Op 27 september werden door projectleider Bertwin van Avezaath en landschapsarchitect Jeroen Goes aan direct omwonenden, de Natuur- en Milieuvereniging Heusden en Het Vlijmens Lint de ideeën over de aansluiting van het nieuwe plan de Grassen op de Meliestraat gepresenteerd. Het Vlijmens Lint verzocht de gemeente eerder met aandacht te kijken naar de invulling van deze aansluiting: zie daarover dit eerdere bericht.
Met de nieuwe plannen zal in onze optiek zowel de stedenbouwkundige kwaliteit van het Langstraat lint kunnen verbeteren als de belangrijke ecologische verbindingszone via de achterzijde van het lint overeind blijven. Want de oude ingang naar het van Engelenterrein was door de werkgroep die de inventarisatie van de kwaliteiten van het lint onderzocht al aangewezen als een punt waar verbetering mogelijk was. En dat wordt door de voorgestelde vergroening, verbetering van de bestrating en vermindering van de doorzicht, mede door goed om te gaan met bouwhoogtes in de trechter, nu gerealiseerd. En doordat de bestaande beuken achter het lint gehandhaafd blijven, maar er ook nieuwe grote bomen worden geplant wordt ook de ecologische zone in stand gehouden. Met de meer specifieke wensen van de bewoners is eveneens op een slimme wijze rekening gehouden.
Zonder wrijving geen glans. Mooi om te zien hoe de gemeente, nadat we best wel wat vragen hebben gesteld en ook de verschillende gemeenteraadsleden een duit in het zak hebben gedaan, nu op dit plan zijn uitgekomen, waarmee zowel de behoefte van de Grassen als het behouden en verbeteren van de bestaande kwaliteitswaarden met elkaar worden verbonden.
Landschapsarchitect Jeroen Goes presenteert zijn ideeën over een goede inpassing.
Met gepaste tegenzin heeft Het Vlijmens Lint, samen met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden toch een bezwaarprocedure opgestart tegen de groencompensatie van het GOL. Met tegenzin omdat wij al jaren in goed overleg met provincie, waterschap en gemeente proberen helderheid te krijgen en bijsturing op de plannen. Onze voorstellen worden voor ons gevoel wel inhoudelijk gedragen, maar het lijkt maar nauwelijks te lukken om ook enige bijsturing te realiseren. Ook hebben we bij de verschillende overheden het probleem van de (te vroegtijdig afgegeven, veel fouten bevattende) kapvergunningen, en het ontbreken van compensatie al veelvuldig naar voren gebracht, maar helaas zonder succes. We hebben daarom besloten onze zaak dan toch maar voor te houden aan de Raad van State om daar een oordeel over te geven.
Natuurcompensatie in het kader van het GOL verdeeld
Door de aanleg van wegen ontstaat schade aan de natuur. Dat is logisch. Wet- en regelgeving schrijft dan wel voor dat daarvoor gecompenseerd wordt. Dat is temeer logisch daar natuurontwikkeling juist een van de doelstellingen van het GOL is. Tot zover niets vreemd dus. Nu zijn er in het kader van het GOL afspraken gemaakt wie voor welke compensatie verantwoordelijk is: de Projectgroep GOL doet dat voor de schade aan het Natuur Netwerk Brabant (NNB) en de gemeenten doen dat voor de te kappen bomen en bosschages in het kader van het GOL.
Schade aan NNB groter en minder gecompenseerd
Onze kritiek op de compensatie op de schade aan NNB is dat de schade groter is dan voorgesteld in de plannen, maar ook dat de compensatie lager is dan voorgesteld aan burgers, gemeenteraad en statenleden. Immers er wordt in en nabij NNB veel meer gekapt in en nabij de NNB dan voorzien en er kan door eisen waarmee geen rekening gehouden is, minder hersteld worden dan gepresenteerd en zelfs vereist. Bovendien hangt het gebruikt van vervuilde industriegrond in de schone polders nabij de NNB nog boven de markt. Meer (onherstelbare) schade dus. Tegelijkertijd is een een groot stuk grond uit de gepresenteerde compensatie gehaald en niet vervangen of weer terug in de plannen gebracht na heraankoop door de Gemeente Heusden.
Geen enkel compensatieplan voor de bomen
Wij, maar ook gemeenteraadsleden, vragen nu al 2 1/2 jaar naar een opstelling van het aantal bomen en bosschages die in het kader van het GOL gekapt moeten worden. En voor hoeveel en al een kapvergunning is verleend en voor hoeveel dat nog moet gaan gebeuren. Zo’n lijstje zou niet alleen niet erg moeilijk moeten zijn, het is ook de basis voor een compensatieplan. Een plan dat dan ook zou moeten bevatten hoeveel je waar zal gaan compenseren en hoe de realisatie van die compensatie gemonitord gaat worden. En waarbij de compensatie ook reëel moet zijn: je kan niet een eik van 50 jaar vervangen door 1 boompje van 4 jaar.
Maar het lijstje is er niet. En het plan is er ook niet.
Maar er wordt wel naar een plan verwezen in de afgegeven kapvergunningen. Volgens de kapvergunningen moet de aanvrager, de aannemerscombinatie Besix-Mourik compenseren conform het Ruimtelijk Kwaliteit- en Compensatieplan van het GOL. (Opvallend omdat hier nu toch weer het GOL verantwoordelijk lijkt te zijn voor de compensatie van bomen en bosschages.) Dus waar zowel de provinciale Verordening Ruimte Noord-Brabant ten aanzien van de groenblauwe mantel, het Groenstructuurplan Gemeente Heusden en de Verordening Fysieke Leefomgeving Gemeente Heusden allen een compensatieplan vooraf vereisen is dat hier niet gedaan en wordt verwezen naar een niet bestaand plan.
Onze inschatting: minimaal 6000 te kappen bomen
En het gaat niet om klein bier.
