar de niveaus nog hoger zijn in praktijk er ook maar vaak zeer beperkte bescherming blijkt te zijn.

Wij zien daarnaast door salami-effecten (elke keer een plakje minder) dat waarden ondanks de bescherming in beleidsplannen zoals de Omgevingsvisie, Cultuurhistorisch plan, Welstandsnota, Groenbeleidsplan toch steeds verder aangetast worden. Door te lage bescherming treden negatieve effecten op, de waarden worden minden uniek en de bescherming kan wel verlaagd kan worden of zelfs vervallen.

In de Omgevingsvisie geeft de gemeente aan dat zij de waarden van bijvoorbeeld de Langstraat linten en historische dijken niet alleen wil beschermen, maar ook wil herstellen en ontwikkelen. Wij denken dat een actieve politiek van ontwikkeling inderdaad de aangewezen weg is. Dit omdat de druk van de maatschappelijke opgaven van bouwen en energietransitie zo groot is dat zonder actief beleid dat zonder meer ten koste gaat van wat we als groene gemeente nu juist willen behouden. En cultuurhistorie dient wat ons betreft altijd ingebed te zijn in haar landelijke omgeving en natuurlijke biotoop.

Het gaat er dus om nu ook de visie op erfgoed en groen om te zetten in een geborgde uitvoering. Dat lukt alleen om niet alleen hard te kiezen waar je wat waarom wil behouden, maar ook te kijken hoe je de ontwikkeling daarvan wil borgen binnen de bestaande andere opgaven die je als gemeente hebt. Door het samenspel van lange termijn en actuele urgente ontwikkelingen samen te laten gaan houden we een mooie waardevolle omgeving over.

Zonder het bijbehorende groen verliezen de aanwezige monumenten een groot deel van hun waarde. Juist de combinatie zorgt voor de kwaliteit.

Goede leefomgeving zorgt voor positieve ontwikkeling

Een mooi landschap met ingebed erfgoed heeft een zeer positieve bijdrage heeft voor leefomgevings kwaliteit en welbevinden van bewoners en bezoekers. De goede kwaliteit en welbevinden en de bijbehorende trots op de omgeving stimuleert de maatschappij over een breed front en moet dus gestimuleerd worden voor een positieve ontwikkeling van die maatschappij. Dat is ook de filosofie achter het van Gogh nationaal park, waar de Gemeente Heusden in participeert. Dat duidt dat voor de maatschappelijke en economische ontwikkeling van zuid-oost Brabant erg gediend is bij een mooie omgeving waarin bewoners pretting kunnen wonen, werken en recreëren. En dus inzet om een goede planning van bedrijvigheid en groen.

Dat wordt ook landelijk zo gezien en de nieuweOmgevingswet geeft daar ook uiting aan. Omgevingskwaliteit wordt gedefinieerd als het samenspel van cultureel erfgoed, architectuur, stedenbouw, landschap en natuur. En bij die kwaliteit gaat om beschermen, bewaken, benutten en verder ontwikkelen van de leefomgeving. De gemeente geeft dat ook aan in haar Omgevingsvisie 2023 voor de Gemeente Heusden.

Bescherming èn ontwikkeling leefomgeving dus key

Wij geloven dus dat er een meer holistische benadering moet komen van de samenhang van aanwezige cultuurhistorische en landschappelijke waarden. Van rood (gebouwen), groen en blauw (waterpartijen, sloten, wielen). En dat start met een goede integrale inventarisatie, waar dat nu in de beleidsplannen te veel gesplitst lijkt te gebeuren.

  • •Wat is er bijzonder? Waarom?
  • •Wat moet er dus beschermd worden?
  • •Waar liggen kansen ter verbetering van bestaande waarden?
  • •Hoe kunnen gewenste nieuwe maatschappelijke opgaven verwerkt worden, met een verbetering van de waarden en behoud van de aanwezige?

Het Vlijmens Lint heeft de draai al gemaakt en zet vol in op het ontwikkelen van een visie op onze landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Dat doet zij met de inventarisatie van waarden van het Langstraat lint Meliestraat/Julianastraat/Wolput, in de ontwikkeling van de gedachte van de Groene Rivier en meer recentelijk in haar activiteiten rondom de Ringdijk om Het Eiland van Heusden en daarbinnen de Voordijk. En wij doen dat met onze partners zoals Heemkundekring Onsenoort, Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden en natuurlijk de bewoners.

Deze luchtfoto van de vesting Heusden is een goede illustratie van de kracht van de combinatie van erfgoed, groen en water. De som is veel groter dan de losse onderdelen.

Oproep tot aandacht voor uitvoering van plannen

Wij roepen het college, de verschillende beleidsambtenaren, gemeenteraadsleden en fractieondersteuners ook veel nadrukkelijker de discussie te voeren niet alleen wat we willen beschermen, herstellen en ontwikkelen, maar vooral ook hoe we dat in praktijk nu gaan doen. Daarmee de goede visies vooral ook duidelijke handen en voeten geven en te voorkomen dat we in het bereiken van maatschappelijk doelen de discussie veel te veel achteraf krijgen met allerlei procedures als gevolg.
Want nu houden we aan al het werk wat er gepaard gaat met de inspraak van burgers en belanghebbenden te vaak een slecht gevoel over. De te beschermen en ontwikkelen waardes leggen uiteindelijk toch vaak het loodje, de procedures zijn taai en stroperig en leiden te vaak tot een dispuut en kosten aan alle kanten veel te veel tijd en geld.

De landschappelijke waarde van de Voordijk is , net als de rest van de Ringdijk om het Eiland van Heusden, een combinatie van groen, blauw en rood.
Er dient een duidelijkere uitwerking te komen van het beleid om deze kwaliteit van de ringdijk steeds een stukje te versterken.

Het kan wel en we beginnen het te leren!

Inmiddels zijn er een aantal goede voorbeelden en een aantal processen die goede hoop geven dat we wel op de goede weg zijn.
In een wat kleiner project betreffende de Vlijmense Dijk 67 wordt vanaf een vroege fase goed samengewerkt tussen de Projectontwikkelaar VB2 Vastgoed, de Gemeente Heusden en Het Vlijmens Lint.
Met betrekking tot de compartimenteringsdijken en de ligging van de Bossche Sloot hebben we het gevoel dat we nu eindelijk een goede discussie voeren met het Waterschap Aa en Maas. Laat in het proces en dat maakt het lastig, maar wel een goede bereidheid serieus te kijken naar alternatieven. En duidelijke afspraken dat bij HoWaBo 2 vanaf het begin goed te kijken wat mogelijkheden en gevoeligheden zijn.
En met betrekking tot de herinrichting van de Julianastraat hebben we een luisterend oor van de Gemeente Heusden ondervonden voor de waardes van het lint, hebben we tekeningen van kabels en leidingen gekregen en hebben wij afspraken gemaakt de ideeën van de landschapsarchitect met de gemeente te delen.

Kortom, door het te doen krijgen we hopelijk steeds vaker een win-win situatie voor iedereen.

Analyse welstandscriteria en haar toepassing

Belang welstandscriteria en de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit

In het kader van de inventarisatie van de waarden van Langstraat lint Julianastraat/Meliestraat door Heemkundekring Onsenoort en Het Vlijmens Lint in samenwerking met landschapsarchitect Bob van der Vliet hebben wij ook besloten de welstandscriteria en de toepassing daarvan in het lint nader te onderzoeken.

De Gemeente Heusden zet immers in op: “Ontwikkelingen nabij of aansluitend aan karakteristieke dorpslinten worden in samenhang met het welstandsbeleid van de gemeente uitgewerkt. Het doel is om de kenmerkende structuren van deze linten, daar waar dat kan, te behouden, versterken of te herstellen.”. En inpassingen en wijzigingen aan infrastructuur zijn enerzijds kansen om te versterken en te herstellen, anderzijds bedreigingen indien deze niet op een goede wijze worden gerealiseerd. De commissie Ruimtelijke Kwaliteit (CRK) heeft een belangrijke rol in dat proces. Zij beoordeelt aan de hand van de welstandscriteria zoals die zijn opgenomen in de Welstandsnota 2019 of nieuwe panden of majeure verbouwingen voldoen aan de criteria. Maar:

  • Zijn de crirteria wel voldoende onderscheidend en specifiek voor de inpassingen in het lint?
  • Is de realisatie van de huizen ook conform de vastgestelde criteria, past de CRK ze ook correct toe?

Werkwijze voor de check

Als werkwijze hebben de partijen de lijst van criteria van de Welstandsnota vertaald naar een scorelijst, waarbij alle criteria zijn gesplitst en gescoord konden worden. Met deze lijst zijn een aantal beoordelaars individueel een zestal relatief nieuwe inpassingen/vervangingen gaan scoren. Beoordelaars variëren tussen zowel professionals als meer dan gemiddeld geïnteresseerde amateurs. Onderstaande zes recente panden zijn daarbij beoordeeld:

Criteria zijn goed bruikbaar, beperkte uitbreiding op zijn plaats

De beoordelaars waren van mening dat de criteria in zijn algemeenheid goed bruikbaar om een geschikte inpassing te maken. Daarmee kunnen de effecten van een beoordeling voor het belangrijkste deel goed ingevuld worden (85-90%). Er zijn geen onnodige criteria, in het gebruik was de splitsing tussen hoofdaspecten en deelaspecten wat lastig.

Er was grote overeenstemming tussen beoordelaars met betrekking tot de beoordeling, zowel op de totaal beoordeling (passend of niet), als op de losse criteria. In die zin werken de criteria dus ook goed. Wij vonden zelf het gebruik van een scorelijst goed werken, dat zou mogelijk nog meer het geval zijn als er ook gewichten aan de criteria gehangen worden.

Wat betreft de criteria zouden er wat ons betreft wel uitbreiding van de criteria wenselijk zijn op het gebied van:

  • Behoud van het ensemble van groen en gebouw. Dit zou leiden tot nadere eisen voor wat betreft de ruimtelijke inpassing en het creëren van groen in de vorm van bomen en hagen versus parkeerterreinen en hekken. Vaak is de verhouding perceel en bebouwing niet in verhouding en de verstening te groot gegeven het karakter van het lint. Deze toevoeging is ook in lijn met het nieuwe denken in termen van erfgoed en de nieuwe omgevingswet.
  • Een wat verdere uitsplitsing betreffende de detaillering van dak, gevel, daklijst en kozijnen. Zowel op het gebied van gebruikte materialen als kleurgebruik. Op deze aspecten zien we dat daar veel van de laatste inpassingen verbetering mogelijk was geweest, bijvoorbeeld door af te zien van glanzende moderne dakpannen of te dominante witte omlijstingen en kozijnen.

Toepassing van criteria wel een punt van nadere discussie

In een viertal gevallen voldoen nieuwe inpassingen in voldoende of hoge mate aan de criteria. Op elementen hadden er wel aanvullende verbetering suggesties of – eisen gesteld kunnen worden.

In een tweetal gevallen voldoen de inpassingen niet of duidelijk onvoldoende aan de geformuleerde eisen en hadden ons inziens terugkijkend niet goedgekeurd mogen worden gegeven de criteria. Daarbij zou het, met oog op toekomstige aanvragen, dus interessant zijn na te gaan waar in het proces daar anders gehandeld had kunnen worden. Was de goedkeuring achteraf niet goed of was de uitvoering van het goedgekeurde niet conform ingediend plan? En waarbij wij ons realiseren dat het makkelijker beoordelen achteraf dan vooraf zoals dat door de commissie het geval is.

Geen toetsing bij meer fundamentele wijzigingen?

De getoetste Welstandscriteria zijn gemaakt voor toetsing door de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit ter beoordeling van ingediende omgevingsvergunningsaanvragen binnen genoemde welstandsgebieden met klasse H.1.a.

Er zijn geen Welstandstoetsingscriteria voor meer fundamentele aanpassingen in, aansluitend of nabij de bestempelde gebieden, zoals in geval van infrastructurele wijzigingen, herinrichting straat of plein, wijziging van bestemmingsplannen, ontwikkeling van nieuwe bouwlokaties aansluitend, of nabij de welstandsgebieden. Het is voor een objectieve beoordeling van deze veel voorkomende plannen wel wenselijk een lijst te maken en gezien het effect van de impact toe te passen op zowel gebieden met status H.1.a en H.1.b.    