We hebben zelf maar eens even geteld wat er al aan kapvergunningen verleend is in het kader van het GOL. Wij zijn gekomen tot een optelling van de kap van 656 individueel vergunningplichtige bomen, alleen al op het grondgebied van de Gemeente Heusden. Maar we missen dan de individuele bomen op het gebied van de gemeenten ‘s-Hertogenbosch en Waalwijk. En we missen de individuele bomen die nog aangevraagd moeten worden. En een veel groter deel van de bomen zijn niet individueel vergunningplichtig, dat zijn alleen bomen met een stamomtrek van 150 cm op een hoogte van 130 cm. Grote bomen dus. Minder grote bomen zijn dus niet vergunningplichtig tenzij zij onderdeel zijn van een bosschage van 10 are of meer of van een laanbeplanting van meer dan 25 bomen. Maar deze hebben we hierboven niet meegeteld. Alleen al op de af te graven Spoordijk tussen Drunen en Waalwijk staan 532 bomen en bijvoorbeeld bij het wiel langs de Voordijk 170 waarvan 16 individueel vergunningplichtig.
Onze inschatting is daarom dat als de overheden wel het lijstje zouden maken dat het dan zal gaan om minimaal 6000 bomen, waarvan minimaal 1000 individueel vergunningsplichtige grote bomen. En daarnaast om een zeer omvangrijk aantal hectares bosschages en struiken.
Met zulke aantallen mag je toch wel zowel een ordentelijke inventarisatie als een professioneel compensatieplan verwachten waarover burgers en volksvertegenwoordigers wat over mogen zeggen. Sterker nog: het is eigenlijk onbegrijpelijk dat de uitvoerende overheden zelf niet over zo’n plan willen beschikken!
N65 uitspraak Raad van State
De Raad van State heeft in de uitspraak over de N65 Vught eigenlijk al helder geoordeeld dat zo’n plan er vooraf wel zou moeten zijn, zowel in het belang van een goede ruimtelijke ordening als in het belang van rechtszekerheid. Wij denken dat de vergelijking met deze zaak erg groot is. En we gaan kijken of de RvS er ook zo over denkt. Maar wat ons betreft hoeven we daar niet op te wachten en hopen we dat de overheden de handschoen nu al oppakken. Dat moet namelijk toch gebeuren, want zelfs als het GOL als totaalproject niet doorgaat, zijn wij er van overtuigd dat de detailplannen met aanpassingen wel door zullen gaan. Dus waarom wachten, als we snel door willen?
Opnieuw grote belangstelling jaarvergadering Het Vlijmens Lint.
De jaarvergadering van Het Vlijmens Lint was ook dit jaar een groot succes. Zowel door de hoge opkomst als door de inhoudelijke onderwerpen die behandeld werden en de vragen daarover.
Wel visie gemeente, onvoldoende vertaling in uitvoering
Na vaststelling van de jaarstukken de de contributie werd een breed aantal onderwerpen behandeld. Het grote thema van de avond was toch wel hoe, gegeven de grote maatschappelijke druk op de ruimte, het de overheden maar zeer moeizaam af gaat de in vele beleidsnota’s vastgelegde bescherming van waarden ook in voldoende mate in concrete projecten mee te nemen. Mede daardoor dreigen we veel van onze cultuurhistorische en landschappelijke waardes in hoog tempo te verliezen.
Dit probleem speelt eigenlijk in alle projecten waarover we met de overheden in gesprek zijn: het GOL, bestemmingsplan Voordijk 29, bestemmingsplan De Grassen en haar aansluiting op de Meliestraat, de continue druk op het groen en de landschappelijke en cultuurhistorische uitstraling van eigenlijk alle Langstraat linten. Dat laatste betreft wat ons betreft niet alleen de twee Vlijmense linten Meliestraat/Julianastraat/Wolput en de Wilhelminastraat/Achterstraat, maar zeker ook de andere Heusdense linten in Haarsteeg, Elshout, Nieuwkuijk en Drunen. Hetzelfde geldt ook voor de Heusdense Ringdijk.
De Gemeente geeft wel aan dat zij deze waarden wil beschermen, herstellen en ontwikkelen. Maar komt op dit moment nog niet toe aan beschermen, laat staan dat er van herstellen en ontwikkelen sprake is. De door het college opgestelde en door de gemeenteraad vastgestelde beleidsplannen worden niet of onvoldoende meegenomen in actuele projecten. Maar ook is het opvallend dat, waar de gemeente ‘s-Hertogenbosch regelmatig monumenten en stadsgezichten toevoegt aan haar erfgoed lijst, de Gemeente Heusden dat al (te) lang niet doet. Daardoor gaat veel cultuurhistorisch erfgoed verloren of gaat de omgeving van onze monumenten veel te makkelijk verloren. Zo blijft beleid een papieren tijger.
GOL – HoWaBo 1 – HoWaBo 2: tijd van bezinning lijkt te komen
Door het bestuur werd de stand van zaken betreffende een veelheid aan projecten besproken. Zo stond men stil bij de stand van zaken betreffende het GOL en in het bijzonder de compartimenteringskades van HoWaBo 1 en de ligging van de Bossche Sloot. Het plan van Het Vlijmens Lint slaat meer water op, beter voor het landschap langs de dijk, bespaart veel onnodige kap van bomen, veroorzaakt veel minder geluid- en zichtoverlast op het Engelermeer, is beter voor het onderhoud van de Bossche Sloot en is veel goedkoper in de uitvoering. En is daarboven veel toekomstbestendiger met het oog op HoWaBo 2.
Het Waterschap heeft inmiddels ook aangegeven dat de plannen van Het Vlijmens Lint op een stevig aantal facetten simpelweg beter zijn dat de huidige plannen. En gegeven de ontwikkelingen van HoWaBo 2 zal met name de toekomstbestendigheid van de plannen van het GOL vanzelf een discussiepunt worden. Bovendien blijken de bestaande plannen niet te voldoen om, ingeval van hoogwater, snel de watercompartimenten te vullen. Waardoor ‘s-Hertogenbosch en de A2 ondanks alle investeringen toch nog natte voeten krijgen. Dat is dan toch wel jammer van de vele miljoenen die aan dat GOL/HoWaBO al zijn en nog moeten worden gespendeerd. Aanpassingen zijn dus volgens alle partijen wel aangewezen. Het goede nieuws is dat de meeste belanghebbenden bij de planvorming Vlijmen Oost het er inmiddels wel over eens zijn hoe de rondweg, waterwerken, natuur en landschap eigenlijk ingericht zou moeten worden en het dus alleen de vraag is hoe de overstap te maken zonder opnieuw door alle goedkeuringsprocedures te gaan.