Conclusie en vervolg

  • De criteria van de Welstandsnota 2019 zijn in zijn algemeenheid goed en bruikbaar. Zij zouden wel een update kunnen gebruiken mbt aandacht het groen karakter, passend zowel op het eigen perceel als in het lint of dijk. Dit is ook in lijn met de nieuwe Omgevingswet. Een aanscherping op de gebruikte materialen en kleuren adviseren wij ook.
  • Bij een achteraf beoordeling blijken er panden te zijn gebouwd die conform de vigerende criteria niet gebouwd hadden moeten worden. Het verdient aandacht om het proces voor en na goedkeuring op dit punt nog eens na te lopen.
  • Er is geen objectieve Welstandscriteria lijst gedefinieerd voor grotere planologische wijzigingen in, aansluitend of nabij de welstandsgebieden, terwijl die een veel grotere impact hebben op de vastgestelde Welstandsgebieden.
  • Om de afgesproken ontwikkel en beschermingsambities waar te maken is een criterium lijst wel van groot belang en wij adviseren daarom ook deze te maken.

Wij hebben onze bevindingen inmiddels kunnen presenteren aan de Gemeente Heusden en zullen hierover een vervolggesprek plannen. De Welstandsnota wordt uiteindelijk in de Gemeenteraad vastgesteld dus goed ook met de verschillende fracties over deze bevindingen te bespreken. Kortom: wordt vervolgd!

Meer monumentale bomen, rol groene lint in Groenbeleidsplan?

Op de afbeelding is rechts goed te zien hoe belangrijk het lint is voor de Heusdense Groenstructuur.
Alleen rondom Steenenburg staan een vergelijkbare hoeveelheid monumentale bomen

De Bomenstichting heeft na de schouw uit het voorjaar nog een aantal bomen uit onze omgeving opgenomen in het nationale Register van Monumentale Bomen. In het register staan alleen bomen van 80 jaar en ouder, die beeldbepalend zijn en in een goede conditie. Veel fraaie bomen in ons lint halen dat nog net niet, maar zijn wel van groot belang om ook over 30-50 jaar de lijst weer te kunnen aanvullen. De volgende bomen zijn nu ook opgenomen:

  • Zilveresdoorn – Meliestraat 41b
  • Zilverlinde – Meliestraat 41b
  • Bruine beukenlaan – Prins Bernhardlaan
  • Bruine beuken – Wilhelminastraat 19d

Via DEZE LINK zijn de beschrijvingen van de bomen te zien.

Inmiddels heeft op ons initiatief ook een schouw plaatsgevonden op nog een aantal bomen in de Meliestraat en op de Wolput. Wij houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.

Link met het Groenbeleidsplan 2023-2028

Het belang van inzetten op groen geeft de Gemeente Heusden helder aan in het Groenbeleidsplan 2023-2028. Zij gebruikt daarbij een pleidooi van de Universiteit Wageningen om te investeren in de groene stad, dat wij graag onderschrijven:

Het Groenbeleidsplan 2023-2028, dat dit jaar is vastgesteld door de gemeenteraad streeft er naar om zes ambities te realiseren:

  • het versterken van de groenstructuur
  • duurzaam onderhoud van het groen
  • het opknappen en verbeteren van versleten groen
  • de natuur van het buitengebied verbinden met de kernen
  • integraal werken aan opgaves van andere beleidsvelden
  • de samenwerking zoeken met de inwoners van de gemeente

In het Groenstructuurplan had het groene lint wellicht wat meer aandacht mogen krijgen dan het heeft gekregen, want past wel goed in de ambities. Dat is er bij ons als vereniging wellicht ook wat tussendoor geschoten. Evenzogoed zijn we hierover, conform punt 6, wel in gesprek met de gemeente juist omdat het goed past in de ambities.

Wij zien met name het belang van het groene lint om de groenstructuur te versterken en dan met name voor de verbinding van de natuur van de Biessertpolder/Engelermeer met het verblijfsgroen in Vlijmen dorp, met name het Burgemeester van Greunsvenpark. Het lint zelf wordt nu al veelvuldig recreatief gebruikt door wandelaars en fietsers en wij denken dat dat toe zal nemen met de realisatie van de randweg en het verkeersarmer worden van het lint. Kortom, goed te kijken hoe het groene lint verder ontwikkeld kan worden en niet doorbroken wordt in geval van (uiteraard ook belangrijke) maatschappelijke inpassingsoperaties.

Ringdijk om Eiland van Heusden: Een juweel voor de gemeente

Cultuurhistorische ring rondom de gemeente

De huidige 34 kilometer lange ringdijk is onderdeel van de Grote Waard, het oudste dijkenstelsel van Nederland, gebouwd in de 13e eeuw. De wielen zijn de tastbare herinneringen van de dijkdoorbraken in Nieuwkuijk (1880), Haarsteeg (1610/1740), Elshoutse wielen (1700-1900) en langs de Voordijk. De ringdijk kent veel oude (inundaties)sluisjes en historische kunstwerken. En langs de ringdijk staan het Fort Hedikhuizen, historische kerkjes, talloze dijkhuizen en boerderijen. En natuurlijk de vesting Heusden.

De Grote Waard, c. 1420. Klik op de kaart voor een vergroting
De Grote Waard, circa 1420.

Groene beleving langs de ringdijk

De ringdijk komt langs veel van de Heusdense natuurgebieden zoals hieronder te zien is op de projectie van de ringdijk op de Groenstuctuurkaart van Heusden. Te beginnen op de wallen en grachten van de vesting Heusden komen we met de klok mee langs de Maas, het oude Maasje, het Haarsteegs Wiel, Sompen en Zooislagen, De Bokhovense polder, Het Engelermeer, De Biessertpolder, de Moerputten, Het Vlijmens Ven, de Baardwijkse Overlaat, de Elshoutse Wielen, Hooibroeken/Eendekooi de Kwak en via de Maas weer terug naar de Vesting. Kortom een schitterende aaneenschakeling van groene gebieden.

De Ringdijk geprojecteerd op de Groenstructuurkaart van de Gemeente Heusden

Fietsen en wandelen over de Ringdijk

De ringdijk is een prachtige fiets- en wandel route. De route is mooi, interessant en rustig en biedt langs de hele dijk fraaie uitzichten op de omringende landschappen. Buitendijk, maar veelal ook binnendijks. En op veel plaatsen zijn al goede informatieborden geplaatst.

De Ringdijk fietsroute is 34 km lang. De route is prominent in het knooppunten netwerk door de gemeente.
Uitgave van Heemkundekring Onsenoort over de Ringdijk, een beschrijving van de route en de bezienswaardigheden en hun geschiedenis.