Voordijk en De Grassen: gemeente en provincie volgen eigen beleid niet
Deze twee gevallen zijn eigenlijk sterk vergelijkbaar. In beide projecten gaat het om inbreidingsplannen die grote consequenties (kunnen) hebben voor de cultuurhistorische, landschappelijke en ecologische waarden in ons gebied en ook met grote gevolgen voor toekomstige projecten door de precedentwerking en verslechtering van waarden. Waardoor de totale bescherming ook naar de toekomst verder af kan nemen, zoals dat al in meer gebieden van de Gemeente Heusden het geval is geweest.
De wijze van inbreidingen staat haaks op tal van beleidsplannen. Zoals de Omgevingsvisie Gemeente Heusden, op de Erfgoednota, de Welstandsnota, de Ontwikkelingsvisie Buitengebied,. En gaat in tegen zowel de Provinciale als gemeentelijke cultuurhistorische waardenkaart , de Interim Omgevingsverordening Noord Brabrant en tegen de intenties van het gemeentelijke Groenstructuurplan. Waarom houdt de gemeente niet meer rekening met de door haar eigen beleidsplannen bij uitvoering van plannen? Soms lijkt het er op dat afdelingen binnen de gemeente geheel los van elkaar werken. Sommige afdelingen schrijven plannen, andere afdelingen realiseren projecten en houden daarbij geen rekening met de geschreven plannen.
Ondanks overleg, zienswijzes, inbreng in de gemeenteraad wordt te weinig geluisterd, overlegd, bekeken hoe het wel kan met behoud van de doelstellingen van een project. Waardoor deze processen onnodig in juridische procedures belanden, terwijl de belangen gegeven de beleidsplannen eerder overeen zouden moeten komen dat verschillen.
Dat het wel kan blijkt uit de samenwerking met betrekking tot de realisatie van een zorgcentrum achter de Vlijmense Dijk. Daar wordt goed samengewerkt tussen projectontwikkelaar, gebruiker, gemeente, Heemkundekring, omwonenden en Het Vlijmens Lint. Het lijkt er soms helaas haast op dat bewoners en belangengroepen effectiever de weg kunnen zoeken naar de projectontwikkelaar dan naar de eigen gemeente. Dat zou toch niet zo moeten zijn.
Het Vlijmens Lint blijft zich sterk ontwikkelen
De afgelopen jaren hebben we ons goed in kennis over de verschillende dossiers over een breed front kunnen ontwikkelen. Daar zullen we de komende jaren mee door gaan. Ook is het de intentie dit jaar te starten met contactpersonen per straat, om zo nog directere aansluiting te krijgen met bewoners en eerder te horen wat er speelt. En uiteraard ons draagvlak te verbreden. Het afgelopen jaar is ons aantal leden en supporters wederom fors toegenomen. We zullen het bestuur versterken met meer bestuursleden en ons netwerk verder uitbreiden in het belang van ons erfgoed en groen.
Wederom zijn de plannen van de overheden voor het GOL door de Raad van State als onvoldoende beoordeeld. Maar opnieuw krijgen diezelfde overheden van de Raad van State de mogelijkheid maatregelen te nemen, het dossier aan te passen en opnieuw in te dienen. Zij krijgen daar 39 weken de tijd voor, maar daarna volgt weer bestudering van de ingediende plannen, mogelijk nieuwe bezwaren en als het dan allemaal akkoord is het opstarten van de projectorganisatie en het (her)uitvoeren van de voorbereiding van bepaalde werkzaamheden.
De afwijzing van de plannen hebben met name betrekking op stikstof. Zo gebruikt de overheid mogelijk de stikstofrechten van een boerderij die al gebruik heeft gemaakt van de stoppersregeling. De stoppersregeling die dus juist er op gericht was te werken voor stikstofreductie. Zou je dezelfde boerderij twee keer te gebruiken, reken je jezelf te rijk.
Nog steeds geen overzicht wat er gekapt moet gaan worden
Intussen wachten wij nog steeds op een helder overzicht wat er allemaal gekapt zou moeten worden in het kader van het GOL. Alleen al op het grondgebied van de Gemeente Heusden zijn al voor 656 individueel kapvergunningsplichte bomen een vergunning verleend. Bedacht moet worden dat dat er veel meer niet-vergunning plichtige bomen betreft dan vergunning plichtige bomen. Zo zijn er voor een boomvlak in Vlijmen Oost van 167 bomen maar 12 bomen vergunningsplichtig. Alleen op de Spoordijk al om 532 bomen en 785 meter struiken.
Bovendien staan veel bomen niet op het gebied van de Gemeente Heusden, maar op die van de Gemeentes Waalwijk en ‘s-Hertogenbosch. En nog voor lang niet alle te kappen bomen is al een vergunning is aangevraagd. (En in veel reeds verleende vergunningen zijn cruciale fouten gemaakt, zoals verlening van kap voor niet bestaande kadasternummers.
Een voorzichtige schatting zou dus zijn dat het totaal aan te kappen bomen voor het GOL zo’n 1000 individueel kapvergunningsplichte bomen betreft en zo’n 5000 bomen in totaal.
Het Vlijmens Lint vraagt naar dat ogenschijnlijk simpele overzicht wat er al aangevraagd is en wat er nog aangevraagd moet worden aan te kappen bomen al sinds februari 2022, en ook in de gemeenteraad Heusden zijn daar al meerdere keren vragen over gesteld. Maar kennelijk wensen de overheden die opstelling niet te maken.
Nog steeds geen groencompensatieplan
Wat er gekapt moet gaan worden is echter ook de basis voor het groencompensatieplan. Hoewel het Groenstructuurplan Gemeente Heusden en de Verordening Fysieke Leefomgeving duidelijk vereisen dat voorafgaand aan een vergunning duidelijk is hoe er gecompenseerd gaat worden ontbreekt dat in de vergunningen. Dat is niet gebeurd.
De verleende vergunningen stellen: “Er geldt een herplantplicht ter compensatie van de gekapte bomen. Realisatie van de compensatie vindt plaats binnen twee jaar na het einde van de oplevering van de bouwplaats. Compensatie wordt uitgevoerd conform het Ruimtelijk Kwaliteits- en compensatieplan behorende bij Gebieds Ontwikkeling Langstraat. Het Ruimtelijke Kwaliteits- en Compensatieplan moet voldoen aan het Groenstructuurplan Gemeente Heusden. Compensatie is ook mogelijk door een bijdrage in een compensatiefonds.”