Ringdijk in stand houden, ontwikkelen en beter benutten.

Heemkundekring Onsenoort, Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden en Het Vlijmens Lint willen in het najaar gaan bekijken hoe die speciale ringdijk beter beschermd kan worden, ontwikkeld kan worden en benut kan worden.
De dijkring heeft op de kaart behorende bij de Omgevingsvisie van de Gemeente Heusden (zie ook dit artikel) een belangrijke rol en ook op de Cultuurhistorische waardenkaart.
Maar onduidelijk is hoe het totale ensemble nu precies kan worden behouden en waar mogelijk verder ontwikkeld. Dat bleek onder andere bij de aankondiging van een potentiële wijziging van bestemmingsplan aan de Voordijk, waar hier meer over te lezen valt.
Ook op toeristisch gebied is er aandacht bijvoorbeeld bij RBT De Langstraat, maar er zouden daar meer mogelijkheden zijn, ook voor wandeltochten en prestatietochten.

In het najaar zullen de organisaties eens opstarten wat de mogelijkheden zijn en nodigen andere organisaties of personen graag uit om daar over mee te denken. Wij zullen daarin uiteraard ook graag samen werken met gemeente en bijvoorbeeld RTB De Langstraat.
Bent u geïnteresseerd om mee te denken? Neem dan graag contact op met ons via het informatieformulier.

Kappen we nu bomen om dijken en wegen te bouwen die straks weer verplaatst moeten worden?

Compartimenteringsdijken onhandig gepland

De keuze voor de ligging van de dijken voor de hoogwater opslag ‘s-Hertogenbosch (HoWaBo 1) in de Biessertpolder zijn voor Het Vlijmens Lint al lange tijd een punt van discussie. Zie onder andere dit bericht. De dijken zijn nu gepland (anders dan in het Provinciaal Inpassingsplan aangegeven) gelegen over het zuidelijke deel van de randweg, het noordelijke deel van de Gemeint en eindigend bij de opgang van de Engelense weg naar de Voordijk toe.

Een veel beter tracé zou zijn over het zuidelijke deel van de randweg, vervolgens onder het fietspad langs het Engelermeer via de rotonde naar de inprikker naar de Vijfhoevenlaan. Dit geeft voor de huidige situatie de volgende voordelen:

  • Meer wateropslag binnen Howabo1: 3% meer op zo een groot project
  • Minder milieuschade in de stroomopwaarts gelegen compartimenten Vlijmens Ven, Vughtse Gemeint (voornamelijk water op land) door deze eerder te laten leeglopen dan het compartiment Engelermeer (voornamelijk water op water).
  • Minder milieuschade: rijbeplantingen bomen op de Gemeint hoeven niet te worden gekapt, idem op de Engelense weg. Veel minder natuurschade aan bosschages in de natte natuurdriehoek binnen de groenblauwe mantel ’s-Hertogenbosch.
  • Minder geluid- en zichtoverlast van de nieuwe randweg door natuurlijke wal in het natuur- en recreatiegebied Engelermeer
  • Minder kosten voor kunstwerken, afgravingen en beplantingen.

Deze oplossing heeft dan ook de sterke voorkeur van zowel Het Vlijmens Lint als van IVN ’s-Hertogenbosch en de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden.

Uiteraard is dit ook zo besproken met de Projectgroep GOL (die dat aanvankelijk als een kansrijke aanpassing betitelde, maar daar later weer op terugkwam), het Waterschap Aa en Maas en met de Gemeente Heusden. De overheden komen niet met inhoudelijke argumenten anders dan dat men wil vasthouden aan het bestaande plan.

Gekozen ligging ook niet toekomstgericht

Maar samen met eerder genoemde verenigingen hebben wij ook altijd gezegd dat de dijken op de geplande lokatie ook niet toekomstgericht zijn gepland. Want als er nieuwe compartimenten bijkomen dan zijn deze niet goed aan te sluiten op de geplande compartimenten. Zie het uitgebreide artikel dat wij vorig jaar hierover al schreven. Inmiddels is die visie ook gevalideerd met een technische waterdeskundige die ons bevestigd heeft dat naar zijn mening de plaats van de dijken verkeerd zijn getekend.

Bevestiging verkeerde ligging door HoWaBo 2 projectgroep?

Maar nu heeft ook de HoWaBo 2 werkgroep een interim rapport gepubliceerd. Dat is het zogenaamde rapport Bouwstenen Aanpak hoogwater ‘s-Hertogenbosch en omgeving. Daarin valt over de bouwsteen Berging Sompen en Zooislagen, het compartiment dat aansluit op het compartiment Biessertpolder, te lezen: “Deze bouwsteen moet juridisch getoetst worden in verband met de relatie met GOL. GOL zal moeten worden aangepast als voor deze bouwsteen gekozen wordt, dat is een risico.”

Dat lijkt een regelrechte bevestiging van onze eerdere aannames. Natuurlijk hebben wij hierover contact opgenomen met de projectgroep HoWaBo 2 en gevraagd wat dan die aanpassing precies zou zijn. Het antwoord is dat dat helemaal nog niet helder is. Vreemd, want waarom zet je dat dan in zo’n rapport? Enfin wij hopen daar binnenkort toch meer helderheid over te krijgen en aan de HoWaBo 2 groep gevraagd het onderzoek over de Bouwsteen Sompen en Zooislagen in de projectplanning zo mogelijk naar voren te trekken,

Bomen kappen om dijken, wegen en kunstwerken te bouwen om ze weer af te breken?

Wij hopen toch dat de overheden zo verstandig zijn niet nu de bomen te kappen, veel kosten te maken om dijken, wegen en kunstwerken te bouwen en de daarbij behorende stikstofruimte te gebruiken om vervolgens tot het besef te komen dat alles op de verkeerde plaats ligt en weer afgebroken moet worden!
Als het zo is dat dat dit een gerede kans is, dan is het toch veel verstandiger de dijken meteen op de goede toekomstbestendige plaats aan te leggen of even te wachten tot wel duidelijk is waar ze moeten komen?

Wij hebben binnenkort over het HoWaBo 2 een afspraak met het bestuur van het Waterschap Aa en Maas en zullen deze zorgen daarin zeker meenemen!

Wij houden u over de voortgang op de hoogte!

Ontwikkeling de Grassen mooie kans ook het Langstraat lint te versterken!

Fiets- en wandelingang de Grassen aan de Meliestraat

De ontwikkeling van de nieuwe wijk de Grassen biedt mogelijkheden om de kwaliteit van het Langstraat lint Julianastraat/Meliestraat te verbeteren. Het Vlijmens Lint heeft aan de projectleider van de Grassen verzocht deze kans niet verloren te laten gaan. De ontwikkeling van de Grassen vindt plaats op de oude van Engelen terreinen aan de Vijfhoevenlaan. De oude loodsen maken plaats voor nieuwbouw.

Op de Meliestraat tussen nummer 27 en 29 zal de voormalige ingang naar deze van Engelen terreinen gebruikt worden om een uitgang voor fietsers en wandelaars te creëren. Deze voormalige ingang is nu uitgevoerd met recentere betontegels. Deze uitvoering is naar mening van de werkgroep (Het Vlijmens Lint, Heemkundekring Onsenoort, Landschapsarchitect Bob van der Vliet) die de waarden van het lint hebben geïnventariseerd niet erg passend bij het karakter van de straat en de omliggende historische bouw. Bovendien vormt deze ingang een gat in de doorlopende groenwaarden van het historische lint.

De huidige ingang naar het voormalige van Engelen terrein met betontegels. Deze ingang moet omgebouwd worden tot een fiets- en wandelpad.
De groenwaarden kunnen hier ook versterkt worden.

Een verborgen pareltje achter het hek

Direct achter deze ingang ligt een nu nog door een hek afgesloten wei. Deze wei is een ware verborgen parel in de straat en is al eigendom van de gemeente Heusden. De wei is omzoomd met een 11-tal rode beuken en een 3-tal groene beuken. In de naburige tuinen staan onder andere een nog wat grotere rode beuk en een complete boomgaard. De diepe achter tuinen van de noordkant van de Meliestraat met haar grote volwassen bomen vormen een ecologische structuur van de polder aan de Voordijk tot diep het dorp in. Deze wei met haar bomen vormt in deze structuur een belangrijke schakel.

Door het handhaven van de groenstructuur wordt bovendien het unieke ensemble van historische bebouwing en monumentaal groen vanaf de weg goed behouden. Het behoud van het groengevoel wordt door de werkgroep als essentieel gezien en door inpassingen en andere ontwikkelingen ligt dat steeds wat onder vuur.

Hek aan het einde van de ingang.verbergt nu de prachtige wei met haar rode beuken, een waar pareltje.

Klik op onderstaande foto voor een video van de wei!

Verzoek aan gemeente: gebruik de mogelijkheden voor optimale inpassing

Aan de gemeente is dus verzocht te zorgen voor een inpassing waarbij de parel goed benut wordt en behouden blijft voor Vlijmen. En de ingang naar de wei ook passend wordt in het karakter van de straat. De wei kan bijvoorbeeld benut worden door de waterberging (Wadi) te plaatsen in de wei of bijvoorbeeld daar speelmogelijkheden te creëren voor de kinderen van de nieuwe bewoners. Dat zou meteen een grote aanwinst zijn voor de nieuwe wijk de Grassen.

De gemeente kiest ervoor eerst een bestemmingsplanwijziging door te voeren en daarna pas een stedenbouwkundig plan te presenteren. Wij hebben een sterke voorkeur dat tegelijkertijd te doen. Nu zijn immers de effecten van de wijziging van het bestemmingsplan voor bewoners niet in te schatten. Maar als dat niet mogelijk zou zijn in het bestemmingsplan vast rekening te houden met de wensen van de vereniging en van de directe omwonenden en hierin de aanwijzing van bestemmingsgebieden alvast vast te leggen.

Heeft u zelf als bewoner ideeën over de uitvoering van de Grassen? Dit is dan het moment om dat mee te geven aan de gemeente! Zij kan dan met uw wensen mogelijk nog rekening houden.

6 Bomen Langstraat lint toegevoegd in Landelijk Register Monumentale Bomen

Naar aanleiding van de tweede schouw zijn een zestal bomen uit het lint toegevoegd aan het Landelijk Register Monumentale Bomen, waarmee het totaal op elf komt. Het betreft twee 130 jaar oude rode beuken bij huize Meerlandt (Meliestraat 41/41a) , een 120 jaar oude rode beuk bij huize De Melie (Meliestraat 39), twee 120 jaar oude rode beuken bij de villa van voormalige brouwer Corman (Julianastraat 48) en een 90 jaar oude Sequoia bij de villa van de voormalige zadenhandelaar van Engelen (Meliestraat 14). Een aantal bomen in het lint moeten nog een tweede scan krijgen.

Het aantal nieuwe bomen op de lijst is enigszins teleurstellend ten opzichte van het advies van de scanner. De reden hiervoor is dat de Bomenstichting het afgelopen jaar zeer terughoudend is met het opnemen van nieuwe bomen en de criteria voor opname daarom heeft aangescherpt. Desalniettemin is dit een mooi tussenresultaat, temeer omdat er nog de nodige scans moeten worden uitgevoerd.

De Sequoiadendron Giganteum of Mamoetboom, 90 jaar oud, met een gemeten omtrek van 5 meter 70
De rode beuk voor huize Meerlandt (Meliestraat 41) is 125 jaar oud, kent een omtrek van 4 meter 10 en heeft een fraaie gedraaide stam.

Visie op de Voordijk noodzakelijk: landschap, groen en bouw

De gemeente heeft een bestemmingsplanwijziging voorgelegd om de bouw van een woning op de Voordijk mogelijk te maken in de voortuin van de historische wederopbouw boerderij Voordijk 29.

In deze voortuin wil men een huis van 8 meter hoogte (en 6 meter goothoogte) realiseren.
De veelal rieten daken van de directe buren zijn significant lager, vaak 5 meter en 2 meter goothoogte.

De te realiseren woning zou 8 meter hoog moeten worden en een dakgoot hoogte kennen van 6 meter. En daarmee niet alleen het zicht ontnemen op de wederopbouw boerderij, maar ook zwaar boven de andere historische boerderijen ter plekke uittornen.

Naar de mening van het Vlijmens Lint zou het goed zijn een veel heldere visie te ontwikkelen op de Voordijk en wat daar aan bebouwing wenselijk is. In de recente Omgevingsvisie van de Gemeente Heusden is de Voordijk aangewezen als onderdeel van de te beschermen historische dijkring.