Maar er is geen Ruimtelijk Kwaliteit- en compensatieplan. Er is uitsluitend een Ruimtelijke Kwaliteitsplan en dat beschrijft veel over de kwalitatieve uitgangspunten van het GOL. Maar geeft totaal niet aan wat er waar gekapt gaat worden, hoeveel gecompenseerd wordt, hoe de compensatie er zelf in grove lijnen uitziet of welk deel binnen het plan wat er niet binnen het plan gecompenseerd zou moeten worden en hoeveel elders monetair gecompenseerd zal gaan worden. Ook geeft zij niet aan hoe de compensatie gemonitord wordt.
En de individuele vergunningen geven daarbovenop niet aan hoe de compensatie er dan qua volume en kwaliteit uitziet of wat de monetaire waarde is van wat er niet binnen het plan gecompenseerd kan worden. Zodat elke duidelijkheid voor niet alleen voor de burger, maar ook voor de overheid intern ontbreekt.
RvS N65 Vught – compensatieplan vereist
Intussen heeft de Raad van State in de zaak met betrekking tot de N45 onder andere geoordeeld dat: “De Afdeling begrijpt de wens van de raad om bij de uitvoering van het plan enige ruimte te hebben voor het preciseren van de compensatie van het te verwijderen groen, maar stelt voorop dat een plan voldoende rechtszekerheid moet bieden voor alle betrokken partijen, ook voor de appellanten die zich bekommeren om het groen in de gemeente.” en “Gelet op het voorgaande is de Afdeling van oordeel dat de raad plan 1, vanwege het ontbreken van een voorwaardelijke verplichting over de omgang met het groen, voor zover het verdergaande verplichtingen betreft dan die al op grond van andere wettelijke bepalingen gelden, zoals bijvoorbeeld op grond van de APV en Wnb, heeft vastgesteld in strijd met een goede ruimtelijke ordening en de rechtszekerheid.”
Kortom door zoveel bomen te willen kappen zonder dat er een duidelijk compensatieplan is begeeft de overheid zich niet alleen wederom op glad ijs, maar zou zij dat zelf ook niet moeten willen vanwege een gebrekkig proces aan ruimtelijke ordening. En dat nog afgezien van de vele fouten in de reeds verleende vergunningen, die ongetwijfeld weer aan het bod zullen komen bij de nieuwe aanvragen.
Meer voortgang en beter resultaat in de constructieve modus
Het Vlijmens Lint is duidelijk: we moeten door met de goede delen van de plannen en tegelijkertijd de (evidente) omissies oplossen. Als er niet gekapt hoeft te worden, doe dat dan ook niet. Voer geen plannen uit waarvan je weet dat ze niet toekomstbestendig zijn omdat er inmiddels gewijzigde inzichten of omstandigheden naar voren zijn gekomen. Maak helder waar je wat wil compenseren en hoe je de realisatie gaat monitoren.
En ga met open vizier in gesprek met partijen die ook goede ideeën hebben, in plaats over hen te heen te willen denderen. Wat dat leidt nu al hele lange tijd niet tot de gewenste resultaten en gaat dat ook niet doen.
Ontwikkel ook een plan B dat, eventueel in delen, wel al gerealiseerd kan worden. Vooruitlopend op het GOL of zodat je direct door kan als het GOL in de volgende ronde definitief niet door gaat. In Vlijmen Oost denken we er zo uit te zijn met een paar oplossingen, waarvan bijvoorbeeld het Waterschap zegt dat door ze met haar beperkte wijzigingen simpelweg beter zijn dan de plannen die nu in de boeken staan.
Kortom laten we de komende periode benutten om te kijken wat wel kan! Zodat de spade zo snel mogelijk de grond in kan.
Op de afbeelding is rechts goed te zien hoe belangrijk het lint is voor de Heusdense Groenstructuur. Alleen rondom Steenenburg staan een vergelijkbare hoeveelheid monumentale bomen
De Bomenstichting heeft na de schouw uit het voorjaar nog een aantal bomen uit onze omgeving opgenomen in het nationale Register van Monumentale Bomen. In het register staan alleen bomen van 80 jaar en ouder, die beeldbepalend zijn en in een goede conditie. Veel fraaie bomen in ons lint halen dat nog net niet, maar zijn wel van groot belang om ook over 30-50 jaar de lijst weer te kunnen aanvullen. De volgende bomen zijn nu ook opgenomen:
Zilveresdoorn – Meliestraat 41b
Zilverlinde – Meliestraat 41b
Bruine beukenlaan – Prins Bernhardlaan
Bruine beuken – Wilhelminastraat 19d
Via DEZE LINK zijn de beschrijvingen van de bomen te zien.
Inmiddels heeft op ons initiatief ook een schouw plaatsgevonden op nog een aantal bomen in de Meliestraat en op de Wolput. Wij houden u op de hoogte van de ontwikkelingen.
Link met het Groenbeleidsplan 2023-2028
Het belang van inzetten op groen geeft de Gemeente Heusden helder aan in het Groenbeleidsplan 2023-2028. Zij gebruikt daarbij een pleidooi van de Universiteit Wageningen om te investeren in de groene stad, dat wij graag onderschrijven:
Het Groenbeleidsplan 2023-2028, dat dit jaar is vastgesteld door de gemeenteraad streeft er naar om zes ambities te realiseren:
het versterken van de groenstructuur
duurzaam onderhoud van het groen
het opknappen en verbeteren van versleten groen
de natuur van het buitengebied verbinden met de kernen
integraal werken aan opgaves van andere beleidsvelden
de samenwerking zoeken met de inwoners van de gemeente
In het Groenstructuurplan had het groene lint wellicht wat meer aandacht mogen krijgen dan het heeft gekregen, want past wel goed in de ambities. Dat is er bij ons als vereniging wellicht ook wat tussendoor geschoten. Evenzogoed zijn we hierover, conform punt 6, wel in gesprek met de gemeente juist omdat het goed past in de ambities.