Historische bebouwing

Maar zowel op de provinciale en gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart is de Voordijk als 13e eeuwse dijk aangewezen als historisch lijnelement. Een groot aantal boerderijen, en ook die rondom Voordijk 29, worden op de cultuurhistorische waardekaart aangemerkt als historische gebouwen. De Voordijk wordt verder beschermd door de Welstandsnota, zij het dat, vreemd genoeg, daar waar de meeste historische gebouwen staan de bescherming wat lager is dan iets zuidelijker aan de Voordijk (H.1.b ipv H.1.a). Wat het Vlijmens Lint betreft zou deze omissie in de Welstandsnota hersteld moeten worden.

Typische historische bebouwing aan de Voordijk. Boerderijen in het groen met een beperkte hoogte.
Het (rieten) dak veelal doorlopend tot laag bij de grond.

Landschappelijke groen van hoge kwaliteit

Maar voor bewoners en de vele passanten (fietsers en wandelaars) is ook het landschappelijk groen van grote waarde. Zo is niet voor niets de Voordijk opgenomen in het fietsroutenetwerk Nederland (knooppunten). De dijk wordt naar de toekomst afgesloten voor het meeste autoverkeer, en zal daarmee nog aantrekkelijker worden als fiets- en wandelroute. Dat temeer nu langs de Voordijk buitendijks ook het NatuurNetwerkBrabant wordt gerealiseerd en ook veel bewoners van de nieuwe wijken De Grassen zal trekken als wandelgebied. Het lijkt Het Vlijmens Lint dus ook van groot belang het groen binnendijks te koesteren en een duidelijke visie te ontwikkelen hoe inpassingen het beeld niet verstoren. Want fietsend of wandelend over de dijk is het zicht nu aan beide kanten bijzonder mooi en waardevol, het zou erg zonde zijn als het binnendijkse beeld door inpassingen zou verdwijnen.

Het groene gevoel aan de beide zijden van de Voordijk.
Meteen na de boerderij links zou het nieuwe hoge huis moeten komen.

Nu geen tussentijds bestemmingsplan goedkeuren

Wat betreft Het Vlijmens Lint is het nu niet opportuun tussentijds, zonder een overkoepelende visie ene bestemmingsplan goed te keuren dat zo duidelijk indruist tegen de intenties van de beleidsnota’s als de Omgevingsvisie Gemeente Heusden, de Cultuurhistorische Waardenkaart Gemeente Heusden en de Welstandsnota Gemeente Heusden. Wij hebben dan ook onze zienswijze inmiddels laten horen aan de gemeente.

Verzoek intrekking kapvergunningen GOL

Op 28 februari 2023 hebben Het Vlijmens Lint, de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, de Federatie Behoud de Langstraatspoorbruggen en de Stichting van GOL naar Beter de Gemeente Heusden verzocht de reeds verleende kapvergunningen in het kader van het GOL in te trekken. Op 1 mei hebben we gerappelleerd en op 22 mei nog maar eens.

Naar de mening van bovenstaande belangengroepen schort er nogal wat aan de verlening van de vergunningen, en zou daarom intrekking en herbeoordeling de beste weg zijn.

Overigens is de Gemeente Heusden al gestopt met het aanvragen van nieuwe vergunningen. En dient de aanvrager namens de overheden, de aannemerscombinatie BesixMourik, ook geen nieuwe aanvragen in.

Grote hoeveelheid bomen in de Biessertpolder, die in veel gevallen onnodig, op de nominatie staan gekapt te worden.

Wat gaat er, in onze opinie, zoal mis bij deze kapvergunningen (bij voorbaat excuus voor de complexiteit van de materie, makkelijker kunnen we het even niet maken….):

  1. Wet- en regelgeving wordt niet goed toegepast. Dat betreft zowel de Wet Natuurbescherming (mate van compensatie), het Groenstructuurplan (hoe en waar compensatie), de Verordening Fysieke Leefomgeving (vooraf compensatieplan) en de Verordening Ruimte Noord Brabant (afwegingen tracé om bomen te sparen)
  2. Voorwaardelijke verplichtingen van het PIP ten aanzien van herplant en fauna worden niet meegenomen als voorwaarde in de kapvergunning
  3. De flora en fauna inventarisatie waarop de besluiten zijn gebaseerd zijn inmiddels variërend van 5 tot 9 jaar oud, dat is inmiddels veel te oud.
  4. Waar de Gemeente Heusden om goede redenen normaal een termijn van 1 jaar hanteert, waarbij de kapvergunning vervalt als dan nog niet geveld is, kiest zij hier voor een open end termijn. De verleende vergunningen zelf zijn inmiddels 2 tot 3 jaar oud en voorlopig ligt uitvoering nog niet in het verschiet
  5. De goedkeuring van de aanvragen is in de gemeente Heusden gemandateerd aan de clustermanager Omgevingsvergunningen. Maar daarbij zijn afwijkingen gemaakt van de regels die zijn vastgesteld in de gemeenteraad met betrekking tot het Groenstructuurplan en de Verordening Fysieke Leefomgeving. Ook is het de vraag of de mandatering had gemogen gegeven de Mandaatkaderregeling Gemeente Heusden, nu er afwijkingen zijn van bestaand beleid en het proces van controversiële aard is. En de mandatering was, de tekst lezend, meer gericht op snelheid dan zorgvuldigheid. Dus dan zijn bovenstaande afwijkingen van regels niet zo vreemd.
  6. Er ontbreekt een normale opstelling van wat er waar gekapt gaat worden en welk deel er gecompenseerd moet gaan worden. Integendeel de vergunningen zijn zodanig gesplitst dat kap van hetzelfde bosschage of van dezelfde bomenrij over meerdere vergunningen verdeeld worden.
    Wij vragen al sinds februari 2022 om een heldere opstelling, maar vreemd genoeg geven zowel de Provincie als de Gemeente Heusden bij herhaling aan geen overzicht te hebben wat er in het kader van het GOL waar gekapt moet worden en wat er gecompenseerd moet worden, welk deel daarvan al is aangevraagd en goedgekeurd, welk deel wel aangevraagd is, maar nog niet goedgekeurd en wat er nog aangevraagd moet worden.
  7. Burgers en andere belanghebbenden wordt vooralsnog geen mogelijkheid gegeven bezwaar te maken tegen de bij een vergunning horend compensatieplan, terwijl dat wel onderdeel zou moeten zijn van het ruimtelijke ordeningsproces. En dus passend zou zijn conform rechtzekerheid beginselen, zoals ook recent bevestigd door de Raad van State.