Wij zien met name het belang van het groene lint om de groenstructuur te versterken en dan met name voor de verbinding van de natuur van de Biessertpolder/Engelermeer met het verblijfsgroen in Vlijmen dorp, met name het Burgemeester van Greunsvenpark. Het lint zelf wordt nu al veelvuldig recreatief gebruikt door wandelaars en fietsers en wij denken dat dat toe zal nemen met de realisatie van de randweg en het verkeersarmer worden van het lint. Kortom, goed te kijken hoe het groene lint verder ontwikkeld kan worden en niet doorbroken wordt in geval van (uiteraard ook belangrijke) maatschappelijke inpassingsoperaties.
Fiets- en wandelingang de Grassen aan de Meliestraat
De ontwikkeling van de nieuwe wijk de Grassen biedt mogelijkheden om de kwaliteit van het Langstraat lint Julianastraat/Meliestraat te verbeteren. Het Vlijmens Lint heeft aan de projectleider van de Grassen verzocht deze kans niet verloren te laten gaan. De ontwikkeling van de Grassen vindt plaats op de oude van Engelen terreinen aan de Vijfhoevenlaan. De oude loodsen maken plaats voor nieuwbouw.
Op de Meliestraat tussen nummer 27 en 29 zal de voormalige ingang naar deze van Engelen terreinen gebruikt worden om een uitgang voor fietsers en wandelaars te creëren. Deze voormalige ingang is nu uitgevoerd met recentere betontegels. Deze uitvoering is naar mening van de werkgroep (Het Vlijmens Lint, Heemkundekring Onsenoort, Landschapsarchitect Bob van der Vliet) die de waarden van het lint hebben geïnventariseerd niet erg passend bij het karakter van de straat en de omliggende historische bouw. Bovendien vormt deze ingang een gat in de doorlopende groenwaarden van het historische lint.
De huidige ingang naar het voormalige van Engelen terrein met betontegels. Deze ingang moet omgebouwd worden tot een fiets- en wandelpad. De groenwaarden kunnen hier ook versterkt worden.
Een verborgen pareltje achter het hek
Direct achter deze ingang ligt een nu nog door een hek afgesloten wei. Deze wei is een ware verborgen parel in de straat en is al eigendom van de gemeente Heusden. De wei is omzoomd met een 11-tal rode beuken en een 3-tal groene beuken. In de naburige tuinen staan onder andere een nog wat grotere rode beuk en een complete boomgaard. De diepe achter tuinen van de noordkant van de Meliestraat met haar grote volwassen bomen vormen een ecologische structuur van de polder aan de Voordijk tot diep het dorp in. Deze wei met haar bomen vormt in deze structuur een belangrijke schakel.
Door het handhaven van de groenstructuur wordt bovendien het unieke ensemble van historische bebouwing en monumentaal groen vanaf de weg goed behouden. Het behoud van het groengevoel wordt door de werkgroep als essentieel gezien en door inpassingen en andere ontwikkelingen ligt dat steeds wat onder vuur.
Hek aan het einde van de ingang.verbergt nu de prachtige wei met haar rode beuken, een waar pareltje.
Klik op onderstaande foto voor een video van de wei!
Verzoek aan gemeente: gebruik de mogelijkheden voor optimale inpassing
Aan de gemeente is dus verzocht te zorgen voor een inpassing waarbij de parel goed benut wordt en behouden blijft voor Vlijmen. En de ingang naar de wei ook passend wordt in het karakter van de straat. De wei kan bijvoorbeeld benut worden door de waterberging (Wadi) te plaatsen in de wei of bijvoorbeeld daar speelmogelijkheden te creëren voor de kinderen van de nieuwe bewoners. Dat zou meteen een grote aanwinst zijn voor de nieuwe wijk de Grassen.
De gemeente kiest ervoor eerst een bestemmingsplanwijziging door te voeren en daarna pas een stedenbouwkundig plan te presenteren. Wij hebben een sterke voorkeur dat tegelijkertijd te doen. Nu zijn immers de effecten van de wijziging van het bestemmingsplan voor bewoners niet in te schatten. Maar als dat niet mogelijk zou zijn in het bestemmingsplan vast rekening te houden met de wensen van de vereniging en van de directe omwonenden en hierin de aanwijzing van bestemmingsgebieden alvast vast te leggen.
Heeft u zelf als bewoner ideeën over de uitvoering van de Grassen? Dit is dan het moment om dat mee te geven aan de gemeente! Zij kan dan met uw wensen mogelijk nog rekening houden.
Op 28 februari 2023 hebben Het Vlijmens Lint, de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden, de Federatie Behoud de Langstraatspoorbruggen en de Stichting van GOL naar Beter de Gemeente Heusden verzocht de reeds verleende kapvergunningen in het kader van het GOL in te trekken. Op 1 mei hebben we gerappelleerd en op 22 mei nog maar eens.
Naar de mening van bovenstaande belangengroepen schort er nogal wat aan de verlening van de vergunningen, en zou daarom intrekking en herbeoordeling de beste weg zijn.
Overigens is de Gemeente Heusden al gestopt met het aanvragen van nieuwe vergunningen. En dient de aanvrager namens de overheden, de aannemerscombinatie BesixMourik, ook geen nieuwe aanvragen in.
Grote hoeveelheid bomen in de Biessertpolder, die in veel gevallen onnodig, op de nominatie staan gekapt te worden.
Wat gaat er, in onze opinie, zoal mis bij deze kapvergunningen (bij voorbaat excuus voor de complexiteit van de materie, makkelijker kunnen we het even niet maken….):
Wet- en regelgeving wordt niet goed toegepast. Dat betreft zowel de Wet Natuurbescherming (mate van compensatie), het Groenstructuurplan (hoe en waar compensatie), de Verordening Fysieke Leefomgeving (vooraf compensatieplan) en de Verordening Ruimte Noord Brabant (afwegingen tracé om bomen te sparen)
Voorwaardelijke verplichtingen van het PIP ten aanzien van herplant en fauna worden niet meegenomen als voorwaarde in de kapvergunning
De flora en fauna inventarisatie waarop de besluiten zijn gebaseerd zijn inmiddels variërend van 5 tot 9 jaar oud, dat is inmiddels veel te oud.
Waar de Gemeente Heusden om goede redenen normaal een termijn van 1 jaar hanteert, waarbij de kapvergunning vervalt als dan nog niet geveld is, kiest zij hier voor een open end termijn. De verleende vergunningen zelf zijn inmiddels 2 tot 3 jaar oud en voorlopig ligt uitvoering nog niet in het verschiet
De goedkeuring van de aanvragen is in de gemeente Heusden gemandateerd aan de clustermanager Omgevingsvergunningen. Maar daarbij zijn afwijkingen gemaakt van de regels die zijn vastgesteld in de gemeenteraad met betrekking tot het Groenstructuurplan en de Verordening Fysieke Leefomgeving. Ook is het de vraag of de mandatering had gemogen gegeven de Mandaatkaderregeling Gemeente Heusden, nu er afwijkingen zijn van bestaand beleid en het proces van controversiële aard is. En de mandatering was, de tekst lezend, meer gericht op snelheid dan zorgvuldigheid. Dus dan zijn bovenstaande afwijkingen van regels niet zo vreemd.
Er ontbreekt een normale opstelling van wat er waar gekapt gaat worden en welk deel er gecompenseerd moet gaan worden. Integendeel de vergunningen zijn zodanig gesplitst dat kap van hetzelfde bosschage of van dezelfde bomenrij over meerdere vergunningen verdeeld worden. Wij vragen al sinds februari 2022 om een heldere opstelling, maar vreemd genoeg geven zowel de Provincie als de Gemeente Heusden bij herhaling aan geen overzicht te hebben wat er in het kader van het GOL waar gekapt moet worden en wat er gecompenseerd moet worden, welk deel daarvan al is aangevraagd en goedgekeurd, welk deel wel aangevraagd is, maar nog niet goedgekeurd en wat er nog aangevraagd moet worden.
Burgers en andere belanghebbenden wordt vooralsnog geen mogelijkheid gegeven bezwaar te maken tegen de bij een vergunning horend compensatieplan, terwijl dat wel onderdeel zou moeten zijn van het ruimtelijke ordeningsproces. En dus passend zou zijn conform rechtzekerheid beginselen, zoals ook recent bevestigd door de Raad van State.
De wethouder heeft inmiddels wel aangegeven (maar ondanks de belofte daartoe, nog niet schriftelijk aan ons bevestigd) niet tot kap over te gaan voordat er een geaccepteerd groencompensatie plan is. Waarbij de compensatie op verschillende vlakken ook gelijkwaardig zal zijn. Dus niet herplant van een volwassen boom van 50 jaar oud door een klein boompje van 5 jaar oud. We zijn dus benieuwd waar wij, maar ook burgers en gemeenteraadsleden hun visie kunnen geven op het compensatieplan in zo’n groot project, waar vele honderden bomen zullen sneuvelen.
Ons is door de Provincie beloofd dat dit aan ons en andere belangenverenigingen voorgelegd zal worden, maar wij maken ons nu al zorgen van de wijze van het acceptatieproces. Dit mede door de onduidelijkheid van de overheden op dit punt.
Wij wachten dus met smart op antwoord van de wethouder op ons verzoek om intrekking, komt er geen antwoord dan zullen we na moeten denken over andere methodes om een antwoord af te dwingen.
Groen en natuur langs de Spoordijk (foto Airpro Waalwijk). Bij niet afgraven van de spoordijk hoeft ook niet te worden gekapt.
Het college van de Gemeente Heusden heeft uitvoering gegeven aan de aangenomen motie om de gronden tussen de Engelenseweg, de Voordijk en de nieuwe inprikker van de nieuwe randweg naar Vijfhoevenlaan terug te kopen. Ook heeft de Gemeente bij monde van de wethouders Blankers en van den Bosch aan Het Vlijmens Lint aangegeven dat deze gronden conform de motie zullen worden toegevoegd aan ecologische verbindingszone dan wel groenstructuur. Zie hier ons eerdere bericht over de motie.
Het Vlijmens Lint is erg actief geweest in het proces om de gronden weer terug te krijgen. Deze waren in alle plannen van het GOL voorzien als ecologische verbindingszone en ook zo gepresenteerd aan bewoners en aan de gemeenteraad Heusden, maar zijn, waarschijnlijk in verband met grondruil, op het allerlaatste moment zonder communicatie naar betrokkenen uit de plannen gehaald. Dat wordt nu hersteld en daar zijn wij blij om.
We hopen dat deze aankoop ook de eerste stap is om onze ideeën voor De Groene Rivier te realiseren en met name de zeer smalle ecologische verbindingszone tussen de Biessertpolder en Sompen en Zooislagen te verbreden. En zo een robuuste verbinding te maken tussen de Brabantse rivierdalen en de Maas te realiseren.
Het gebied langs de Engelenseweg en Voordijk met het wiel, bosschage en de Bossche Sloot. De inprikker zal bij de Voordijk komen ter hoogte van de rode boerderij hier links op de foto.
Wij danken zowel de gemeenteraadsleden van de voorgaande Gemeenteraad die de motie destijds ondersteund hebben als het huidige college dat de terugdraaiing mogelijk heeft gemaakt.
Wij zullen nu met het college kijken hoe de verandering ook doorgevoerd kan worden zodat deze driehoek ook opgenomen wordt in de Groenstructuurkaart van de Gemeente Heusden en in het NatuurNetwerkBrabant. Voorts zullen wij met het college overleggen hoe de driehoek gebruikt kan worden in het groencompensatieplan voor het GOL en met de Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden hoe de driehoek het beste ingericht kan worden.
De bestuursrechter ‘s-Hertogenbosch heeft op 27 februari 2023 uitspraak gedaan inzake het verzoek dat Het Vlijmens Lint had gedaan om alsnog bezwaar te mogen maken tegen een specifieke kapvergunning in het kader van het GOL. Ons verzoek is helaas afgewezen.
Wij zijn niet alleen teleurgesteld door deze uitkomst, maar ook over de onderbouwing om ons verzoek niet te honoreren. Zo ging de rechter voorbij aan de gebrekkige publicatie (er werden maar 59 te kappen bomen aangekondigd in plaats van ook de overige vergunningplichtige overige houtopstanden, er werd alleen gebruik gemaakt van de voor publiek zeer lastig te volgen kadasternummers in plaats van normale leesbare plaatsbepalingen).
Ook werd kennelijk niet relevant geacht dat de gemeente ons schriftelijk beloofd had ons nader te informeren, hetgeen zij niet deed. De rechter was van mening dat wij dat zelf de voortgang van de procedure maar in de gaten dienden te houden. En vond het ook niet aan de gemeente om ons als belanghebbende conform AWB 3.41/3.43 te informeren omdat wij, hoewel wij ons als geïnteresseerde hadden gemeld, geen zienswijze hadden ingediend.