De wethouder heeft inmiddels wel aangegeven (maar ondanks de belofte daartoe, nog niet schriftelijk aan ons bevestigd) niet tot kap over te gaan voordat er een geaccepteerd groencompensatie plan is. Waarbij de compensatie op verschillende vlakken ook gelijkwaardig zal zijn. Dus niet herplant van een volwassen boom van 50 jaar oud door een klein boompje van 5 jaar oud. We zijn dus benieuwd waar wij, maar ook burgers en gemeenteraadsleden hun visie kunnen geven op het compensatieplan in zo’n groot project, waar vele honderden bomen zullen sneuvelen.

Ons is door de Provincie beloofd dat dit aan ons en andere belangenverenigingen voorgelegd zal worden, maar wij maken ons nu al zorgen van de wijze van het acceptatieproces. Dit mede door de onduidelijkheid van de overheden op dit punt.

Wij wachten dus met smart op antwoord van de wethouder op ons verzoek om intrekking, komt er geen antwoord dan zullen we na moeten denken over andere methodes om een antwoord af te dwingen.

Groen en natuur langs de Spoordijk (foto Airpro Waalwijk). Bij niet afgraven van de spoordijk hoeft ook niet te worden gekapt.

Driehoek Engelenseweg – Voordijk – Inprikker Vijfhoevenlaan aangekocht, wordt natuur

Het college van de Gemeente Heusden heeft uitvoering gegeven aan de aangenomen motie om de gronden tussen de Engelenseweg, de Voordijk en de nieuwe inprikker van de nieuwe randweg naar Vijfhoevenlaan terug te kopen. Ook heeft de Gemeente bij monde van de wethouders Blankers en van den Bosch aan Het Vlijmens Lint aangegeven dat deze gronden conform de motie zullen worden toegevoegd aan ecologische verbindingszone dan wel groenstructuur. Zie hier ons eerdere bericht over de motie.

Het Vlijmens Lint is erg actief geweest in het proces om de gronden weer terug te krijgen. Deze waren in alle plannen van het GOL voorzien als ecologische verbindingszone en ook zo gepresenteerd aan bewoners en aan de gemeenteraad Heusden, maar zijn, waarschijnlijk in verband met grondruil, op het allerlaatste moment zonder communicatie naar betrokkenen uit de plannen gehaald. Dat wordt nu hersteld en daar zijn wij blij om.

We hopen dat deze aankoop ook de eerste stap is om onze ideeën voor De Groene Rivier te realiseren en met name de zeer smalle ecologische verbindingszone tussen de Biessertpolder en Sompen en Zooislagen te verbreden. En zo een robuuste verbinding te maken tussen de Brabantse rivierdalen en de Maas te realiseren.

Het gebied langs de Engelenseweg en Voordijk met het wiel, bosschage en de Bossche Sloot.
De inprikker zal bij de Voordijk komen ter hoogte van de rode boerderij hier links op de foto.

Wij danken zowel de gemeenteraadsleden van de voorgaande Gemeenteraad die de motie destijds ondersteund hebben als het huidige college dat de terugdraaiing mogelijk heeft gemaakt.

Wij zullen nu met het college kijken hoe de verandering ook doorgevoerd kan worden zodat deze driehoek ook opgenomen wordt in de Groenstructuurkaart van de Gemeente Heusden en in het NatuurNetwerkBrabant. Voorts zullen wij met het college overleggen hoe de driehoek gebruikt kan worden in het groencompensatieplan voor het GOL en met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden hoe de driehoek het beste ingericht kan worden.

Geen verschoning bezwaartermijn kapvergunning

De bestuursrechter ‘s-Hertogenbosch heeft op 27 februari 2023 uitspraak gedaan inzake het verzoek dat Het Vlijmens Lint had gedaan om alsnog bezwaar te mogen maken tegen een specifieke kapvergunning in het kader van het GOL. Ons verzoek is helaas afgewezen.

Wij zijn niet alleen teleurgesteld door deze uitkomst, maar ook over de onderbouwing om ons verzoek niet te honoreren. Zo ging de rechter voorbij aan de gebrekkige publicatie (er werden maar 59 te kappen bomen aangekondigd in plaats van ook de overige vergunningplichtige overige houtopstanden, er werd alleen gebruik gemaakt van de voor publiek zeer lastig te volgen kadasternummers in plaats van normale leesbare plaatsbepalingen).

Ook werd kennelijk niet relevant geacht dat de gemeente ons schriftelijk beloofd had ons nader te informeren, hetgeen zij niet deed. De rechter was van mening dat wij dat zelf de voortgang van de procedure maar in de gaten dienden te houden.
En vond het ook niet aan de gemeente om ons als belanghebbende conform AWB 3.41/3.43 te informeren omdat wij, hoewel wij ons als geïnteresseerde hadden gemeld, geen zienswijze hadden ingediend.

Verder is de rechter van mening dat wij direct, nadat wij via de Provincie bekend waren geworden met de kapvergunning, bezwaar hadden moeten maken. Maar wij informeerden bij de gemeente, die ons juist aangaf dat de vergunning juist niet verleend was. En gaat er ook aan voorbij dat wij voor en na die datum al tweemaal preventief bezwaar was gemaakt, waarvan eenmaal voor het bekend worden.

Kortom, wij vinden dat er nogal wat af te dingen is op de uitspraak, en vinden dat de rechter de overheid zo wel erg veel ruimte laat om gedane beloftes niet na te komen. En processen zo in te mogen richten dat aan de basisprincipes van transparant informeren van burgers niet of nauwelijks wordt voldaan. Maar we laten deze procedure nu voor wat het is. Wij hebben veel geleerd hoe bij een volgend voorkomend geval beter te handelen, wanneer dat nodig mocht zijn.

Inmiddels vervolgen wij het proces door samen met de drie andere organisaties met de Gemeente Heusden in gesprek te gaan over het proces van kapvergunningen en groencompensatie in het kader van het GOL. Daarin verzoeken wij gegeven de ommissies in dat proces alle reeds verleende vergunningen in te trekken. Zie ook deze link.

Verhoogde scheurvorming in oude boerderijen en woonhuizen

Grote scheuren in oude huizen als gevolg zwaar verkeer en waterpeil?

Een stevig aantal huizen in onze buurt hebben de laatste tijd veel last van scheurvorming. De problemen spelen zowel op de Voordijk/Inlaagdijk als in het lint Julianastraat/Meliestraat bij de oudere huizen. Op de Voordijk/Inlaagdijk speelt dat zeker bij 11 huizen, in de Julianastraat/Meliestraat hebben wij dit inmiddels ook al van een aantal bewoners gehoord, met name van hen die een woning dichterbij de weg hebben. Wij zullen daar nog nadere informatie over verzamelen.

Wonend in een oud huis weet je dat je op termijn (lichte) scheurvorming kan verwachten. De oudere huizen langs de dijken en langs de Langstraat linten zijn vaak direct op het zand gemetseld. Dat ging tot voor kort eigenlijk prima, de huizen stonden er op wat lichte scheurvorming na 100 of 200 jaar nog prima bij. Maar opvallend is dat meer recent veel bewoners last hebben gekregen van meer en ook veel grotere scheurvorming. En deels geldt dat ook al voor nieuwere huizen.

De reden van deze toegenomen scheurvorming is niet helemaal helder. Bewoners aangesloten bij Monumentenwacht deden navraag bij de inspecteurs maar ook daar komt geen eenduidig antwoord naar voren. De belangrijkste twee redenen die veel genoemd worden zijn zwaar verkeer en het grondwaterpeil.

Zwaar verkeer en grondwaterpeil de oorzaken?

Verkeer op de dijk en in het lint was er altijd al. Maar wat veranderd is, is dat er de landbouw-, graaf- en andere machines die door de straat komen veel groter en met name veel zwaarder zijn geworden dan voorheen. Met name in het lint is goed te zien hoe de straatstenen uitgereden zijn en totaal uit elkaar wijken, precies daar waar de rijbaan is. En dat sluit aan bij het feit dat met name de woningen dicht bij de weg er het meest last van hebben.
Het waterpeil staat ook lager en daardoor klinkt de grond in. Dat is nationaal een probleem en dat zal ook in deze omgeving wel spelen. Waarschijnlijk is er sprake van elkaar versterkende effecten.

Het Vlijmens Lint wil graag dat naast onze karakteristieke oude boerderijen en huizen ook de later gebouwde woningen bewaard blijven en maakt zich dus zorgen over de scheurvorming. Zij is daarom met de gemeente in gesprek met betrekking tot het zware vracht- en landbouwverkeer op de dijk.
Onnodig zwaar verkeer zou niet de route over de dijk moeten nemen maar kan via de polder rijden, wat ook nauwelijks een bezwaar is voor de betrokkenen. Daarom is er inmiddels al een tractor- en vrachtwagenverbod op de Voordijk, maar dat wordt niet altijd even goed gehandhaafd en er zijn ook ogenschijnlijk onnodig ontheffingen verleend.

Landbouwverkeer over randweg, niet over fietspad!

Beleid van de gemeente is om zwaar vracht- en landbouwverkeer buiten de kernen om te laten rijden. Belangrijk is het daarom dat naar de toekomst toe de nieuwe randweg ook gebruikt kan worden door het zware (landbouw)verkeer. Anders zouden de machines door het halve dorp moeten rijden in de toekomst als ze niet over dijk en randweg mogen rijden. De huidige machines zijn ook niet meer de langzame voertuigen van voorheen dus qua doorstroming is dat geen probleem. En de landbouwers moeten natuurlijk wel bij hun percelen kunnen komen.

In het huidige plan zouden ze nog worden gecombineerd met de fietsroutes, maar dat lijkt ons onwenselijk en zeer gevaarlijk. En is ook in tegenspraak met landelijk beleid op dit punt.

Boerderij en hulst- en meidoornhaag Vlijmense Dijk worden behouden

Waterput en oude leilindes voor de boerderij

De boerderij is gelegen aan de Vlijmense Dijk 67. Zij is gebouwd in 1699 en laatstelijk verbouwd in 1924, is een van de oudste gebouwen van Vlijmen. De boerderij heeft een typische wolfsdak constructie met een van origine rieten kap, die nu met zeilen tijdelijk is versterkt. Zij kent een waterput van respectabele leeftijd en een origineel zanderf en is aangewezen als gemeentelijk
monument. Ook de open bergschuur onder zadeldak, met een rietgedekte zijkant, wicht heet zo’n schuur, is bijzonder.

Zeer typerend is ook de zeer oude en monumentale hulst en meidoornhaag die rondom de boerderij gelegen is. Die aan de voorkant maar liefst 125 meter meet. Ook een aantal zeer oude leilindes met een omtrek van meer dan 150 cm omtrek voor haar voorgevel. Al met al een heel mooi authentiek ensemble, dat in het voorliggende plan een duurzame toekomst tegemoet gaat.

Monumentale meidoorn- en hulsthaag omsluiten het perceel

Projectontwikkelaar VB2 Vastgoed (uit Oirschot) en Wooncorporatie Woonveste zijn in gesprek met de gemeente bezig met een inpassingsplan op het terrein behorend bij de boerderij te maken, gelegen tussen de monumentale boerderij aan de Vlijmense Dijk en het Sint-Janshof. Er zullen een zorgcentrum en een aantal sociale woningen worden gerealiseerd. Een maquette van het plan is hieronder te zien.
Woonveste en de gemeente hebben aangegeven dat de boerderij, stal en de haag in zijn huidige omvang beide in ere zullen blijven. Ook het gevoel van de boerderij met het erf overeind zullen blijven, bijvoorbeeld door doorzicht te creëren op een boomgaard om iets vergelijkbaars.

Beeld van totale plan, boerderij, stal en haag blijven staan, en het is de bedoeling dat er een doorzicht op een boomgaard of iets dergelijks blijft bestaan.

Het Vlijmens Lint is positief over de initiële plannen en heeft met de initiatiefnemers afgesproken dat onze landschapsarchitect in overleg kan treden met de landschapsarchitect van de projectontwikkelaar. Het is ook mooi te horen dat de gemeente Heusden vanaf het begin heldere eisen heeft gesteld voor het behoud van dit bijzondere historische ensemble in de gemeente.

Wij zullen erop aandringen dat naast een goede restauratie van de boerderij er ook goede afspraken worden gemaakt dat de kwaliteit en de omvang in het nieuwe plan goed wordt gewaarborgd. De haag in zijn huidige omvang zorgt immers ook voor het behoud van het karakter van de Molenstraat.