Verder is de rechter van mening dat wij direct, nadat wij via de Provincie bekend waren geworden met de kapvergunning, bezwaar hadden moeten maken. Maar wij informeerden bij de gemeente, die ons juist aangaf dat de vergunning juist niet verleend was. En gaat er ook aan voorbij dat wij voor en na die datum al tweemaal preventief bezwaar was gemaakt, waarvan eenmaal voor het bekend worden.
Kortom, wij vinden dat er nogal wat af te dingen is op de uitspraak, en vinden dat de rechter de overheid zo wel erg veel ruimte laat om gedane beloftes niet na te komen. En processen zo in te mogen richten dat aan de basisprincipes van transparant informeren van burgers niet of nauwelijks wordt voldaan. Maar we laten deze procedure nu voor wat het is. Wij hebben veel geleerd hoe bij een volgend voorkomend geval beter te handelen, wanneer dat nodig mocht zijn.
Inmiddels vervolgen wij het proces door samen met de drie andere organisaties met de Gemeente Heusden in gesprek te gaan over het proces van kapvergunningen en groencompensatie in het kader van het GOL. Daarin verzoeken wij gegeven de ommissies in dat proces alle reeds verleende vergunningen in te trekken. Zie ook deze link.
Nieuwe inzichten en ervaringen geven aan dat er volgens de Waterschappen veel meer opvang van hoogwater nodig is. 36 miljoen kuub water, een enorme opgave. De jacht op zoekgebieden voor deze enorme opgave is geopend, stroomopwaarts en stroomafwaarts van ‘s-Hertogenbosch. Het Vlijmens Lint is van mening dat er in de Biessertpolder en de Bokhovense polder in ieder geval een gebied zeer geschikt is voor wateropslag. En dat gebied is eigenlijk al benoemd in de HoWaBo studie 2008. Maar dat betekent ook dat het huidige plannen van het GOL moeten worden aangepast. Zeker niet in grote mate, maar met een aantal kleine ingrepen kan het toekomstbestendig worden uitgevoerd en kunnen de nieuwe plannen tegen minimale meerkosten worden uitgevoerd.
Het eerste stuk kan gewonnen worden door het compartiment Biessertpolder, dat in het GOL al benoemd is als wateropslagcompartiment uit te breiden. Dit kan door de compartimentskade niet te leggen op de noordelijke Gemeint, maar de randweg te laten volgen langs het Engelermeer, de nieuwe rotonde en de nieuwe aan te leggen inprikker naar de Vijfhoevenlaan. Met deze verschuiving van de kade kan in de natte natuurdriehoek het waterpeil verhoogd worden weggelegd (is nu al onderdeel van het compartiment Engelermeer dat een lager maximaal waterpeil kent dan de Biessertpolder) en anderzijds wordt de driehoek Engelenseweg – Voordijk – Inprikker Vijfhoevenlaan toegevoegd aan het compartiment Biessertpolder.
De dijk langs het Engelemeer zou overigens wat ons betreft gevormd kunnen worden door het reeds in het GOL geplande fietspad verhoogd weg te leggen. Zo kan de verkeershinder van de nieuwe randweg voor recreanten en milieu bij het Engelermeer in zowel geluid als zicht sterk beperkt worden. Mogelijk zelfs in combinatie met het verdiept wegleggen van de randweg zelf. De Gemeint vervalt dan als compartimentskade, hoeft niet verhoogd te worden en de bomen kunnen gespaard blijven.
Een groot deel van de genoemde wegen moeten nu toch al (her)aangelegd worden in het kader van het GOL, en ook de gebieden zijn met uitzondering van een deel van de laatste driehoek al in bezit van de overheden. Voor deze laatste driehoek is in de gemeenteraad Heusden al de wens uitgesproken deze in bezit te krijgen en natuurgebied te maken.
Nieuw wateropslag compartiment De Groene Rivier realiseren, beperkte complexiteit
Een nieuw compartiment betreft het gebied gelegen tussen de nieuwe inprikker Vijfhoevenlaan, Voordijk, de Voorste Zeedijk en de Bellaard. Dit gebied bevat eigenlijk maar een verlaten boerderij en is verder landelijk gebied. Het gebied bestaat uit de dijkopgang, de Bossche Sloot, de ecologische verbindingszone en weidegebieden. Het sluit in het zuiden aan op de Biessertpolder en in het noorden vrijwel aan op Sompen en Zooislagen.
Ook hier geldt dat een groot deel van de infrastructuur al aanwezig is dan wel heraangelegd dient te worden in het kader van het GOL. Immers de rotonde en de inprikker naar de Vijfhoevenlaan dienen nog gebouwd te worden, de Voorste Zeedijk moet nog worden herontwikkeld en ook de Bellaard richting de Tuinbouwweg is gepland om aangepakt te worden.
Maar met een dubbelfunctie waterberging en natuur kan hier ook een robuuste noord/zuid zone worden gecreëerd. Die de Dommelvallei en de Beerze/Kampina via de Bossche Broek, Vughtse Gemeint, Moerputten/Vlijmens Ven en Biessertpolder verbindt met de Maas via Sompen en Zooislagen en Haarsteegs Wiel. En en passant het Engelermeer nog goed aansluit. Kortom een prachtige noord/zuid aansluiting van de Brabantse rivierdalen naar de Maas.
Nieuw wateropslag compartiment Sompen en Hooislagen: geringe aanpassingen
Het laatste water opslag compartiment kan worden gevormd door ook Sompen en Zooislagen te gebruiken als wateropslaggebied bij hoogwater. Van dit bestaande hoogwaardige natuurgebied kunnen met name door gebruik van ophoging van de reeds bestaande grasdijken rondom Zooislagen ook een stevig extra compartiment te maken. Samen met de Voordijk/Inlaagdijk en de opgang Bellaard/Tuinbouwweg wordt de totale bedijking verzorgd. Een stuk gelegen tussen de Bellaard en Sompen en Zooislagen zou dan toegevoegd moeten worden aan Sompen en Zooislagen.
De betreffende wateropslag compartimenten vormen samen een aansluiting op de reeds geplande HoWaBo gebieden en worden gezamenlijk ook een aaneengesloten natuurgebied met mogelijkheden voor recreatie
Calculatie gevonden wateropslag: ruim 2 miljoen kuub water
Groen: 60.000 m2 maal 0,5 meter extra hoogte (3,40 versus 2,90 NAP) ten opzicht van huidige opslag –> 30.000 kuub water Oranje: 50.000 maal 2 meter hoogte –> 100.000 kuub water Blauw: 400.000 m2 maal 2 meter hoogte –> 800.000 kuub water Geel: 750.000 m2 maal 1,5 meter hoogte –> 1.125.000 kuub water Totaal 2.070.000 kuub water
Prachtige geïntegreerde inrichting natuur, landschap, recreatie en waterberging
Door combinatie van functies kan een geweldig aaneengesloten natuurgebied van Dommeldal en Kampina aan de zuidzijde en de Maas aan de noordzijde worden gecreëerd. Dat bevat naast de genoemde gebieden de Bossche Broek, de Vughtse Gemeint, de Moerputten, het Vlijmens Ven, de Bieesertpolder, het nieuwe gebied de Groene Rivier, Sompen en Zooislagen, het Oude Maasje en het Haarsteegs Wiel. Wens is het nieuwe gebied zo in te richten dat het gebruikt kan worden in combinatie met recreatie.
Ook kan het gebied gebruikt worden voor compensatie herplant. Doelstelling is dat te doen met plukken boompartijen bij elkaar zodat de combinatie met openheid polder goed gevonden wordt. Mooi voorbeeld is de huidige opgang Engelenseweg naar de Meliestraat. Over de meer concrete invulling zijn wij in overleg met landschapsarchitect Bob van der Vliet en Natuur- en Milieuvereniging Gemeente Heusden. Om te komen tot zo goed mogelijk geïntegreerd ontwerp waarbij de functies natuur, landschap, recreatie en waterberging zo goed mogelijk gecombineerd worden.
Bomen, bosschages, natte partijen en polder kunnen prachtig gecombineerd worden langs de lange historische Voordijk, met mooi oplopend groen. Tevens kunnen een aantal weeffouten in de bestaande GOL plannen aangepakt worden, met name het tracé van de Bossche Sloot, waardoor veel onnodige kap niet hoeft plaats te vinden.
Financiering mogelijkheden voor de gemeente gunstig
De financiering kan uit een aantal verschillende bestemmingsfondsen. Naast fondsen voor de HoWaBo zijn er ook andere fondsen beschikbaar vanwege de ligging van de gronden tegen het Natuur Netwerk Brabant aan. Zoals de Subsidie Regeling NatuurNetwerk Brabant voor de aankoop en inrichting van gronden en de Uitvoering Plan Natuur. Daarnaast is er geld beschikbaar als gevolg van de verplichte compensatie van de kap van bomen in het kader van het GOL. Voor de Gemeente Heusden biedt dit dus veel mogelijkheden tot het realiseren van een prachtig aansluitend natuurgebied met recreatie mogelijkheden voor haar bewoners tegen lage investeringen.
Aanpassing GOL plannen verstandig, en wel nu!
In het kader van het GOL wordt nu gepland wegen aan te leggen. Het is natuurlijk meer dan verstandig dat meteen zo te doen dat rekening wordt gehouden met de nieuwe compartimenten. En dan bestaande wensen meteen mee te nemen:
Verschuiving compartimentskade Gemeint naar nieuwe verhoogde fietspad langs het Engelermeer. Voordelen: Bomen op de Gemeint kunnen blijven bestaan. Door verhoging van fietspad aan de oostzijde van de randweg hebben de natuur en de recreanten veel minder geluidslast en zichtlast van het autoverkeer op de nieuwe randweg. Nog mooier: de randweg ook een meter verdiept weg te leggen.
De nieuwe rotonde verhoogd te bouwen. De rotonde wordt deels compartimentskade van compartimenten groen, oranje en blauw.
Het fietspad van de rotonde naar de Meliestraat verhoogd weg leggen: wordt compartimentskade van oranje en blauw
De geplande herinrichting van de Voorste Zeedijk verhoogd uitvoeren. wordt compartimentskade van blauw
Het tracé van de Bossche Sloot wijzigen. Daardoor een veel kortere onder doorsteek onder het fietspad van de rotonde naar de Meliestraat. Veel goedkoper in uitvoering en geen noodzaak tot aantasting van biotoop rondom het wiel in de oksel van de Voordijk/Engelenseweg (toekomstig fietspad). En behoud van de prachtige groene opgang.
De ecotunnel onder fietspad van de rotonde naar de Meliestraat kan vervallen. Veel beter dit geld te investeren als ecotunnel onder de Bellaard naar de Tuinbouwweg.
Nu uitvoeren van de bestaande GOL plannen is simpele kapitaalvernietiging. Meteen uitvoeren zoals je het wil hebben is zinvoller. Steun Het Vlijmens Lint daarom om kosten te besparen, en een veel beter plan uit te voeren!
De motie ingediend door D66, Heusden Transparant en GroenLinks aangaande de wens de driehoek tussen de Voordijk, Engelenseweg en de nieuwe inprikker naar de Vijfhoevenlaan weer in gemeentelijk bezit te krijgen heeft de steun van de meerderheid van de raad gekregen. Als dat lukt kan de driehoek als gepland weer onderdeel van de ecologische verbindingszone blijven. Ook blijft de driehoek onderdeel van de Groenstructuurkaart van de Gemeente Heusden. Alles in lijn met de verzoeken daartoe van onze Vereniging. Na een uitgebreide discussie, die te zien is via deze link naar de video vanaf 1:58:50, steunden alle partijen de motie, helaas met uitzondering van de VVD en Heusden Een. Door de driehoek toe te voegen wordt de verbinding weer een stuk robuuster en zijn er meer mogelijkheden om het gebied te ontwikkelen. Wij hopen van harte dat de eigenaar van de grond op een redelijke wijze aan de koop wil meewerken.
De fracties van D66 en Heusden Transparant hebben na de discussie in de Gemeenteraad inmiddels een motie ingediend om de ongelukkigerwijs verkochte driehoek tussen de Voordijk, Engelense weg en de nieuwe inprikker naar de Vijfhoevenlaan terug te kopen. De wethouder heeft al gemeld dat hij de motie welwillend zal bekijken.
